دكتر مظفری در ادامه در پاسخ به این سوال كه چگونه می‌توان مصرف مواد غذایی مفید مثل سبزیجات، میوه‌جات و ... را در افراد بالا برد، اظهار داشت: «بالا بردن مصرف یك ماده غذایی یا دسته غذایی به عوامل زیادی بستگی دارد؛ یك عامل اساسی این است كه آن ماده غذایی در دسترس باشد و به راحتی تهیه شود. علاوه بر این باید قیمت تمام شده آن هم خیلی بالا نباشد تا همه افراد توانایی تهیه كردن آن را داشته باشند. خوشبختانه ایران به لحاظ اقلیمی شرایط مناسبی برای پرورش سبزیجات و میوه‌جات گوناگون دارد، ولی متأسفانه به دلیل فرهنگ غلطی كه رایج است، همیشه به دنبال استفاده از مواد غذایی با پروتئین بالا هستیم.
مهم‌تر از همه اینكه دانش و آگاهی مردم ما در خصوص تغذیه سالم و درست بسیار پایین است و هنوز بسیاری از افراد نمی‌دانند كه سبزیجات و میوه‌ها چه خاصیتی دارند. سبزیجات دارای خاصیت ضد سرطانی و تأمین كننده بسیاری از ویتامین‌هایی هستند كه از بیماری‌های قلبی- عروقی پیشگیری می‌كنند. همچنین با سبزیجات می‌توان از بروز مشكلات دستگاه گوارش كه به دلیل زندگی ماشینی رواج یافته‌اند، جلوگیری نمود.
در بعضی از كشورها، طرح‌‌هایی اجرا شده تا دسترسی و مصرف سبزیجات را بالا ببرند، مثلا به خانواده امكاناتی داده می‌شود كه در باغچه‌های خانه‌هایشان به جای گل، سبزیجات بكارند. یكی از موارد اصلاح الگوی مصرف، این است كه سبزیجات مورد نیاز هر خانواده توسط خود آنها تولید شود. مهم‌تر از همه اینكه در این حالت، فرد از سلامت سبزیجات مطمئن خواهد بود، چون می‌داند با چه آب و موادی پرورش داده شده‌اند».
در ادامه برداشت آزاد این شماره دنیای تغذیه با دكتر درستی؛ متخصص تغذیه و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران به گفتگو نشستیم. وی در خصوص تغذیه سالم و مناسب در ایام نوروز گفت: «اولین اصلی كه در این خصوص باید رعایت شود این است كه افراد به هنگام مسافرت غذاهای سالم و مناسب با خود ببرند و به این امید كه در بین راه غذای مناسبی تهیه خواهند كرد نباشند، چون بعضی مواقع امكان تهیه مواد غذایی سالم وجود ندارد. غذاهایی كه افراد در سفر با خود می‌برند، باید ساده باشد و نیاز به حرارت زیاد یا سرمای زیاد نداشته باشد، مثلا نان، پنیر، خیار و گوجه‌فرنگی یا كوكو و ... غذاهای مناسبی برای مسافرت هستند.
مهم‌تر از همه اینكه در طول مسافرت آب سالم به مقدار كافی با خود ببرند. بسیاری از چشمه‌های بین راه برخلاف ظاهر سالم و زیبایی كه دارند آلوده هستند. گاهی این آلودگی‌ها با جوشاندن هم از بین نمی‌روند، به خصوص اگر آلودگی شیمیایی باشد، با جوشاندن هم نمی‌توان آن را از بین برد».
وی افزود: «اما كسانی كه در ایام تعطیلات به مسافرت نمی‌روند و در منزل هستند نیز باید به نكاتی توجه كنند، اول اینكه میوه، آجیل و مواد غذایی را به اندازه و به موقع خریداری نمایند، 20 یا 30 روز قبل از عید میوه نخرند، چرا كه تا زمان استفاده پلاسیده خواهد شد و در صورت خرید آجیل، به اندازه كافی از آن بخرند، چون زیاد خریدن یك ماده غذایی موجب می‌شود كه در نهایت به دلیل جلوگیری از اسراف، بالاجبار آن را بخوریم.
در تهیه شیرینی هم باید دقت كرد كه نباید زیاد شیرینی خرید، به خصوص شیرینی‌های خامه‌ای را 2 روز بیشتر نباید نگه‌داشت. شیرینی‌های خشك را هم با وجود اینكه برای مدت طولانی‌تر می‌توان از آنها استفاده كرد، اما باز هم نباید به مقدار زیاد خریداری نمود».
دكتر درستی ادامه داد: «در مهمانی‌ها هم از غذاهای سالم كم‌چربی، كم شكر، كم‌نمك و حاوی سبزیجات تازه و سالم استفاده نمایید. همچنین توصیه می‌شود از گوشت قرمز به مقدار بسیار كم و به جای آن از ماهی كباب شده و مرغ پوست كنده استفاده گردد. اگر در مهمانی مجبور بودید غذایی كه تا حدودی ناسالم، پرچرب یا پر نمك است را بخورید، بهتر است به سراغ سبزیجات، سالاد و نان بروید و بیشتر بشقاب خود را با این مواد پر كنید. همچنین اگر كباب وجود داشت، ترجیحا به جای خورش‌ها، از كباب استفاده شود، به خصوص كباب برگ، چون كباب‌های كوبیده دارای چربی زیادی هستند.
در خصوص دسرها هم بهتر است از دسرهای ژله‌ای با خامه كم استفاده شود و از مصرف دسرهای دارای شكلات یا خامه زیاد پرهیز نمایید. حتی در مصرف آجیل و میوه هم باید تعادل را رعایت كرد و از زیاده‌روی در مصرف آنها اجتناب نمود».دكتر درستی در ادامه در خصوص تغذیه مناسب زنان باردار و شیرده در ایام نوروز گفت: «میزان اضافه وزن ماهانه خانم‌های باردار مسأله بسیار مهمی است. افراد لاغری كه باردار شده‌اند، اگر نتوانند وزن خود را به حد متعادل و مناسب برسانند، به جنین آسیب می‌رسد.
افرادی كه وزن مناسبی دارند هم باید به میزان متعادل و مناسب وزن اضافه كنند. افراد چاقی كه باردار می‌شوند هم باید بسیار مراقب باشند، چرا كه چاقی بیش از حد موجب چاق به دنیا آمدن نوزاد و یا مبتلا شدن مادر به دیابت یا مسمومیت دوران بارداری می‌شود، بنابراین میزان اضافه وزن در هر ماه از دوران بارداری نكته بسیار مهمی است كه باید مورد توجه قرار گیرد و با مشاور تغذیه هماهنگ شود. در دوران تعطیلات نوروز كه خانم باردار مجبور است به هر حال به مهمانی برود یا مهمانی بدهد، باید مراقب باشد، چرا كه در صورت خوردن زیاد و نامناسب، به خود و جنین آسیب می‌زند.
این افراد باید به جای استفاده از غذاهای پرچرب، شیرینی و ...، از میوه و سبزیجات استفاده كنند و در شرایط نامناسب بودن غذا، بدون تعارف و با ذكر شرایط ویژه‌ای كه دارند، از خوردن آن غذاها پرهیز كنند. مادران شیرده نیز باید همین شرایط را رعایت كنند و در دوران شیردهی از غذاهای مناسب و به میزان كافی استفاده نمایند، در غیر این صورت بر روی شیر دادن مادر و وعده‌های غذایی نوزاد تأثیر می‌گذارد، مخصوصا باید مراقب باشند كه در مصرف مواد غذایی زیاده‌روی نكنند، چرا كه چاق شدن برای آنها مخاطره‌انگیز است».
برای خواندن بخش اول - راهنمای تغذيه در نوروز و سفر - اینجا کلیک کنید.
