دكتر سید ضیاء الدین مظهری؛ متخصص تغذیه و رژیم درمانی از دانشگاه آلمان
افزایش تصاعدی اضافه وزن و چاقی، كودكان و نوجوانان را نیز مانند بزرگسالا ن در معرض ابتلا به افزایش چربی خون، پرفشاری خون و گرفتگی سرخرگهای خون رسان به ارگان ها و اندام های حساس بدنشان قرار می دهد.
آ‌غاز دیابت زودهنگام بخصوص نوع دوم، حساسیت، ابتلا به آلرژی، بیماری های خود ایمنی و اختلال در تست تحمل گلوكز حتی در كودكان پنج ساله نیز به فراوانی مشاهده می شود كودكان چاق مشكل تنفسی داشته، آ‌سم و وقفه تنفس سلامتی و زندگی آ‌نها را مورد تهدید قرار می دهد.
از عوارض دیگری كه به این كودكان نسبت می دهند، بلوغ زودرس است، به بازی نگرفتن آ‌نها از طرف كودكان همسال یا احساس خود كم بینی ناشی از تحقیر دایمی آ‌نها به علت كیلوهای اضافی در بین خانواده و در خارج از خانواده، آ‌نها را به عدم فعالیت، گوشه گیری بیشتر و دوری جستن از سایر همسالا ن سوق می دهد.
افسردگی فزاینده و احساس ناخوشایند توام با اشتهای سیری ناپذیر و ولع خوردن دائمی كه بچه های چاق همواره با آ‌نها روبرو هستند عامل سوق دادن این غنچه های آ‌فت زده زندگی به خوردن بیش از اندازه تنقلا ت پرانرژی و غذاهای پرچرب و دسرهای شیرین و نوشابه توام با افزایش عدم تحرک و نشستن طولانی مدت در مقابل فرستنده های صوتی و تصویری و بازی های كامپیوتری می شود.
به طور سرانگشتی مواردی كه زمینه اضافه وزن و چاقی را در كودكان فراهم می سازند مربوط به زمان های خیلی دور یعنی قبل از تولد آ‌نهاست یا به والدینشان برمی گردد و علل عمده دیگر مربوط به زمینه ژنتیكی، دوران رویانی، دوران جنینی، دوران شیرخواری، سنین خردسالی و كودكی، دوران نوجوانی و جوانی می باشد و به موازات نقش و اثر زمینه های ذكر شده، فاكتورهای دیگری نیز كه ذیلا نام برده خواهند شد، با تجمع خود به شدت چاقی و مدت ماندگاری و عوارض خطرناک كوتاه، متوسط و بلند مدت آ‌ن را افزایش خواهند داد.
عمده ترین این عوامل تاثیرگذار عبارتند از بی تحركی توام با رژیم های غذایی غیرمتعارف و استفاده از غذاهای مملو از انرژی و كم تراكم از نظر مواد مغذی مورد نیاز رشد بچه ها، تماشای تلویزیون از بعد افزایش عدم تحرک و سوق دادن و هدایت آ‌نها به خوردن خوراكی های بی ارزش تبلیغ شده در لابه لای برنامه های هیجان انگیز و بیش خوری و بدخوری در حین تماشای تلویزیون و گرایش به همه چیز خواری تحت تاثیر تبلیغات و آ‌گهی های تجاری، افزایش اندازه پرس غذاهای تناول شده در خارج از خانه، گرایش به مصرف بیشتر غذاهای آ‌ماده و آ‌سان دسترس و همچنین نوشابه های گوناگون، عادات و الگوهای مرسوم غذایی خانواده و سبک زندگی، عدم برخورداری از مهر و عاطفه پدری یا مادری یا هر دوی آ‌نها، دیر خوابیدن و كم خوابی های شبانه و عدم نظم و رعایت توالی وعده های غذایی بخصوص حذف صبحانه در منزل و جایگزینی آ‌ن با پول تو جیبی جهت تهیه صبحانه یا میان وعده های غیرمغذی ولی پر انرژی و پرنمک.
۱– عوامل ژنتیكی چاقی كودكان
عوامل ژنتیكی به ژن های انتقالی از پدر و مادر و شاخه های پدری و مادری یا هر دوی آ‌نها و یا جهش های اتفاقی در بعضی از ژن ها به طور منفرد و ناگهانی و همچنین بروز بعضی از سندرم های ژنتیكی ارتباط داد.
الف) زمینه ژنتیكی یا موروثی از طریق پدر و مادر یا شاخه های پدری و مادری
بالغ بر ۲۵۰ تا ۳۰۰ ژن انتقالی از پدر و مادر را عامل بروز چاقی ها قلمداد نموده اند و به طور تقریبی آ‌مارهای جمع آ‌وری شده نشان دهنده این موضوع می باشد كه اگر پدر و مادری اندام متناسب داشته و به اضافه وزن و چاقی ها با درجات مختلف مبتلا نباشند احتمال بروز چاقی در كودكان آ‌نها تحت تاثیر سایر شرایط محیطی و تغذیه ای و روش زندگی حدودا ۹ درصد و اگر یكی از والدین چاق باشد این احتمال به رقم قابل توجه ۵۰-۴۱ درصد افزایش می یابد و چنانچه هر دو والدین چاق باشند احتمال چاقی در كودكان آ‌نها به میزان ۸۰-۶۶ درصد بالغ می گردد چون عملكرد فعال شدن ژن های به ارث رسیده در ارتباط تنگاتنگی با عوامل محیطی قرار دارند.
لذا افرادی كه زمینه ژنتیكی چاقی دارند در صورت قرار گرفتن در شرایط محیطی نامتعادل و نامتناسب خیلی سریع تر و بیش از سایر افراد فاقد زمینه ژنتیكی به چاقی و افزایش وزن و عوارض ناشی از آ‌ن دچار خواهند شد...
برای خواندن بخش دوم- كودكان ما چرا چاق می شوند- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش سوم- كودكان ما چرا چاق می شوند- اینجا کلیک کنید.
