زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

برلیانت بزرگمهر؛ مشاور تغذیه و رژیم درمانی

یكی از بزرگ‌ترین مشكلات بهداشتی در كشورهای مختلف جهان، از جمله كشور ما، چاقی و عوارض بیشمار ناشی از آ‌ن است. اما در مقابل، مشكل دیگری هم وجود دارد كه موجب رنج و آ‌زار بسیاری از افراد می‌شود و آ‌رامش و آ‌سایش را از آ‌نان سلب می‌كند. این مشكل، لاغری و كمبود وزن است.

تعریف لاغری آ‌ن است كه وزن بدن ۱۵ درصد یا بیشتر، كمتر از حد استاندارد و طبیعی باشد. در این حالت، شخص را كم‌وزن گویند. بسیاری از افراد خود را لاغر تصور می‌كنند، در حالی كه واقعا لاغر نیستند و فقط كمی كمبود وزن دارند. در عوض برخی دیگر وزن و اندام خود را متناسب می‌دانند، ولی در واقع لاغر هستند.

حال چنانچه هر كس بنابر سلیقه خود میزان وزنش را تنظیم كند و به فكر تثبیت وزن خود در محدوده طبیعی نباشد، ممكن است به علت اضافه یا كمبود وزن در معرض خطر قرار گرفته و مبتلا به عوارض ناشی از چاقی یا لاغری شود; بنابراین لازم است استاندارد یا معیاری برای تناسب وزن و قد وجود داشته باشد تا افراد بتوانند وزن خود را با آ‌ن تخمین بزنند. البته جداولی در ارتباط با وزن برای قد وجود دارد ولی معیار مجامع علمی جهانی «نمایه توده بدن» است كه هر فردی توسط آ‌ن می‌تواند به آ‌سانی دریابد كه وزنش در محدوده استاندارد هست یا خیر.

نمایه توده بدن عبارت است از نسبت وزن به كیلوگرم به مجذور قد به مترمربع. مثلا نمایه توده بدن فردی را كه ۱۷۰ سانتیمتر قد و ۵۰ كیلوگرم وزن دارد، می‌توانیم به ترتیب زیر محاسبه نماییم.

چنانچه نمایه توده بدن 18/5 یا كمتر باشد، شخص جزء افراد لاغر به حساب می‌آ‌ید. پس از آ‌نكه متوجه شدیم وزن‌مان در محدوده طبیعی قرار دارد یا نه، بهتر است مروری داشته باشیم بر عوامل ایجادكننده لاغری و ببینیم چه عواملی در انسان موجب لاغری یا كمبود وزن می‌شود. 

مهم‌ترین عامل ایجاد لاغری، وضعیت نامناسب تغذیه و عادات غذایی نامناسب است كه شامل كم‌اشتهایی، كم‌خوری و یا حتی پرخوری می‌شود. به طور كلی برنامه غذایی كم‌كالری و دریافت ناكافی انرژی از عوامل مهم لاغری است. بعضی افراد برای حفظ تناسب اندام خود و پیشگیری از چاقی و یا درمان افزایش وزن، از رژیم‌های لاغری غلط و نامناسب پیروی می‌كنند.

بسیاری از این رژیم‌ها كه تحت نظر افراد غیرمتخصص تنظیم می‌شود، حاوی مواد مغذی كافی برای حفظ سلامت شخص نبوده و به‌خصوص از نظر انرژی اكثرا ناكافی هستند. این قبیل رژیم‌ها با توجه به اینكه به علت كم‌خوری شدید و دریافت انرژی بسیار كم موجب كاهش وزن می‌شوند، ناسالم بوده و شخص را به انواع بیماری‌ها و اختلالات خطرناك مبتلا می‌سازند.

چنانچه این قبیل رژیم‌‌ها برای مدت طولانی ادامه پیدا كنند، موجب كوچك شدن معده، كمبود اشتها و عادت به كم خوری می‌شوند و در نتیجه شخص را در معرض كمبود وزن و لاغری قرار می‌دهند. توجه داشته باشیم همان‌گونه كه افزایش وزن و چاقی موجب بروز بسیاری از بیماری‌ها می‌شود، لاغری نیز برای سلامت انسان مفید نیست و شخص را دچار اختلالات مختلف می‌كند.