زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

ندا سوید، دانشجوی کارشناسی ارشد علوم تغذیه دانشگاه علوم پزشکی تهران

دکتر نیاز محمدزاده هنرور، استادیار تغذیه دانشگاه علوم پزشکی تهران

ما به مصرف این درشت مغذی به عنوان بخشی از رژیم غذایی نیازمندیم اما در این بین مصرف برخی از انواع چربی مانند چربی های اشباع نشده متعلق به خانواده امگا3 برای بدن مفیدتر می‌باشند زیرا از یک طرف بدن قادر به تولید آنها نیست و از طرف دیگر این چربی‌ها نه تنها بخش قابل توجهی از غشای سلول‌های عصبی را تشکیل می‌دهند و جهت رشد و نمو مغز مورد نیاز هستند بلکه به کارکرد بهتر قلب و عروق، سیستم ایمنی و تولید مثل  نیز کمک می‌کنند در حالیکه سایر انواع چربی ها به خصوص چربی های اشباع فاقد این مزایا می باشند.

اسیدهای چرب امگا3 را میتوان هم از منابع گیاهی و هم از منابع حیوانی تامین نمود اما باید بدانیم که بین اسید های چرب امگا-3 گیاهی و حیوانی تفاوت هایی وجود دارد که میتواند  در نوع منبع انتخابی ما تاثیر گذار باشد.

منبع اسیدهای چرب امگا3 حیوانی ماهی‌های چرب مانند ساردین، ماهی تن، ماهی کولی، قزل آلا و شاه ماهی و نوعی سخت پوست کوچک دریایی شبیه میگو به نام کریل  است و از  منابع گیاهی آن  میتوان روغن بذر کتان، روغن گردو و کلزا اشاره نمود.

اسیدهای چرب امگا3 مشتق شده از ماهی ها دارای طول زنجیره بلندتر و تعداد باندهای دوگانه بیشتری نسبت به انواع گیاهی خود هستند و لازم به ذکر است که این دو نوع چربی نمی‌توانند به عنوان جایگزین یکدیگر استفاده شوند زیرا تبدیل اسید چرب الفا-لینولنیک اسید به عنوان امگا-3 گیاهی به EPA و DHA که مشتقات حیوانی محسوب میشوند تنها 5 درصد میباشد که این مقدار جهت براورده کردن نیاز های ضروری بدن ما به این اسید های چرب بلند زنجیر کافی نمی باشد.

حتی اگر شما از آن دسته افرادی هستید که رژیم های غذایی گیاهی را ترجیح میدهید باید EPAوDHA را به صورت مکمل دریافت نمایید در غیر این صورت مصرف 2 تا 3 بار در هفته  از غذاهای دریایی توصیه میشود. عمده ترین تفاوتی که بین  اسید های چرب امگا3 گیاهی و حیوانی وجود دارد مورد استفاده قرار گرفتن آن توسط بدن است.اسید های چرب حیوانی بیشتر نقش ساختاری دارند و پس از مصرف مدت زمان بیشتری سطح آنها در خون بالا باقی میماند در حالیکه انواع گیاهی با زنجیره کوتاهتر سریعتر جذب شده، و بیشتر به در جهت تامیین انرژی استفاده میشوند.

جالب است بدانید که بیش از 90 درصد اسیدهای چرب امگا3 که ساختار مغز را تشکیل می‌دهند از نوع DHA  هستند در حالی که سایر انواع اسید های چرب مانند آلفااینولنیک اسید صرف نظر از اینکه چه مقدار مصرف می‌شوند به مقادیر کمتر و جزیی تر در ساختمان مغز به کار رفته اند بنابراین رشد طبیعی مغز در دوران جنینی به قدری به این اسید چرب جادویی بستگی دارد برای انتقال آن از طریق مادر به جنین ناقلین ویژه ای وجود دارد.

روغن کریل علاوه بر داشتن EPA DHA حاوی فسفولیپیدهایی با جذب بالا و آنتی اکسیدانی به نام Astaxanthin میباشد که منجر به برتری این روغن حتی نسبت به روغن مشتق شده از ماهی‌ها شده است. فیتوپلانکتون‌ها با وجود اینکه از گیاهان دریایی محسوب می‌شوند دارای مقادیر بیشتری از اسید های چرب DHA ,EPA هستند ولی مقادیر این اسیدهای چرب در آنها به تغییرات فصلی حساس می‌باشد.

گرچه که به دلیل نیمه عمر کوتاه این گیاهان دریایی جمع آوری و استفاده از انها به عنوان منبع غذایی مشکل است ولی بر خلاف ماهی‌ها کمتر در معرض الاینده‌های محیطی قرار می‌گیرند.

در نهایت با توجه به اینکه  رعایت تعادل در مصرف انواع چربی برای سلامت بدن مفید می‌باشد  اسید های چرب امگا3 پیش ساخته یعنی EPA و DHA حیوانی با شرکت در مسیر هایی که منجر به تولید فاکتورهای ضدالتهابی مانند پروتکتین و رزولوین می‌شوند و پیشگیری از بیماری‌هایی با زمینه التهاب مانند بیماری‌های عصبی، روماتیسم، قلبی و عروق می‌تواند نسبت به سایر چربی نقش ویژه ای در سلامت بدن بازی کند.