آذين كريم‌زاده؛ كارشناس ارشد تغذيه
نوشابه‌های گازدار از آب كربنات‌دار، برخی از انواع طعم دهنده‌ها و برخی چاشنی‌ها مثل كافئین و آب‌میوه‌ها تشكیل شده است. این نوشابه‌ها همیشه خنك مصرف می‌شوند و به هیچ وجه گرم مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. همه ما با نوشابه‌ها آشناییم و به طعم‌ها و مارك‌های خاصی علاقه داریم. البته بد نیست كه هر از چند گاهی یك لیوان نوشابه خنك و گوارا بنوشید؛ اما آیا می‌دانید كه میزان مصرف آن در سرتاسر جهان بسیار افزایش یافته و تبدیل به یك معضل بزرگ شده است. ظرف ده سال اخیر، مصرف نوشابه در كلیه كشورهای دنیا بسیار بیشتر شده است؛ در حالی كه اكثر ما از عوارض جانبی مصرف نوشابه‌ها غافلیم و خواسته یا ناخواسته به استفاده از آنها عادت كرده‌ایم.
فساد و خرابی دندان‌ها
جای بسی تعجب دارد كه تولید‌كنندگان نوشابه‌های گازدار همیشه به این نكته اشاره می‌كنند كه مصرف زیاد این محصولات باعث فساد دندان‌ها می‌شود. حتماً شاید این جمله را به‌طور مستقیم نگویند، ولی اغلب در لفافه بیان می‌كنند. بنابراین اگر باز هم از مصرف‌كنندگان پروپا قرص نوشابه‌ها هستید، سری هم به دندانپزشكی بزنید.
از دست دادن كلسیم و پوكی استخوان
اسید فسفریك از اجزای اصلی و فعال نوشابه است كه كلسیم استخوان‌ها را می‌خورد و باعث پوكی استخوان می‌شود. بنابراین هر چه نوشابه بیشتری بنوشید، كلسیم بیشتری از دست می‌دهید. بدون كلسیم، استخوان‌ها ضعیف شده و بیشتر مستعد ابتلا به بیماری‌های مختلف از جمله پوكی استخوان می‌شوید.
چاقی
تقریباً همه ما می‌دانیم كه نوشابه‌ها قند زیادی دارند و بالا بودن كالری این نوشیدنی‌ها مهمترین علت چاق كنندگی آنهاست. یك تیم پژوهشی چندی پیش مطالعات گسترده‌ای در این زمینه انجام داد كه معلوم شد كودكان 12 ساله، 6/1 بار بیشتر از دیگر مصرف‌كنندگان نوشابه در معرض چاقی هستند.
اعتیاد به كافئین
یكی از دلایل اینكه بیشتر مصرف‌كنندگان و طرفداران نوشابه نمی‌توانند آن‌را ترك كنند، كافئین موجود در آن است كه باعث اعتیاد می‌شود. با مصرف زیاد كافئین، فرد دچار عصبانیت، زودرنجی، نگرانی و تشویش می‌شود. تأثیرات فیزیكی آن نیز شامل تپش قلب، سردرد و بدخوابی است.
سنگ كلیه
نوشیدن مقدار زیادی نوشابه باعث شكل‌گیری سنگ‌های كلیه می‌شود و یا ایجاد سنگریزه‌هایی می‌كند كه در مثانه تولید می‌شوند. این سنگ‌ریزه‌ها دانه‌های ریز جامدی هستند كه از املاح غیر قابل حل در ادرار تشكیل شده‌اند. وقتی كه سنگ كلیه بسیار دردناك و حتی در ادرار مقداری خون دیده می‌شود، ضمن مراجعه فوری به پزشك، باید از مصرف حتی یك جرعه نوشابه هم پرهیز نمود.
افزایش فشار خون
نوشابه‌ها به مواد نگهدارنده نیاز دارند؛ به همین دلیل از بنزوات سدیم در آنها استفاده می‌شود. این تركیب باعث از بین رفتن قارچ‌ها و باكتری‌ها می‌شود؛ به‌خصوص وقتی كه در محیط اسیدی باشد. از این تركیب در برخی داروها و لوازم آرایشی نیز استفاده می‌شود؛ اما مصرف آن عوارضی هم به دنبال دارد؛ مثل افزایش فشارخون، حساسیت‌های پوستی و افزایش حملات در بیماران آسمی.
كم‌آبی بدن
نوشابه‌ها ادرارآور هستند و باعث كم‌آبی بدن می‌شوند. آنها قادرند تشنگی را به‌طور موقت از بین ببرند؛ اما مدتی بعد از نوشیدن آن احساس تشنگی بیشتری خواهید كرد؛ زیرا كافئین و شكر موجود در نوشابه تعداد دفعات را افزایش می‌دهد. به این ترتیب كه قند موجود آن باعث جذب آب می‌شود و بدن از طریق ادرار قند بیشتری دفع می‌كند و با دفع آب بیشتر، دچار كم‌آبی، تشنگی و خشكی پوست می‌شوید.
دیابت
تأثیر زنجیره‌ای نوشیدن نوشابه روی چاقی و افزایش خطر برخی بیماری‌ها مثل دیابت، ثابت شده است. براساس پژوهش‌های به عمل آمده در سال 1980، تعداد بیماران دیابتی در آمریكا 6/6 میلیون نفر بوده و امروز این رقم به 8/22 میلیون نفر رسیده كه در این میان مصرف نوشابه مهمترین و پررنگ‌ترین نقش را داشته است.
همیشه مهمترین كار، میانه‌روی و اعتدال است. یك بطری نوشابه، سلامت و زندگی شما را تهدید نمی‌كند، اما زیاده‌روی مصرف آن، حتماً سلامت شما را به خطر می‌اندازد. هیچگاه برای كنترل این عادت دیر نیست؛ ولی اگر باز هم می‌خواهید به این عادت خود ادامه دهید، بهتر است از خودتان بپرسید: «آیا ارزشش را دارد؟»
