بهناز عباسی‌مقدم
در طب سنتی، ظهور علائم بیماری در اثر به هم خوردن تعادل اخلاط چهارگانه (صفرا، سودا، بلغم و خون) رخ می‌دهد. این چهار خلط باید در بدن به میزان متعادل و طبیعی باشند، در غیر این صورت مضر هستند. زیاد شدن خلط (خلط در لغت یعنی آمیزه یعنی چیزی كه با چیز دیگر آمیخته باشد)، سبب سنگینی، غلظت خون و بالا رفتن حرارت بدن می‌شود، لذا فرد در خود احساس كسالت، سستی، میل به خواب، سردرد و كندذهنی می‌كند.
علت اصلی همه این حالات زیاده‌روی در خوردن و آشامیدن، استراحت زیاد، ورزش نكردن و استحمام كم است. بطور كلی علت پیدایش بیماری‌های مختلف به هم خوردگی اخلاط است كه با توجه به نوع خلط نشانه‌های مختلفی دارد. این چهار خلط در بدن جایگاه مشخصی دارند: سودا در طحال، صفرا در كیسه صفرا، خون در كبد و بلغم در لنف (سرتاسر بدن) جای گرفته‌اند.
صفرا
غذاهای چرب و شیرین صفرا را زیاد می‌كنند. از علائم غلبه این مزاج می‌توان به تلخ شدن دهان، عطش، عصبی شدن، سرگیجه، سردرد، گاهی یبوست، تندخو شدن، كدر شدن رنگ ادرار، كم شدن اشتها و دیدن خواب‌های هولناك اشاره نمود. این افراد گاهی پرانرژی و گاهی كم‌انرژی هستند.
طبع صفرا كاملا گرم و خشك است. از این‌رو پوست این افراد هم خشك و فاقد رطوبت مناسب است. رنگ پوست آنها گرایش به زردی دارد. این افراد تمایل به گرمی‌ها دارند.
غذاهای مفید برای صفراوی مزاج‌ها
غذاهای سرد برای این افراد بسیار مناسب است؛ مثل انواع میوه‌ها نظیر انار، هندوانه، مركبات، سبزیجات تازه، لیموترش، نخودفرنگی، قارچ، برنج سفید، محصولات جو و آب زرشك. این افراد باید از غذاهای ملین مثل خاكشیر، آلو بخارا و اسفرزه به تناوب استفاده كنند.
غذاهای مضر برای صفراوی مزاج‌ها
غذاهای آماده و سرخ‌كرده، غذای پرچرب، ماكارونی، آش رشته، شیرینی‌جات، آجیل، گوشت، تنقلات زیاد، بادمجان، غذاهای حاضری مثل ساندویج، سوسیس، كالباس و ... . كلا غذاهای گرم و ادویه‌جات گرم برای این افراد مضر است، چون زیاده‌روی در مصرف این مواد باعث ترشح بیش از حد صفرا و ایجاد سنگ‌های صفراوی در آنها می‌شود. ماست و لبنیات برای آنها مفید است. كاهو هم بسیار مناسب می‌باشد، چون برعكس صفرا سرد و تر است و باعث دفع صفرا می‌شود.
غذاهای مضر برای دموی مزاج‌ها
پرخوری بدترین عادت این افراد است، بخصوص مصرف غذاهای سرخ‌كرده و حجیم، انواع غذاهای آماده و شیرینی‌جات، كره، غذاهای نشاسته‌ای، دوغ، نوشابه، آب یخ، گوشت زیاد، مصرف زیاد مواد و ادویه‌های گرم، مثل خرما، هل، دارچین، ماست، ترشیجات، سركه، غذاهای آماده و بادمجان...
برای خواندن بخش دوم- رژیم‌های مناسب برای مزاج‌های مختلف- اینجا کلیک کنید.
