مراقب این آلودگی‌ها باشید
آمار و ارقام نشان می‌دهند كه سرطان سینه در آمریكا بیشترین رشد و افزایش را داشته است. فقط تعداد كمی از هشتاد هزار نوع ماده شیمیایی مورد استفاده در آمریكا بی‌خطر و سالم هستند.
ما هر روز با تعداد زیادی مواد سمی در ارتباط هستیم. خانم‌های باردار این سموم را از بدن خود به بدن جنین منتقل میكنند. در زندگی روزمره اغلب ما به طور مرتب با مواد شیمیایی صنعتی ارتباط داریم، اما در این میان برخی افراد نیز هستند كه از این سموم دوری میكنند.
مواد شیمیایی نه تنها باعث بروز بیماری‌های خطرناك مثل سرطان می‌شوند، بلكه بیماری‌های قلبی، چاقی، دیابت و حتی ناباروری را نیز به دنبال دارند.
پژوهش‌ها نشان می‌دهند كه تركیبات مضر و خطرناك مثل بایفنیل‌های پلی‌كلرینیت (PCBS)، بیزفنول BPA) A ) و فتالیت‌ها تا 99 درصد از بدن مادر باردار به جنین منتقل می‌شوند. زنان بارداری كه با آفت‌های ارگانوفسفات در تماس هستند، كودكانی به دنیا می‌آورند كه بهره هوشی (IQ) كمتری دارند. ارگانو فسفات‌ها از آفت‌كش‌هایی هستند كه لازم است زنان باردار تماس خود را با این مواد، دست‌كم در دوران بارداری به حداقل برسانند. نوزادان و كودكان بیشتر از دیگران مستعد آسیب‌دیدگی هستند.
بی‌شك تحت كنترل در آوردن همه‌چیز به طور كامل غیرممكن است. ما در كشوری نفس می‌كشیم كه پر از دود و گرد و غبار است و غلظت آلاینده‌های محیطی مانند سرب در بسیاری از شهرهای آن بالاتر از حد مجاز است. از غذاها و میوه‌های غیرارگانیك استفاده می‌كنیم، با این همه می‌توانیم كارهای زیادی انجام دهیم. می‌توان قدم به قدم حركت كرده، عادات غذایی روزمره خود را كم‌كم تغییر دهیم، مواد سمی كه در برخی نقاط پنهان شده‌اند را پیدا كنیم و برخی تغییرات كوچك و ابتدایی را در زندگی انجام داده تا مقدار مواد شیمیایی مضر را به حداقل برسانیم.
دوری از آفت‌كش‌ها
در سال 2010، گروهی از پژوهشگران دانشگاه هاروارد، اِموری و FDA شروع به تجزیه و تحلیل میوهها، سبزیجات و آب میوه‌هایی كه كودكان دبستانی مصرف می‌كردند، نمودند و دریافتند كه حدود یازده نوع حشره‌كش و آفت‌كش در نمونه‌های گرفته شده وجود دارد.
سیب، موز، توت، تمشك و هلو در این میان پر مصرف‌ترین و البته پر آفت‌كش‌ترین بودند. در همان سال، دانشمندان دانشگاه تگزاس بیش از 300 نوع غذای غیرارگانیك را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند (از میوهها گرفته تا ماهی و كره بادام زمینی) و دریافتند كه هر یك از این مواد حاوی تعداد زیادی آفت‌كش می‌باشند.
در آمریكا صدها نوع آفت‌كش مورد استفاده قرار می‌گیرد كه هر یك خطرات مربوط به خود را دارند. برخی باعث بروز سرطان می‌شوند، برخی دیگر سبب زایمان زودهنگام شده و برخی آسیب‌های عصبی به جنین می‌رسانند. افرادی كه در فاصله بسیار نزدیك به این آفت‌كش‌ها زندگی میكنند، بیشتر در معرض خطر هستند.
این افراد علاوه بر بیماری‌های ذكر شده در معرض بیماری پاركینسون و برخی از اختلالات مربوط به سیستم عصبی مركزی نیز قرار دارند. برخی از آفت‌كش‌های شامل ارگانوفسفات‌ها باعث به هم ریختن غدد مترشحه داخلی بدن می‌شوند؛ به این معنا كه روی غدد داخلی و سیستم هورمون‌های بدن اثر می‌گذارند.
بدن ما از هورمون‌ها برای متعادل نگه داشتن تمام بدن استفاده می‌كند؛ از رشد سلول‌ها گرفته تا اشتها و متابولیسم بدن.
برخی از متخصصان می‌گویند نباید بیش از حد نگران آفت‌كش‌ها باشیم و برخی دیگر مخالف این حرف هستند. تصمیم‌گیری با خود شماست و در نظر داشته باشید كه هورمون‌های بدن به راحتی تحت تأثیر قرار می‌گیرند. حتی اگر میزان آفت‌كش‌ها هم كم باشد، باز هم تغییراتی در هورمون‌ها ایجاد میكنند.
چه باید كرد؟
لازم است قبل از خوردن میوهها آنها را به خوبی بشوئید، چرا كه پژوهش‌ها نشان می‌دهند این مواد با شستو شوی دقیق از سطح میوهها پاك می‌شوند و برای شستو شو هیچ‌چیز بهتر از آب تمیز نمی‌باشد. دسته‌ای از میوهها مانند هلو، به اقتضای نوع پوست خود سموم را راحت‌تر حفظ میكنند، پس در مورد خانم‌های باردار توصیه می‌شود حتماً این میوهها را پوست كنده و سپس میل كنند.
PCBها، دی‌اكسین‌ها و جیوه
1- آلوده‌كنند‌ه‌هایی كه از محصولات در حال سوخت و احتراق تولید می‌شوند، در تمام محیط اطراف ما پخش هستند و از طریق دهان وارد سیستم گوارشی می‌شوند. حتی برای چندین دهه در بدن مستقر می‌شوند و از بین نمی‌روند.
2- جیوه نیز آسیب فراوانی به سیستم عصبی می‌رساند.
مثلاً ماهی‌های بزرگ‌تر حاوی مواد سمی بیشتری (خصوصاً جیوه) نسبت به ماهی‌های كوچك‌تر هستند. بهتر است مقدار مصرف گوشت قرمز را كمی كاهش دهید و به جای آن از ماهی استفاده كنید. این نوع گوشت‌ها حاوی چربی كمتری هستند، PCBهای كمتری دارند و دی‌اكسین‌های كمتری نیز در چربی‌های‌شان متمركز شده است؛ مثل ماهی كاد. همچنین این ماهی حاوی جیوه كمتری است. جیوه یك نوروكسین است كه می‌تواند به رشد مغزی جنین آسیب برساند.
معمولاً خانم‌های باردار طعم ماهی‌هایی را كه سرشار از امگا 3 هستند، در طول دوران بارداری دوست ندارند؛ مثل سالمون و ساردین، به همین دلیل بهتر است در این مدت از مكمل‌های امگا 3 فاقد جیوه استفاده كنند.
3- توجه داشته باشید كه مصرف هر نوع امگا3 در زمان بارداری مجاز نمی‌باشد و فقط نوع فاقد جیوه آن مصرف شود. استفاده از گوشت‌های ارگانیك از حیواناتی كه فقط علف خورده‌اند نیز انتخاب خوبی برای آنهاست.
سایر مشكلات مربوط به غذاهای بسته‌بندی شده
تا جایی كه ممكن است مصرف غذاهای فرآوری و بسته‌بندی شده را محدود كنید؛ مثل غذاهای آماده فریزری، اسنك‌های پیچیده شده و ... این مواد غذایی حاوی سدیم بالا، چربی‌های تغییر یافته و شكر اضافه هستند.
فتالیت‌ها دسته‌ای دیگر از این مواد مضرند كه در تهیه و تولید ظروف پلاستیكی مورد استفاده قرار می‌گیرند و مواد غذایی بسته‌بندی شده در این ظروف حاوی مقدار بیشتری از فتالیت‌ها می‌باشند. گروهی از دانشمندان نمونه‌های ادرار 20 خانم را كه در برنامه غذایی‌شان مواد غذایی بسته‌بندی شده در ظروف پلاستیكی گنجانده شده بود مورد آزمایش قرار دادند. سپس از آنها خواستند كه فقط مواد غذایی تازه (غیربسته‌بندی) را برای مدت 3 روز بخورند و بعد دوباره به همان رویه قبلی برگردند. فقط در مدت آن سه روز، كاهش زیادی در سطح فتالیت ایجاد شده بود. این فتالیت‌ها به طور كامل از بین نرفته بودند زیرا بخشی از فتالیت‌ها از طریق موادی كه در كنار غذاها استفاده می‌كنیم، ایجاد می‌شوند؛ مثل وسایل مربوط به خانه، صابون‌ها، پرده‌های حمام، بشقاب‌ها و سایر وسایل غذاخوری و ...
فتالیت‌ها
فتالیت‌ها روی باروری آقایان اثر می‌گذارند. نوزادان پسری كه در دوران جنینی تحت تأثیر فتالیت‌ها قرار گرفته‌‌اند، بیضه‌های كوچك‌تری دارند؛ در نتیجه كیفیت بیضه‌ها نیز پایین‌تر است. مردانی كه میزان فتالیت‌ها در بدن‌شان زیاد است، معمولاً به چاقی دور شكم و مقاومت انسولین دچار می‌شوند و از این‌رو بیشتر درمعرض خطر دیابت نوع 2 قرار دارند.
كودكانی كه در دوران جنینی در رحم مادر با فتالیت‌های بیشتری ارتباط دارند، بیشتر دچار اختلالات رفتاری، مشكلات مربوط به توجه و رفتارهای مخرب و تهاجمی در طول دوران مدرسه می‌شوند.
یك خبر خوب:
فتالیت‌ها برای مدت طولانی در بدن نمی‌مانند و در عرض چند ساعت از بدن حذف می‌شوند. خوردن غذاهای تازه و پرهیز از مصرف غذاهای بسته‌بندی و فرآوری شده نیز كمك بیشتری در این زمینه می‌كند.
ایجاد این تغییرات چندان ساده نیست. سعی كنید محصولات غذایی مزارع ارگانیك را خریداری كنید. غذاها را خودتان در خانه بپزید و كمتر سراغ غذاهای آماده بروید. از این طریق نه تنها میزان فتالیت‌ها در خون‌تان كاهش می‌یابد، بلكه احساس بهتری نیز خواهید داشت.
از فتالیت‌ها دوری كنید:
این گروه از مواد شیمیایی در تهیه و تولید پلاستیك‌های پیچ و تاب‌دار و نرم، پاك‌كن‌ها، لوله‌های پزشكی و كلرید پلی‌ونیل مورد استفاده قرار می‌گیرند. پژوهشگران می‌گویند كه فتالیت‌ها مخرب‌های غدد داخلی بدن هستند كه سیستم هورمون بدن را تغییر داده و موجب برخی اختلالات مربوط به تولیدمثل می‌شوند و حتی زمینه بروز دیابت را نیز فراهم میكنند.
چه باید كرد؟
غذاهای تازه مصرف كنید و از مصرف غذاهای فرآوری شده و بسته‌بندی تا حد امكان بپرهیزید.
برخی از شامپوها، لوسیون‌ها و پاك‌كننده‌های خانگی دارای فتالیت‌ها هستند. از موادی كه رایحه روغن‌های اصلی را دارند و یا اینكه تقریباً بویی ندارند، استفاده كنید.
دوری از دی‌اكسین‌ها و PCBها:
- دی‌اكسین‌ها گروهی از مواد شیمیایی هستند كه حاوی مواد سرطان‌زا می‌باشند و از طریق فرایندهای صنعتی، آتشسوزی در جنگل‌ها حتی یك آتشسوزی كوچك در حیاط خانه، آتشفشان‌ها و ... تولید و در محیط پخش می‌شوند؛ اما به میزان اندك در طول مدت طولانی در چربی‌های بدن انباشته می‌شوند.
- نكته مهم این است كه90 درصد از دی‌اكسین‌های بدن از طریق غذاها، به خصوص گوشت و محصولات لبنی ایجاد می‌شوند.
بنابراین به طور خلاصه برای حل این مسأله باید از محصولات كم‌چرب پروتئینی و از گوشت حیواناتی استفاده كنید كه علف خورده‌اند. 4- غذاهای كنسروی: گوجه، لوبیا، نخود و ... كنسروی سال‌هاست كه در فروشگاه‌ها به فروش می‌رسد. متأسفانه برای جلوگیری از فساد غذاها، كنسروها را با رزینی كه حاوی بیزفنول است، درست میكنند.
همانطور كه گفته شد بیزفنول A یا (BPA) یك ماده شیمیایی است كه ساختاری شبیه استروژن دارد، BPA به راحتی از رزین جدا می‌شود و می‌تواند غذاهای اطراف قوطی را آلوده كند.
اكثر بطری‌های پلاستیكی آب كه این روزها فروخته می‌شوند حاوی BPA هستند، بنابراین اگر غذاهایی كنسروی نمی‌خورید، ولی مرتباً از آب‌ها در بطری‌های پلاستیكی استفاده می‌كنید، باز هم در معرض خطر هستید. كارخانه‌هایی كه آب‌ها را داخل ظروف پلاستیكی بدون BPA می‌ریزند و به فروش می‌رسانند روی محصولاتشان كلمه بدون BPA را قید میكنند. امروزه تأكید زیادی روی تولید ظروف پلاستیكی بدون BPA دارند.
هر چه با مواد مضر سر و كار داشته باشیم، بیشتر در معرض بیماری‌های قلبی و سرطان هستیم. افزایش BPA در بدن آقایان به معنی كاهش میزان اسپرم است. كودكانی كه بیشتر در معرض BPA هستند (در دوران جنینی) بیشتر دچار بیش‌فعالی و رفتارهای تهاجمی می‌شوند. به نظر نمی‌رسد كه برای كاهش میزان این مواد مضر اقدامی صورت گرفته شده باشد. فقط در كانادا و اروپا، شیشه‌های شیر نوزادان را بدون انواع BPAها می‌سازند. ظاهراً قرار است اقداماتی در زمینه از بین بردن BPA از غذاهای كنسروی در آمریكا نیز صورت بگیرد و به تازگی نیز برخی از انواع گوجه‌فرنگی‌های كنسروی در ظروف بدون BPA به بازار عرضه شده است.
دوری از BPA:
BPA (بیزفنول A) یك نوع ماده شیمیایی قدیمی است كه برای شفاف و سخت شدن مواد پلاستیكی مورد استفاده قرار می‌گیرد. BPA در ظروف نگهداری غذا، بطری‌های آب و حتی برخی شیشه‌های شیر به كار می‌رود. این مواد از ظروف به غذاها منتقل می‌شوند؛ مخصوصاً در غذاهای كنسروی اسیدی مثل گوجه یا وقتی كه این ظروف را بیش از اندازه گرم كنید و یا تغییر شكل بدهند، این اتفاق می‌افتد. ساختار BPA شباهت زیای به استروژن دارد. BPA یكی از عواملی است كه باعث ایجاد اختلال در غدد داخلی بدن می‌شود. تاكنون تحقیقات زیادی در این رابطه روی حیوانات و انسان‌ها انجام شده است. دانشمندان معتقدند كه BPA باعث بروز سرطان سینه و پروستات نیز می‌شود و ناباروری، بیماری قلبی و دیابت را نیز به دنبال دارد.
از ظروف و بطری‌های شیشه‌ای برای نگهداری مواد غذایی استفاده كنید و در صورت استفاده از بطری‌های پلاستیكی، انواع بدون BPA را انتخاب نمایید. اگر روی ظروف پلاستیكی كد 7 قید شده و روی آن نوشته نشده است، بدون BPA، به احتمال زیاد آن ظرف حاوی BPA است.
دوری از آفت‌كش‌ها:
از سموم گرفته تا اسپری‌ها در اطراف ما به صورت‌های مختلف پخش هستند. آنها وارد سیستم عصبی انسان‌ها و حیوانات می‌شوند، هورمون‌ها را بر هم می‌زنند، موجب اختلالات مربوط به رشد می‌شوند بنابراین پزشكان معمولاً آسیب‌های ناشی از آفت‌كش‌ها را به آسیب‌ها و بیماری‌های سیستم عصبی ربط می‌دهند. میوه و سبزیجات ارگانیك بخرید. مخصوصاً آنهایی كه آفت‌كش‌های كمتری دارند. در مورد میوهها و سبزیجاتی كه حاوی آفت‌كش‌های بیشتری هستند، سراغ انواع ارگانیك‌تر آنها بروید.
می‌توانید برخی از سبزیجات را در باغچه حیاط خانه‌تان پرورش دهید. برای گرم كردن غذاها و حتی برای نگهداری آنها از ظروف شیشه‌ای استفاده كنید. اگر از ظروف پلاستیكی استفاده می‌كنید، انواع بدون BPA را انتخاب كنید و یا اینكه ظروف پلاستیكی را داخل مایكروویو نگذارید و آنها را با دست بشویید؛ چرا كه آنها داخل ماشین ظرفشویی BPA بیشتری تولید میكنند.
از میوهها و سبزیجات تازه استفاده كرده و در صورت خرید انواع كنسروی و بسته‌بندی شده، آنهایی را كه BPA ندارند، انتخاب كنید.
یك پیش‌بینی ساده و واضح:
واقعیت این است كه هیچ‌كس نمی‌داند چقدر مواد سمی در محیط اطراف و غذاهای ما وجود دارد طبق آمار موجود فقط شش درصد از انواع سرطان‌ها به آلودگی‌های محیطی و مواد سمی مربوط هستند.
این سموم فقط از طریق غذاها و ظروف آنها وارد بدن ما نمی‌شوند، بلكه از طریق فرش‌ها و حتی لباس‌ها نیز به ما منتقل می‌گردند و از طرفی كنترل كردن همه‌چیز به طور كامل غیرممكن است.
این اتفاقات آنقدر كوچك و تدریجی هستند كه نمی‌توانیم از هیچ ارگانی و سازمانی بخواهیم به این موارد رسیدگی كند؛ اما برخی تغییرات كوچك را می‌توانیم خودمان ایجاد كنیم. مثلاً برنامه غذایی سالم‌تری را دنبال كنیم یا از ظروف مطمئن‌تری استفاده كنیم. همچنین تلاش كنیم مواد سمی و شیمیایی كمتری وارد محیط زیست‌مان شود.
خداحافظ جیوه:
یكی از بزرگ‌ترین آسیب‌هایی كه جیوه به انسان‌ها می‌رساند، آسیب به سیستم عصبی است. علاوه بر آن جیوه سلامت قلب، ریه‌ها، كلیه‌ها و سیستم دفاعی بدن را نیز تهدید می‌كند. جیوه را فقط انسان‌ها تولید نمی‌كنند، بلكه بخشی از آن به طور طبیعی در طبیعت وجود دارد. برخی از انواع ماهی‌ها حاوی جیوه هستند. انسان‌ها از طریق مواد پر كننده دندان‌ها و برخی چیزهای دیگر نیز جیوه را وارد زندگی و خانه‌های‌شان میكنند. حتی مقدار اندكی از جیوه می‌تواند روی سلامت مغز كودكان خردسال اثرات زیانباری به جا بگذارد.
چه باید كرد؟
در مورد غذاهای دریایی كه می‌خورید، انتخاب‌های عاقلانه‌تری داشته باشید. معمولاً ماهی‌های كوچك‌تر مثل ساردین، نسبت به ماهی‌های بزرگ‌تر مثل ماهی شیر، جیوه كمتری دارند. شمشیر ماهی، كوسه ماهی، ماهی خال‌مخالی و ماهی دم دراز حاوی جیوه بیشتری هستند؛ حتماً در دوران بارداری از خوردن آنها پرهیز كنید. آب محل پرورش ماهی هم اهمیت زیادی دارد. دریاچه‌های آلوده به مواد نفتی یا زباله‌های مختلف محل مناسبی برای ماهی‌ها نخواهد بود.
اگر یك لامپ CFL (كه امروزه به نام كم‌مصرف رایج است) در خانه‌تان تركید، پنجره‌ها را باز كنید و بگذارید هوای داخل خانه خارج شود. تكه‌های لامپ را حتماً داخل مشمای محكم بریزید و بعد محیط اطراف را با دستمال تمیز كنید. از جاروبرقی استفاده نكنید، زیرا ذرات سمی در فضا بیشتر پخش می‌شوند. لامپ‌های CFL برابر با حدود 47 عدد شمشیر ماهی، جیوه دارند و باید در این باره بسیار محتاط عمل كرد.
انواع باطری‌های دكمه‌ای را از دسترس كودكان دور نگه دارید. این نوع باتری‌ها حاوی مواد سمی، جیوه و برخی مواد شیمیایی هستند و اگر بلعیده شوند، بسیار خطرناكند.
آب‌های آشامیدنی
ما آب را برای آن می‌نوشیم كه بدن خود را مرطوب نگه داریم و سموم را از بدن‌مان رفع كنیم. اما آیا آب شیر می‌تواند تا در حد مواد شیمیایی مضر به ما آسیب برساند؟
در سال 2009 پژوهش‌های گسترده‌‌ای در این زمینه به انجام رسید. گروهی از پژوهشگران حدود 315 نوع آلاینده را در آب شیر یافتند؛ مثل آرسنیك (یك فلز بسیار سنگین) و برخی حشره‌كش‌ها. نیمی از این آلاینده‌ها تقریبا همیشه در آب‌ها هستند. پركلرویت یك نوع ماده شیمیایی است كه آب آشامیدنی حدود 26 میلیون آمریكایی را آلوده كرده است.
این نوع ماده شیمیایی باعث كاهش ترشح و تولید هورمون تیروئید می‌شود. دانشمندان بیشتر نگران آسیب‌های ناشی از آنها روی كودكان هستند. عملاً حتی مقدار كمی كاهش در تولید هورمون تیروئید یا نارسایی در عملكرد غده تیروئید، باعث آسیب دیدگی‌های جدی در جنین می‌شود.
در سال 2010 تحقیقاتی به عمل آمد كه نشان داد آب‌های آشامیدنی بیش از 31 شهر در آمریكا، از جمله شیكاگو و لس آنجلس حاوی «كرومیوم 6» می‌باشند.
راه‌حل چیست؟
اگر فكر می‌كنید كه آب آشامیدنی محل سكونت شما به اندازه كافی پاك و خالص نیست و احتمالاً مواد سمی، جیوه و حشره‌كش‌ها در آن وجود دارد، از فیلترهای مخصوص آب استفاده كنید.
برای این منظور می‌توانید از اداره آب و فاضلاب محل سكونت خود كمك بگیرید و اقدام به خریداری این فیلترها كنید. تصور نكنید كه آب‌های بطری كه به صورت آب معدنی فروخته می‌شوند، پاك و سالم‌اند، این آب‌ها نیز می‌توانند همان آلودگی‌های آب‌های آشامیدنی را داشته باشند. فقط در نظر داشته باشید كه گول تبلیغات را نخورید.
دستگاه‌هایی با تعداد فیلترهای مختلف موجود هستند ولی مهم آن است كه بدانید هر فیلتر روی كدام عناصر اضافی اثر دارد و شما نیاز به چه آبی دارید. گروهی از فیلترها فقط آلودگی را می‌گیرند و گروهی سطح املاح را تنظیم میكنند و دسته‌ای مواد زائد مثل نیترات را حذف میكنند. پس دقت داشته باشید كه دستگاه مورد استفاده شما همه موارد را دارا باشد.
