امنیت غذا و تغذیه
براساس تعریف بانك جهانی امنیت غذایی به معنی دسترسی فیزیکی و اقتصادی تمامی مردم در همه اوقات به غذای سالم، كافی و مغذی برای تامین نیازهای غذایی آنان به منظور داشتن زندگی سالم و فعال می‌باشد.
علل ناامنی غذایی عبارتند از: بی‌ثباتی در عرضه غذا، فقر، بیكاری، تورم اقتصادی، بیسوادی، ناآگاهی‌های تغذیه‌ای، حوادث، خشكسالی، قحطی و سایر بلایا است.
برای پیشگیری از بروزعواقب واثرات ناخواسته ناشی از ناامنی غذایی، برنامه‌ریزی‌های مناسب از سوی سیاستگذاران ضرورت دارد زیرا عواقب ناامنی غذایی در یک جامعه در كوتاه مدت گرسنگی و بیماری است و در طولانی مدت جمعیت به تدریج از توانایی‌های خود محروم شده و نمی‌تواند در برنامه‌های آموزشی، اقتصادی و تولیدات فعال باشد.
كاربردی كردن مفاهیم و تعاریف تامین غذا و سلامت جامعه، مستلزم درك نظام مند از غذا و تغذیه است. در این نظام، خانواده كوچكترین واحد محسوب می‌شود كه با استفاده از توان بالقوه‌اش، سبدغذایی خود را انتخاب می‌نماید و دست یابی به غذا به درآمد خانواده‌ها، قیمت غذا و توزیع آن در خانواده بستگی دارد.
برای هدایت خانوار در انتخاب مناسب، وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی از جمله وظایف خود می‌داند که در کنار سایر بخش‌های رفاه و توسعه اجتماعی کشور با افزایش پوشش خدمات بهداشتی درمانی، حمایت از تولید محصولات سالم و مغذی، ارتقای فرهنگ و سواد تغذیه‌ای و اصلاح الگوی مصرف غذایی سیاستگذاری نماید زیرا توجه سیاستگذاران به ابعاد مدیریت امنیت غذا و تغذیه که شامل تولید (مواد اولیه و محصول نهایی)، نگهداری و توزیع، عرضه و مصرف، منجر به تامین امنیت غذایی در جامعه خواهد شد.
بر اساس اطلاعات منتشره از سوی مرکز ملی آمار، ایران در سال 1385دارای جمعیتی حدود 70 میلیون نفر بوده است که تقریبا نیمی از آنها جمعیت غیر فعال (مانند محصلان و زنان خانه‌دار و سالمندان) بوده و 23 درصد از جمعیت فعال نیز بیکار هستند. 7/22 درصد از کل هزینه سالانه خانوار شهری مربوط به هزینه‌های خوراكی و دخانی و 3/77 درصد مربوط به هزینه‌های غیرخوراكی بوده است.
در بین هزینه‌های خوراكی و دخانی، بیشترین سهم با 1/24 درصد مربوط به هزینه گوشت و در بین هزینه‌های غیرخوراكی بیشترین سهم با 43 درصد مربوط به مسكن بوده است که این آمارها نشان‌دهنده توجه بیشتر به برقراری امنیت غذا و تغذیه در تمامی ابعاد آن برای جامعه ایرانی است.
در شرایط فعلی عرضه غذا، نسبتآ کافی؛ اما عدم تعادل در مصرف وجود دارد. از آنجایی که طی سالهای اخیر در مسیرگذر تغذیه‌ای رژیم غذایی غنی از كربوهیدرات‌های پیچیده و فیبر جای خود را به رژیم‌های غذایی متنوع تر با سهم بیشتری از چربی، قند و غذا‌های فرآیندشده و كم فیبرداده است و در ایران مانند سایر كشور‌های در حال توسعه سفره دنیای غرب جایگزین سفره سنتی شده است. بنابراین نقش آموزش در ارتقاء فرهنگ و سواد تغذیه‌ای جامعه بسیار ارزشمند می‌باشد. از جمله عوامل اصلی در نامناسب بودن سبدغذایی هر خانوار، توزیع نامناسب آن بین اعضاء خانوار، عدم شناخت گروه‌های غذایی و نیاز بدن به هر كدام از گروه‌ها است. برای آموزش به مصرف‌كنندگان نسبت به ارزش غذایی و نحوه تغذیه صحیح، دسترسی بهتر به سبد غذایی مطلوب درخانوار، برنامه‌ریزی و اجرای بین بخشی در سطح ملی ضروری است.
هریک از سازمان‌های مسؤول در امر تهیه، توزیع و عرضه غذا و ارائه‌دهندگان خدمات (بهداشتی - درمانی، آموزشی و ...) در ایران موظفند براساس استراتژی‌های متناسب با شرح وظایف سازمانی خود با یکدیگر همکاری نمایند که اهم این استراتژی‌ها عبارتند از:
برنامه‌ریزی و همگرایی در سیاستگذاری، ارتقاء دانش جامعه درخصوص امنیت غذا و تغذیه ،بهداشت مواد غذایی، حمایت تغذیه‌ای در بعد اقتصادی، توانمندسازی در سطح محله، خانوار و فرد، سالم‌سازی در زمینه‌های تولید، نگهداری، فراوری، توزیع و مصرف مواد غذایی،
تسهیل دسترسی گروه‌های آسیب‌پذیر تغذیه‌ای (كودكان، سالمندان و مادران باردار و شیرده) به موادغذایی تازه و طبیعی، تحلیل وضعیت مناطق ناامن غذایی و آسیب‌پذیر تغذیه‌ای، توسعه مراقبت‌های بهداشتی جهت پیشگیری از بیماری‌های مرتبط با سوءتغذیه، پایش مستمر وضعیت غذا و تغذیه جامعه.
برای اجرایی شدن هریک از استراتژی‌ها فوق برخی از پیشنهادات عبارتند از:
تامین منابع اعتباری، تسهیلات بانکی و یارانه‌ای برای تولید، افزایش دسترسی به سبد مطلوب خانوار حمایت‌های تغذیه‌ای به اقشار آسیب‌پذیر استفاده از یک سبد مطلوب غذایی پایه به عنوان یک ابزار تثبیت، تنظیم و کنترل قیمت مواد غذایی کاهش هزینه تولید و قیمت محصولات غذایی از طریق هدفمند کردن یارانه‌های تولید استفاده از شبکه تعاونی روستایی کشور
افزایش دسترسی دهک‌های در آمدی به منابع غذایی اجرای برنامه‌های حمایت تغذیه در خانوارهای نیازمند
اجرای پروژه‌های توانمندسازی محلی و منطقه‌ای غنی‌سازی موادغذایی برای تامین برخی از نیازهای گروه‌های آسیب‌پذیر تهیه و تامین مکمل‌های حاوی ویتامین و املاح اجرای برنامه‌های جامع ایمنی غذا
امید است، با همکاری و فعالیت چند بخشی كلیه وزارتخانه‌ها و سازمان‌های ذیربط در امر غذا و تغذیه و سیاستگزاری و برنامه‌ریزی‌های هماهنگ و منسجم در سطح ملی جامعه ایرانی به امنیت غذایی دست یابد...
