بهناز عباسی‌مقدم؛ كارشناس ارشد تغذیه
تغییرات جوی و آب و هوایی كه در ضمن مسافرت‌ها روی می‌دهد و نیز خستگی ناشی از سفر ممكن است سبب بروز حالاتی نظیر سردرد، سرماخوردگی، یبوست و... شود. با توجه به عدم دسترسی افراد به داروخانه و نیز مشكلات ناشی از مصرف خودسرانه داروها، به همراه داشتن چند گیاه دارویی كه همیشه در دسترس باشند می‌تواند بعضی مواقع بسیار مفید واقع شود.
اختلالات خواب
برای رفع اختلالات خواب كه عموماً در مسافرت‌ها پیش می‌آید، بهتر است قبل از خواب مقداری عرق بهار نارنج یا چای آن را بنوشید. برای درست كردن چای بهارنارنج، 10 گرم از گل آن را با 2 لیوان آب به مدت 20 دقیقه بجوشانید. سپس آن را صاف كنید و با 1 قاشق سوپخوری عسل نوش‌جان نمایید.
آفت و تبخال
در شرایط استرس 20 تا 30 درصد ممكن است آفت و تبخال عارض شود. برای رفع این موارد بهترین گزینه، كمپرس یخ است كه به كاهش التهاب كمك می‌كند. برای این كار بعد از قرار دادن یخ در پلاستیك، آن را به محل فشار دهید. از داروهای مورد استفاده برای رفع تبخال، روغن مورد است كه در لوسیون‌های گیاهی موجود در بازار از آن استفاده شده است.
لازم به ذكر است برای رفع تبخال مصرف لبنیات و سیب زمینی به دلیل دارا بودن لیزین توصیه می‌شود. در این دوران باید از خوردن شكلات، كاكائو، بادام زمینی و ژله خودداری نمود.
اسهال
برای درمان اسهال در سفر، چای بنوشید. چای حاوی 10 درصد تانن است. از این رو یك داروی طبیعی درمان اسهال به شمار می‌رود. از آنجایی كه افراد معمولاً در مسافرت‌ها به دلیل شرایط جوی به اسهال مبتلا می‌شوند، استفاده از چای خشك برای رفع آن مؤثر است. برای این منظور می‌توان روزانه حدود 1 قاشق سوپخوری از آن را در چند نوبت مصرف نمود.
گزیدگی حشرات
برای دفع حشرات در سفر پمادهای مختلفی در بازار موجود است، اما اگر بخواهید می‌توانید مقداری جوشانده تنباكو را بر روی پوست (دست و پاها) بمالید. با این كار حشرات به شما نزدیك نمی‌شوند. در صورت گزش حشرات، پیاز را قطعه‌قطعه كنید و بر روی محل گزش قرار دهید تا فوراً بهبود یابد. همچنین از بارهنگ یا بادرنجبویه نیز می‌توانید برای گزیدگی حشرات استفاده كنید.
سرماخوردگی
در مواقع سرماخوردگی، ترنجبین را می‌توان به آب گرم اضافه كرد و پاها را در آن قرار داد. در مواقع دندان‌درد هم آن را بجوید و موقع گلودرد آن را غرغره كنید. همچنین برای درمان سرماخوردگی در مسافرت می‌توانید آن را با آب گرم، لیمو و عسل مخلوط نموده، میل كنید.
میزان مصرف آن تا 3 گرم در روز بلامانع است (2 گرم آن یكجا مصرف شود. همچنین می‌توان در دفعات متعدد، سه نوبت 1 گرمی از آن استفاده نمود). مصرف آن در افراد باردار و شیرده باید با احتیاط باشد.
یبوست
از دیگر مشكلات شایع سفر، یبوست است كه موجب عصبی شدن شخص می‌شود. در این مواقع بهتر است گیاه اسفرزه مصرف كنید. دانه های اسفرزه دارای 10 درصد موسیلاژ است كه در اثر هیدرولیز تولید دگزیلوزان، آرابینوز، دگالاكتوز و دگالاكتورونیك اسید می‌كند.
دانه‌های اسفرزه را در آب قرار دهید تا پوسته خارجی آن متورم شده و یك لایه موسیلاژی در اطراف هسته ایجاد كند. مصرف 1 قاشق چایخوری تخم اسفرزه كه 3 بار در روز خورده شود و هر بار 2 لیوان آب ولرم با آن نوشیده شود، بسیار ملین است.
تهوع و دل‌پیچه
از جمله مشكلات شایع در سفر تهوع و دل‌پیچه است كه در اغلب مواقع به خاطر نوع وسیله (هواپیما یا كشتی) روی می‌دهد. در چنین مواقعی مصرف زنجفیل خشك‌شده بسیار مفید است. دلیل معجزه‌گر بودن زنجفیل، وجود ماده‌ای به نام Zingiberen است كه به زنجفیل بوی خاصی می‌دهد و طعم تند و سوزاننده آن ناشی از وجود همین ماده است.
طبق گزارشات سازمان فضایی آمریكا پس از انجام آزمایشات متعدد به وسیله صندلی گردان، اثرات ضدتهوع و سرگیجه زنجفیل را تایید كرد. ضمن اینكه این گیاه برخلاف سایر داروهای ضدتهوع، خواب‌آور نیست.
دل‌درد و نفخ
در صورتی كه به هنگام سفر دچار دل‌درد، دل‌پیچه و نفخ شدید، بهترین درمان آن مصرف عرق نعناع یا عصاره نعناع است. اسانس نعناع دارای خواص ضددرد، ضدمیكروب، ضداسپاسم و ضداحتقان بینی است.
قابل ذكر است كه مصرف نعناع قمی (تازه) به همین شكلی كه در سبزی خوردن از آن استفاده می‌كنیم نیز موثر است، اما از نوع نعناع فلفلی، عصاره منتول تهیه شده كه امروزه در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد و اثرات قوی‌تری از عصاره نعناع دارد و در بهبود علائم سرماخوردگی بسیار مفید است.
دردهای معده و خونریزی‌ها
برای التیام دردهای معده مخصوصاً اگر سابقه ناراحتی معده دارید، حتماً عصاره شیرین‌بیان به همراه داشته باشید.
استفاده از بومادران هم در موارد خونریزی به‌خصوص خونریزی از بینی مفید واقع می‌شود.
