دكتر سیدضیاء‌الدین مظهری
سردردهایی كه در آغازین روزهای ماه رمضان در هفته اول روزه‌داری رخ می‌دهد، به علت قطع ناگهانی نوشیدن چای، قهوه، كولاها و كاهش میزان دریافت مواد قندی و فاصله‌گذاری بسیار طولانی بین اولین و آخرین دریافت آنها می‌باشد.
دو هفته مانده به آغاز ماه مبارك به افراد سیگاری و معتاد به مواد مخدر و آنهایی كه از آغاز صبحگاهان با طلوع خورشید تا پایان روز و غروب خورشید به نوشیدن پی در پی چای یا قهوه عادت كرده‌اند و سیگار، پیپ و یا قلیان دود می‌نمایند، توصیه می‌شود به تدریج از میزان كشیدن سیگار و نوشیدن چای، قهوه و نوشابه خود بكاهند و هر روز با فاصله‌گذاری بیشتر بین دفعات تكرار، مصرف خود را كاهش داده و تحمل خود را افزایش دهند تا در ماهی كه پیش‌رو دارند، به سردرد و افت قندخون ناشی از عكس‌العمل بدن در قبال قطع ناگهانی موارد فوق مبتلا نگردند.
در تمام ایام ماه مبارك به علت نظم خاص و مقرر شده وعده‌های غذایی (آغاز زمان تناول و پایان آخرین وعده مشخص است) و با توجه به زمان طولانی‌تری كه بین آغاز روزه‌گیری بعد از پایان سحری و ادامه آن تا زمان افطار وجود دارد، باید تغییراتی در نوع مواد غذایی مصرفی و مقدار آنها در افطار، شام، فاصله شام تا خوابیدن و سحری به وجود بیاید.
تناسب، تعادل و تنوع تغذیه روزمره كه اساس سلامتی، تامین نیروی كار و فعالیت و برطرف نمودن نیازهای میلیاردها سلول به 13 ویتامین، 16 ماده معدنی، 20 اسیدآمینه، 20 ماده تشكیل‌دهنده چربی‌ها (اسیدهای چرب اشباع شده و اشباع نشده دارای یك باند مضاعف و چند باند مضاعف)، تك قندی و دوقندی‌های حاصل از مصرف مواد غذایی خاص و یا ناشی از تجزیه قندهای مركب می‌باشد.
در ماه مبارك رمضان نیز كماكان لزوم آنها به قوت خود باقی است، تنها تفاوت در این ایام، حذف وعده ناهار و لزوم رعایت زمان‌های مشخص و مقرر شده آغاز و پایان غذا خوردن و كاستن از انرژی به مقدار 500 تا 600 كیلوكالری در روز می‌باشد و شگفت‌انگیز است كه این میزان كاهش از انرژی موردنیاز روزمره با امكان استفاده از كلیه گروه‌های غذایی به صورت متعادل و متنوع منطبق با آخرین دستاوردهای رژیم‌های كاهش وزن و درمانی می‌باشد.
تامین مایعات مورد نیاز بدن باید در فاصله زمانی تقریبا طولانی بعد از شام تا لحظه خوابیدن صورت پذیرد و برای پیشگیری از ایجاد عطش در طول مدت روزه‌داری از نوشیدن قهوه و چای در وعده سحر خودداری گردد، چرا كه به علت مدر بودن آنها، با افزایش تولید و ترشح پیشاب، ذخایر مایعات جاری بدن كاهش می‌یابد و در طول مدت روزه‌داری عطش بیشتری ایجاد می‌شود.
سحری: برای پیشگیری از ضعف جسمی و عدم تمركز، سردرد، افت قند و فشارخون، عصبانیت در طول روز، بوی بد دهان، بی‌حوصلگی و تحریك‌پذیری، از حذف وعده سحری جدا خودداری فرمایید و توجه داشته باشید كه فلسفه روزه‌داری اهداف مشخصی را دنبال می‌كند كه نتیجه آن تزكیه، خودسازی، مقاومت‌های جسمی توأم با اعتلای قدرت روح و اندیشه می‌باشد و هرگونه دخل و تصرف در نظام روزه‌داری، نتیجه‌گیری غایی و نهایی این فریضه واجب و اجباری را كه در حقیقت یك نوع پیشگیری و درمان برای 11 ماه باقی مانده سال است، خدشه دار می‌نماید.
افطار: بعد از شكستن روزه، چشیدن نمك و نوشیدن جرعه‌ای آب گرم در وعده افطار، استفاده از شیر و خرما یا یك قاشق مربا یا عسل، یا شیر كشمش و یا شیرموز جهت تامین قند مورد نیاز مغز و بدن بسیار مناسب می‌باشد.
در صورت عدم تحمل شیر، آبمیوه طبیعی و خانگی، سوپ‌های سبك، آش سبزیجات، فرنی یا شیربرنج غنی شده با خلال بادام پوست كنده و آسیاب شده بسیار مناسب است. نان سنگك تازه با پنیر، گردو و سبزی خوردن یا نان، پنیر و انگور نیز از جمله مواد دلچسب و گوارا برای شكستن روزه تلقی می‌شوند.
بعد از ساعت‌ها گرسنگی و تشنگی، باید به آرامی مبادرت به تامین آب و مایعات مورد نیاز بدن نمود و از میل كردن نوشیدنی‌های گازدار بسیار خنك، آب یخ و یا نوشیدن چای‌های پی در پی خودداری كرد. شما انسان آگاه و هوشمند، از موتور كم بهای خودرو خود در مقایسه با ارزش غیرقابل تخمین وجودتان بیشتر مواظبت می‌نمایید و هرگز در زمستان بدون گرم شدن موتور و در تابستان بدون كنترل آب و روغن به حركت در نمی‌آیید!
شام: با راه‌اندازی تدریجی دستگاه گوارش در آغاز افطار و برگزیدن خوراكی‌های سبك و مناسب، ولع شدید شما به خوردن و نوشیدن تعدیل خواهد شد. خوردن شام حاوی غذاهای پرچرب و سرخكرده یا دسرهای سنگین (حلوا، زولبیا، بامیه، گوش فیل و شیرینی تازه) كه سرشار از روغن‌های اشباع شده جوشیده و حاوی تركیبات ترانس می‌باشند، نه تنها اثر سودبخش روزه‌داری را خنثی می‌كند، بلكه بار سنگینی را بر كبد و دستگاه گوارش تحمیل خواهد نمود.
یك شام متناسب، متعادل و ساده، حاوی 60 تا 90 گرم از انواع گوشت‌های سفید پرندگان و آبزیان یا 2 تا 3 بار در هفته گوشت قرمز، یك‌سوم لیوان حبوبات پخته، 2 كف دست نان، 10 قاشق غذاخوری پلو ساده یا مركب (عدس‌پلو، ماش پلو، باقلاپلو، سبزی‌پلو) یا یك لیوان ماكارونی پخته یا 2 عدد سیب‌زمینی تنوری و سبزیجات پخته (شامل كدو، لوبیا سبز، كلم بروكلی، نخودفرنگی، لبو، هویج) و 1 تا 2 قاشق غذاخوری ذرت پخته یا لوبیای پخته (با سس تهیه شده از ماست كم چربی به مقدار 2 قاشق غذاخوری و 1 قاشق غذاخوری كچاپ، 1 قاشق چایخوری خردل، 2 قاشق مرباخوری روغن زیتون، 1 عدد آبلیموی تازه، آبغوره یا سركه) می‌باشد...
برای خواندن بخش دوم- پیشگیری و تعدیل پیامد‌های ناشی از روزه‌داری- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش سوم- پیشگیری و تعدیل پیامد‌های ناشی از روزه‌داری- اینجا کلیک کنید.
