دکتر محمدرضا وفا استادیار گروه تغذیه، دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران
کاهش وزن یک هدف مهم برای افراد چاق و دارای اضافه‌وزن و به خصوص آنها که دچار بیماری دیابت نوع II هستند، می‌باشد؛ زیرا کاهش وزن در این بیماران به طور حتم منجر به كاهش و یا کنترل قند خون خواهد شد. کاهش وزن متوسط (در حد 5 درصد از وزن فعلی بیمار) می‌تواند موجب بهبود عملکرد انسولین، کاهش قند خون ناشتا و کاهش نیاز به داروهای کنترل‌کننده قند خون شود.
از طرفی، میزان بهبودی در قند خون ناشتا، مستقیما با مقدار کاهش وزن ارتباط دارد. اما، در هر حال یک کاهش وزن متوسط ممکن است باعث کنترل قند خون در تمامی بیماران چاق مبتلا به دیابت نشود. این احتمال در مورد بیمارانی است که مدت طولانی مبتلا به دیابت و یا دچار اختلالات شدید سلول‌های بتای پانکراس هستند. کاهش وزن قابل توجه (در حد 30 درصد وزن فعلی بیمار دیابتی چاق) به کمک عمل جراحی معده می‌تواند قند خون را در دو سوم افراد مبتلا به چاقی شدید و دیابت نوع II به طور طبیعی كنترل كند.
کاهش وزن فواید مهم‌تری نیز در بیماران دیابتی چاق دارد و منجر به بهبود سایر عوامل خطر بروز بیماری قلبی_ عروقی از طریق کاهش پر فشاری خون، بهبود غلظت چربی‌های خون (کاهش تری گلیسیرید، کلسترول تام و LDL کلسترول، افزایش HDL کلسترول و کاهش نشانگر‌های خونی التهاب) می‌شود.
کاهش وزن همراه با افزایش فعالیت فیزیکی منجر به پیشگیری یا به تاخیر افتادن پیشرفت بیماری دیابت در افراد پرخطر (افرادی که دچار عدم تحمل گلوکز هستند) می‌گردد. برای مثال، مطالعات انجمن دیابت نشان داده است که 7 درصد کاهش وزن در سال اول و 150 دقیقه پیاده‌روی تند در هفته، منجر به کاهش بروز چهار ساله دیابت نوع II به میزان 58 درصد در مردان و زنانی که در مرحله پیش از بروز دیابت (اختلال در تحمل گلوکز) بوده‌اند، می‌شود. همین مطالعات نشان داده اند که تعدیل شیوه زندگی تقریبا دو برابر بیشتر از درمان با متفورمین در کنترل قند خون موثر است.
