توصیههای غذایی برای حجاج
رعایت نكاتی در زمینه بهداشت مواد غذایی
قبل از هر چیز لازم است چند نکته در زمینه بهداشت مواد غذایی را یادآور شویم. اولاً قبل و بعد از مصرف غذا دستهای خود را با آب و صابون بشویید. در دوران حج نباید غذای مشکوک (غذای غیر بهداشتی و نامطمئن بسته بندی نشده) بخورید. آب مصرفی شما حتماً باید بسته بندی بهداشتی داشته باشد، لذا آب آشامیدنی و آب لازم برای تهیه چای را تنها از مسئولین کاروان بخواهید. از بردن غذا به داخل اتاق پرهیز کنید، چرا که خطر آلودگی وجود دارد. باقی مانده غذا و میوهها را حتماً در یخچال بگذارید. میوههای بسته بندی شده را قبل از مصرف باید شست، چرا که حتی اگر در کاغذ پیچیده شده باشند، شسته شده نیستند.
همراه داشتن مغز و آجیل جهت تامین انرژی
به علت افزایش فعالیت فیزیکی در دوران حج نیاز به انرژی بیشتر خواهد شد. به همین دلیل توصیه میشود زائرین محترم در هنگام انجام مناسک، مغزها و آجیلها را به منظور تأمین انرژی با خود همراه داشته باشند. از طرف دیگر در زمانهای غیر از انجام مناسک نیاز به این انرژی اضافه نیست. معمولاً غذای کاروانها نیز چرب است، لذا پر خوری نکنید. خوردن بیش از حد آجیل، گز و دیگر شیرینیجات نیز ممنوع است. توصیه میشود 2 ماه قبل از حج شروع کنید به ورزش منظم تا بدنتان یکباره با یک شوک روبرو نشود.
دریافت فیبر غذایی در ایام حج
یکی از مشکلات تغذیهای در ایام حج کم بودن دریافت فیبر غذایی است. علت این مشکل مصرف کمتر میوهها و سبزیجات و غلات سبوسدار است. نتیجه این مشکل احتمالاً یبوست خواهد بود. کم تحرکی و کم نوشیدن آب نیز بر این مشکل خواهد افزود.
نوشیدن آب، مصرف آلو و انجیر به رفع مشکل کمک میکنند. روزانه به زائران میوه و سبزی داده میشود، که تا حد امکان آنها را مصرف کنید. توصیه میشود میوههای خشک مثل آلو و انجیر را در سفر همراه خود ببرید. حداقل باید روزی 5/1 تا 2 لیتر آب بنوشید. امّا اگر حتی تشنه نیستید تا میتوانید آب بنوشید. نوشیدن آب برای بیماران کلیوی بخصوص بیماران با سابقه تشکیل سنگ کلیه و سالمندان اهمیت ویژهای دارد.
به منظور مقابله با از دست دادن آب بدن، سعی کنید از نور مستقیم خورشید دوری کنید و از چتر استفاده نمایید. عینک آفتابی از چشمان شما در مقابل نور فرابنفش به خوبی محافظت خواهد کرد.
بیماران دیابتی قبل از سفر حج وزنشان را كم كنند
وجود برخی شرایط فیزیولوژیک خاص در برخی زائرین توجه ویژه تغذیهای را برای آنها میطلبد. به عنوان مثال یکی از نگرانیهای مهم برای بیماران مبتلا به دیابت است. به علت تغییر آب و هوا، رژیم غذایی و عادات، این بیماران به خطر میافتند و ممکن است بیماری آنها بدتر شود.
به طوری که گاهی افراد در معرض خطر دیابت پس از آمدن از سفر حج دیابتی میشوند. به طور کلی به افراد دارای اضافه وزن و بخصوص بیماران دیابتی توصیه میشود قبل از رفتن به حج وزنشان را کم کنند. این کار علاوه بر سهل تر کردن انجام مناسک، سبب میشود کم آبی و گرمازدگی نیز کمتر رخ دهد.
به تمامی بیمارانی که قبل از سفر حج پرهیزهای غذایی داشته اند (از جمله دیابتیها) باید توصیه کرد تا پرهیز غذایی خود را در ایام حج نیز ادامه دهند. به عنوان مثال خوردن بیش از حد موز که در ایام حج در بین زائران ایرانی رایج است، برای دیابتیها خطرناک است. دیابتیها نباید نوشابه، آب میوه یا مربا بخورند. از مسئول کاروان بخواهید به جای نوشابه به شما دوغ بدهد. مصرف دوغ مزیت دیگری نیز دارد و آن تأمین نمک از دست رفته به علت هوای گرم است، و لذا توصیه میشود همه زائران استفاده کنند. بر خلاف تصور برخی از مردم، عسل برای دیابتیها خوب نیست.
خطر کم آبی، گرمازدگی و افت قند خون دیابتیها را تهدید میکند. لذا آنها باید قند خون خود را مرتب چک کنند، حتی بیش از دفعات قبل از رفتن به حج. بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 و دیابتیهایی که داروهای کاهنده قندخون میخورند، حتماً همیشه مواد قندی با خود همراه داشته باشند. خوردن میان وعده بیشتر با حجمهای کم برای جلوگیری ازهایپوگلایسمی توصیه میشود.
بیماریهای زائرین پس از برگشت از سفر حج
در پایان، پس از برگشت از سفر حج نیز ممکن است زائر به بیماریهایی مبتلا شود. رعایت توصیههای بالا در این زمان نیز کمک کننده خواهند بود. ممکن است پس از بازگشت، زائر به اضطراب، استرس و یا افسردگی مبتلا شود (که ممکن است در حین حج نیز وجود داشته باشد). در رفع این مشکلات، مکمل روغن ماهی (امگا 3) بسیار کمک کننده خواهد بود.
نكاتی كه بیماران دیابتی باید به آن توجه كنند
از موارد دیگری که بیماران دیابتی باید به آنها توجه کنند: لیستی از بیماریهای خود و داروهایتان را بنویسید و همواره همراه داشته باشید. قبل از رفتن به حج با پزشک خود مشورت کنید.
در هنگام سفر نیز همواره شماره پزشکان کاروان را داشته باشید (این توصیه برای تمامی کسانی که بیماری یا مشکل فیزیولوژیک دارند، اهمیت دارد). اگر انسولین میزنید، از سوزنهای غیر بهداشتی استفاده نکنید و از مدیر کاروان و پزشکان در این رابطه کمک بخواهید. کفشهای راحت بپوشید و هرگز پا برهنه نباشید. هر روز پاهای خود را چک کنید؛ در صورت وجود هرگونه ضایعه پزشکان را مطلع کرده و قند خونتان را چک کنید.
پیشگیری از بیماری شایع اسهال در ایام حج
اسهال یکی دیگر از بیماریهای شایع در ایام حج است. خوردن غذا و آب بهداشتی برای پیشگیری لازم است. در هنگام اسهال مهم دریافت کافی مایعات است. اگر اسهال شدید است به پزشک کاروان خبر دهید.
به طور کلی اسهال میتواند به علت یک بیماری مسری باشد. برای پیشگیری از ابتلا به بیماریهای واگیردار، خواب و استراحت کافی داشته باشید. برای جلوگیری از عفونتهای ویروسی میتوانید روزانه 500 میلیگرم ویتامین C دریافت کنید، که باید حداقل یک هفته قبل از رفتن به حج خوردن آن را شروع کنید. خوردن شربت عسل با لیموی تازه هم خوب است (به شرطی که دیابتی نباشید). مصرف روزانه سیب بخصوص در زمان بیماریهای تنفسی کمک کننده است.