تحریریه دنیای تغذیه
بین سالم غذا خوردن و اصلا چیزی نخوردن مرز باریكی وجود دارد، چرا كه برخی از كسانی كه سعی دارند سالم غذا بخورند یا وزن كم كنند به وضعیتی دچار می‌شوند كه خود یك بیماری است و نیازمند درمان و مداخله پزشكی خواهند شد.
در واقع میل و قصد خوردن غذاهای سالم و داشتن وزنی متناسب حالتی وسواس‌گونه به خود می‌گیرد و رفتارهای سالمی چون خوردن غذاهای كم چرب و كم كلسترول و خوردن میوه و سبزی بیشتر جای خودشان را به رفتارهای بیمارگونه‌ای می‌دهند كه نه تنها سالم نیستند بلكه سلامت فرد را نیز در معرض خطر قرار می‌دهند.
در این بین نقش متخصص تغذیه بسیار مهم است و اوست كه می‌تواند با راهنمایی‌های لازم و صحیح و نشان دادن ارزش تمامی مواد غذایی و لزوم مصرف به اندازه همه آنها از بروز چنین اختلالی جلوگیری كند.
در واقع «اورتوركسیا» زمانی بروز می‌كند كه فرد درباره مصرف غذاهای سالم دچار وسواس شود. دكتر استوین برتمن، نویسنده كتاب «اورتوركسیا نرووزا: غلبه بر وسواس خوردن غذاهای سالم» این واژه را ابداع كرد تا مشكلی كه خودش به آن مبتلا شده بود را توضیح دهد.
او در مصاحبه‌ای گفت: « من دچار یك جور اختلال روانشناختی شده بودم و وقتی كه درگیر آن شدم، زمان بسیاری از زندگی‌ام را كه می‌توانستم صرف بسیاری از كارهای دیگر كنم، تلف كرد».
مانند هر اختلال خوردن دیگر، اورتوركسیا هم بر جنبه‌های گوناگونی از زندگی فرد تاثیر منفی می‌گذارد و در موارد شدید می‌تواند به سوء تغذیه شدید یا حتی مرگ منجر شود، چرا كه فرد به تدریج انواع غذاهای مختلف را از رژیم غذایی خود حذف می‌نماید، چون حس می‌كند آنها سالم نیستند و تهدیدی برای سلامتی او محسوب می‌شوند.
ایولین تریبول، كارشناس تغذیه و صاحب یك مركز مشاوره رژیم درمانی در كالیفرنیا و نویسنده هفت كتاب در زمینه تغذیه است. كتاب «آشپزی سالم در خانه» از نوشته‌های او می‌باشد. این كارشناس تغذیه درباره اورتوركسیا می‌گوید: «اورتوركسیا یك واژه رسمی در پزشكی نیست، ولی دانستن آن برای متخصصان تغذیه و كسانی كه می‌خواهند روش سالمی برای غذاخوردن و كاهش وزن در پیش گیرند لازم است».
او در ادامه می‌گوید: «زمانی كه فردی مراجعه می‌كند و می‌خواهد سالم غذا بخورد یا وزنش را كاهش دهد، این سوال پیش می‌آید كه آیا اتخاذ این رویه برای سلامتی مفید است یا مضر.
آیا پیگیری این روند بر زندگی اجتماعی تاثیر می‌گذارد یا خیر؟ مثلا آیا این افراد به خاطر اینكه نمی‌خواهند در رستوران غذا بخورند، از بیرون رفتن با دوستان پرهیز می‌كنند؟ آیا همین می‌تواند نشانه این باشد كه آنها دچار رفتارهای وسواسی مربوط به خوردن شده‌اند یا در شرف ابتلا به این رفتارها هستند؟»
سوندرا كرونبرگ، متخصص تغذیه و یكی از بنیانگذاران برنامه سلامت و درمان اختلالات خوردن نیویورك می‌گوید: «در این اختلال فرد در پیگیری رفتارهای سالم غذا خوردن افراط می‌كند و درباره انجام آنها به وسواس دچار می‌شود. روش تفكر آنها وسواسی شده، دچار اختلال می‌گردد، به طوری كه این افكار آنها را عذاب می‌دهد.
این رفتارها تا جایی پیش می‌روند و محدود كننده می‌شوند كه در زندگی عادی فرد اختلال ایجاد می‌گردد. در واقع آنها در ابتدا با رفتارهای درست غذاخوردن سعی در كنترل روش خوردن و وزن خود دارند، ولی با بروز اورتوركسیا این رفتارها هستند كه آنها را كنترل می‌كنند».
آنها نمی‌خواهند لاغر شوند
برخلاف مبتلایان به اختلال بی اشتهایی عصبی (آنوركسیا نرووزا) و پرخوری عصبی (بولیمیا)، مبتلایان به اورتوركسیا میل به لاغر شدن ندارند و منشا رفتارهای وسواسی آنها میل به لاغر شدن و كاهش وزن نیست، بلكه آنها می‌خواهند یك رژیم غذایی از هر نظر سالم داشته باشند و هیچ گونه غذایی كه ذره‌ای برای سلامتی مضر باشد را نخورند.
داشتن یك رژیم غذایی ایده آل مد نظر آنهاست، مثلا غذاهای ارگانیك هم مبتلایان به آنوركسیا را راضی می‌كند و هم برای مبتلایان به اورتوركسیا ایده آل است، چون كالری كمی دارند و از لحاظ مواد مغذی بسیار غنی هستند و در تولید آنها از سموم رایج استفاده نشده است، ولی شیرین كننده‌های مصنوعی و گوشت‌های یخ زده برای یك مبتلا به اورتوركسیا قابل خوردن نیستند و این در حالی است كه مبتلایان به بی اشتهایی عصبی به راحتی از این غذاها استفاده می‌كنند.
كودكان و اورتوركسیا
شاید یكی از زنگ خطرهایی كه درباره اورتوركسیا وجود دارد درباره كودكان باشد. این امكان وجود دارد كه كودكانی كه می‌بینند والدین درباره خوردن غذاهای سالم رفتارهای وسواسی دارند، از این رفتارها تقلید كنند.
همچنین پدر و مادرهایی كه با دقت میزان خوردن قند و شكر كودكان را كنترل می‌كنند و اصرار دارند كه آنها فقط غذاهای ارگانیك مصرف كنند به بروز این رفتارهای وسواسی دامن می‌زنند. این چنین كنترل‌های افراطی این ترس را در دل كودكان ایجاد می‌كند كه غذاهای غیر ارگانیك خطرناكند یا اگر خارج از برنامه تعیین شده شیرینی بخورد، اتفاق وحشتناكی روی خواهد داد...
برای خواندن بخش دوم- خوردن غذای سالم- اینجا کلیک کنید.
