دكتر محمدرضا بلورساز
منیزیم یك عنصری شیمیایی می‌باشد كه با علامت Mg مشخص می‌گردد و برای اولین بار در سال 1810 توسط یك شیمیدان انگلیسی معرفی شد. كلمه منیزیم از شهری در یونان به نام مگنزیا برگرفته شده است چرا كه در اطراف این شهر ذخائر مهمی از كربنات منیزیم یافت می‌شود.
میزان این عنصر در بدن انسان حدود 28-20 گرم می‌باشد كه در عضلات و استخوان‌ها موجود است. این عنصر در متابولیسم انرژی، انقباض و انبساط عضلات، انتقال پیام‌های عصبی و نهایتا در استخوان‌سازی نقش مهمی را ایفا می‌نماید و ضمنا باعث رسوب كلسیم در استخوان‌ها می‌گردد.
به همین دلیل تركیب منیزیم، كلسیم و ویتامین D به منظور جلوگیری از پوكی استخوان توصیه می‌شود. منابع حاوی منیزیم عبارتند از شیر، حبوبات، مغزها، دانه‌ها، سبزیجات برگ‌دار چای كه قهوه و چای مقادیر فراوان منیزیم دارند. سبزیجات و میوه‌جات هر چه سبزتر باشند، از میزان منیزیم بیشتری برخوردارند. علائم كمبود منیزیم می‌تواند ایجاد بی‌اشتهایی عصبی، تهوع، استفراغ، خستگی، ضعف، لرزش، تشنج، گزگز اندام، گرفتگی عضلانی، تغییرات ریتم قلب، ترمور، اسپاسم و انقباض عضلات نماید. افزایش منیزیم نیز در بدن باعث افزایش دفع آب بدن از روده‌ها و نهایتا اسهال می‌گردد.
در مطالعات مختلف رابطه بین كمبود منیزیم و بیماری‌های مختلف بررسی شده است كه در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌شود. طبق بررسی‌ها، افزایش میزان سرمی منیزیم باعث كاهش بیماری‌های قلبی – عروقی می‌گردد و طبق توصیه برخی از متخصصان تغذیه در كاهش فشارخون نقش مهمی را دارد و حتی توصیه به تجویز آن می‌گردد. ضمنا تجویز منیزیم باعث پیشگیری از آریتمی‌های (نامنظمی) قلب می‌شود.
در زمینه پیشگیری در بیماری‌های عصبی نقش آن را در درمان میگرن به‌خصوص در شروع بیماری موثر می‌دانند حتی باعث پیشگیری این بیماری می‌گردد. تجویز منیزیم همچنین اثرات چشمگیری در كاهش بیماری آلزایمر داشته است و در برخی از مطالعات كه مرگ ناگهانی دیده شده، كمبود منیزیم را عامل آن می‌دانند. ضمنا تجویز منیزیم باعث كاهش چربی خون به‌خصوص تری‌گلیسیرید می‌گردد.
از اثرات بسیار مهم این عنصر اثرات ضدآسم آن می‌باشد كه تجویز آن مانع از برنكو اسپاسم می‌گردد لذا تجویز آن در بیماری آسم نیز توصیه می‌شود. در كودكان هیپراكتیو (بیش‌فعال) توصیه به تجویز این عنصر می‌شود كه باعث كاهش بیماری می‌گردد.
در خانم‌هایی كه سندرم عادات ماهیانه و دیس‌منوره شدید دارند توصیه به تجویز این مكمل می‌نماید كه در كاهش علائم این سندرم نقش مهمی را دارد. ضمنا در دوران یائسگی علائم این دوران را فروكش می‌نماید. همچنین نشان داده شده است كه مصرف منیزیم در ورزشكاران باعث افزایش قدرت عضلانی خواهد شد و در بررسی‌های انجام شده در افرادی كه دچار افسردگی می‌گردند دیده شده كه سطح منیزیم خون‌شان كم بوده و توصیه به مصرف منیزیم می‌گردد و بالاخره اینكه شواهدی وجود دارد كه كمبود منیزیم نقش مهمی در پیشگیری انواع سرطان‌ها داشته و باعث از بین بردن رادیكال‌های آزاد می‌گردد.
