پاسخ به پرسش‌هاي رايج خوانندگان
در دوران یائسگی چه مواد غذایی مصرف كنیم؟
یائسگی مرحله‌ای از بهداشت زنانگی است كه در این دوره، عادت ماهیانه متوقف می‌شود و قدرت تولید مثل و بارور شدن دیگر وجود نخواهد داشت. در این دوره هم مانند زمان بلوغ، زنان تغییرات هورمونی بسیاری را تجربه می‌كنند كه این تغییرات در عین حال موجب اختلال در سلامتی می‌شوند. یائسگی مرحله مهمی از زندگی یك زن است و همزمان با بروز ضعف جسمانی و روانی به مراقبت شدید در این دوره نیاز دارد. علائم معمول یائسگی شامل دوره‌های نامنظم عادت ماهانه، افت باروری، گرفتگی، مشكلات ادراری، نوسانات و آشفتگی‌های خلقی و پوكی استخوان هستند. در رژیم غذایی یك زن یائسه حداقل باید 1200 تا 1500 میلی‌گرم كلسیم گنجانده شود. بنابراین مصرف ماست، سبزیجات برگ پهن و سبز، شیر و پنیر حائز اهمیت است. در این دوره زنان كلسترول ذخیره می‌كنند و به همین دلیل خطر ابتلا به امراض قلبی در آنها افزایش مییابد. بنابراین در رژیم غذایی آنها باید اسیدهای چرب امگا ـ 3 افزوده شود. غذاهای غنی از امگا ـ 3 شامل ماهی و غذاهای دریایی هستند. در این دوره افزودن میوه‌ها به رژیم غذایی ضروری است؛ زیرا میوه‌ها سرشار از ویتامین‌های مورد نیاز زنان در زمان یائسگی هستند. همچنین منابع غذایی غنی از ویتامین B و B12 باید به رژیم آنها افزوده شود. رژیم غذایی دوره یائسگی همچنین باید حاوی فیبر خوراكی فراوان باشد. غذاهای غنی از فیبر خوراكی شامل گندم سبوسدار، میوه‌ها و غلات هستند. فیبرهای خوراكی به هضم غذا كمك می‌كند و در نتیجه كلسترول را كاهش می‌دهند. همچنین خطر یبوست را برطرف كرده و قند خون را متعادل نگه می دارند. در پایان تاكید می‌شود كه سویا منبع بسیار خوبی برای مقابله با علائم یائسگی است. سویا حاوی نیتراستروژن است و برای بهبود علائم یائسگی، مثل گرگرفتگی و كمبود كلسیم، مفید است. همچنین انرژی بدن را تامین می‌كند.
چگونه كبد چرب را كنترل كنیم؟
كبد چرب زمانی رخ می‌دهد كه سلول‌های كبدی، چربی بیش از اندازه‌ای در خود جمع می‌كنند و این وضعیت روی عملكرد و توانایی كبد تاثیر می‌گذارد. اگر كبد چرب ناشی از سوء تغذیه باشد، می‌توان با دنبال كردن رژیم ریز مغذی‌ها و مكمل‌های ویتامینی این مشكل را برطرف كرد. در صورت پیشرفت چربی كبدی ممكن است پیوند كبد مورد نیاز باشد. مصرف یك رژیم غذایی سالم و متعادل می‌تواند خطر بروز چربی كبدی را كاهش دهد. همچنین عدم مصرف الكل راهكاری مناسب برای جلوگیری از بروز چربی كبدی است.
چه میزان فعالیت جسمی برای سلامتی مفید است؟
در گذشته تصور بر این بود که فعالیت ورزشی هر قدر بیشتر باشد، برای بدن مفیدتر است؛ اما مطالعات جدید میزان مشخصی را برای فعالیت جسمی، بخصوص با توجه به میزان سن افراد در نظر می‌گیرد. براساس این مطالعات، افراد بزرگسال در طیف سنی 18 تا 65 سال به مدت 150 دقیقه در هفته می‌توانند ورزش متعادل انجام دهند (برای مثال 5 روز در هفته 30 دقیقه پیاده روی كنند). برای این عده اگر قرار است ورزش سنگین‌تری انجام دهند، بهتر است بیش از 20 دقیقه در هر جلسه طول نکشد. طیف سنی بالاتر نیز از فعالیت جسمی سود خواهند برد که بر حفظ توازن و انعطاف متمرکز باشد.
چگونه از خشكی پوست پیشگیری كنیم؟
تغییرات پوستی همزمان با بالا رفتن سن، شایع است و این تغییرات اغلب به خشكی و خارش پوست منجر می‌شوند. متخصصان كلینیك كلیولند می‌گویند: با رعایت چند نكته اصلی می‌توان از خشكی پوست جلوگیری كرد. این كارشناسان تاكید دارند: عدم نوشیدن آب و مایعات كافی، قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور خورشید، تماس با هوای خشك، كشیدن سیگار، استرس فراوان و فعالیت كم غدد چربی و تعرق كه در بین سالمندان معمولا شایع است از عوامل مهم خشكی پوست هستند كه رعایت آنها و اقدام صحیح در این زمینه به میزان قابل توجهی از درصد خشكی پوست می‌كاهد.
علل بروز زخم بستر چیست؟
زخم‌های فشاری كه معمولا با عنوان زخم بستر شناخته می‌شوند، زخم‌هایی هستند كه در اثر قرار گرفتن در یك وضعیت به مدت طولانی و بدون انتقال وزن بدن به وضعیت دیگر، روی پوست ایجاد می‌شوند. افرادی كه تحت جراحی قرار گرفته‌اند و یا قادر نیستند از رختخواب خارج شوند، ممكن است دچار زخم بستر شوند؛ چون وزنشان دائما روی یك قسمت از بدن است؛ به همین دلیل ذخیره خون در آن قسمت بدن كاهش مییابد و در نتیجه بافت‌های بدن در آن قسمت می‌میرند و از بین می‌روند. آزمایشگاه ملی پزشكی آمریكا به چندین نكته مهم اشاره می‌كند كه می‌توانند سبب تشدید زخم بستر شوند. به گفته كارشناسان این آزمایشگاه، عدم توانایی در ترك رختخواب یا نشستن مداوم روی صندلی چرخ‌دار، ابتلای آسان به زخم‌های پوستی یا ابتلا به یك بیماری مزمن تاثیرگذار روی گردش خون، عدم حركت قسمت‌‌هایی از بدن بدون كمك دیگران به دلیل جراحت یا بیماری، سوء تغذیه، ابتلا به اختلالات روانی یا زوال عقل و بالاخره پیری و ناتوانی ناشی از آن، مهم‌ترین عوامل بروز زخم بستر هستند.
عدم تحمل قند فروكتوز چیست؟
فروكتوز قند طبیعی است كه در بسیاری از مواد غذایی یافت می‌شود. این قند به بسیاری دیگر از مواد غذایی افزوده می‌شود. برخی افراد در هضم قند فروكتوز مشكل دارند كه به آن «عدم تحمل فروكتوز» می‌گویند. كارشناسان انجمن آمریكایی گاستروانترولوژی چند راهكار برای كنترل «عدم تحمل فروكتوز» توصیه كرده‌اند. این كارشناسان می‌گویند: افرادی كه با این مشكل مواجه هستند باید مصرف میوه‌های خشك، میوه‌های تازه و آب میوه‌ها را محدود كنند. همچنین باید از مصرف شربت ذرت فروكتوز را كه در سودا و سایر نوشیدنی‌ها یافت می‌شود، بپرهیزند. افرادی كه به مشكل عدم تحمل فروكتوز دچار هستند، باید رژیم غذایی خود را دائم تحت كنترل داشته باشند و به دقت آنچه را كه می‌خورند و هر نوع علائم پس از خوردن یك غذا یا خوردنی خاص را ارزیابی كنند. به این ترتیب مشخص می‌شود كه چه مقدار فروكتوز را می‌توانند، بدون خطر تحمل كنند. علاوه بر اینها باید از مصرف الكل خودداری كرده و مصرف عسل را محدود كنند.
رابطه میان استعمال دخانیات و بیماری‌های قلبی را توضیح دهید.
استعمال سیگار عامل مهمی برای ایجاد بیماری‌های قلبی عروقی است. در حقیقت، در زندگی امروز مضرات مصرف دخانیات به اندازه فشارخون و چربی خون بالا و به همان میزان تهدیدكننده سلامتی است. استعمال سیگار می‌تواند به طرق مختلف موجب بیماری‌های قلبی شود. عضله قلب تنها زمانی سالم باقی می‌ماند كه جریان خون كافی توسط شریان‌های كرونر به آن برسد. با گذشت عمر و طی فرآیند پیری، دیواره عروق به تدریج تنگ می‌شوند؛ اما در سیگاری‌ها این فرآیند بسیار سریع‌تر از افراد طبیعی پیش می‌رود و افراد سیگاری در سنین پایین‌تری به تصلب شرایین یا آترواسكلروز مبتلا می‌شوند. هنگام استعمال سیگار به دلیل منقبض شدن عروق خونی، ضربان قلب 10 تا 20 ضربه در دقیقه و فشار خون 5 تا 10 میلی متر جیوه افزایش مییابد. افزایش ضربان قلب و فشار خون میزان كار قلب را بیشتر می‌كند. دود سیگار همچنین دارای مونواكسید كربن است و باعث كمبود اكسیژن در قلب و سایر ارگان‌ها می‌شود. این اثرات در دراز مدت ضایعات شدیدی در قلب و سیستم عروقی بر جای می‌گذارند. بر اساس اعلام دبیرخانه ستاد كشوری كنترل و مبارزه ملی با دخانیات، از هر چهار مرگی كه بر اثر تنگی عروق كرونر رخ می‌دهد، یك مورد به علت مصرف دخانیات است. ایجاد لخته در عروق كرونر علت شایع مرگ در مردان و زنان بین 35 تا 64 سال می‌باشد. استعمال دخانیات احتمال ایجاد لخته را در خون افزایش می‌دهد. در سیگاری‌ها عبور خون از عروقی كه به دلیل مصرف سیگار تنگ شده‌اند، منجر به ایجاد لخته در عروق، از جمله عروق كرونر می‌گردد. زمانی كه لخته تشكیل می‌شود، دردهایی در ناحیه قلب به وجود می‌آید كه آنژین قلبی نام دارند. سكته قلبی زمانی رخ می‌دهد كه انسداد عروق كامل شود. احتمال بروز سكته‌های مغزی و حملات قلبی در سیگاری‌ها دو تا سه برابر بیشتر از غیرسیگاری‌ها است. در سیگاری‌ها سكته قلبی عامل كشنده‌تری نسبت به غیر سیگاری‌هاست كه احتمالا به علت تاثیر دخانیات به عنوان سم برای عضلات قلب می‌باشد. خطر حمله قلبی در زنان سیگاری بالای 40 سال كه قرص‌های ضد بارداری نیز مصرف می‌كنند، بالاتر است. بنا بر اعلام مركز مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت، هر 5/2 دقیقه یك نفر در اثر مصرف دخانیات و عوارض ناشی از آن در كشور فوت می‌كند. تعداد مرگ‌های ناشی از سیگار كشیدن در ایران حدود 60 هزار مورد در سال تخمین زده می‌شود. همچنین بیماری عروق كرونر با تعداد سیگارهای كشیده‌شده، میزان استنشاق دود سیگار و سن شروع سیگار كشیدن ارتباط دارد. همچنین باید گفت كه خطر حمله قلبی ظرف یك سال پس از ترك سیگار نصف می‌شود. و پس از پنج سال برابر با افراد غیرسیگاری خواهد شد. ترك سیگار بعد از یك حمله قلبی می‌تواند شانس حمله بعدی را به نصف كاهش دهد.
دلایل انسداد شریان‌های قلبی چیست؟
علاوه بر مصرف دخانیات، زندگی ماشینی و بی تحركی، تغذیه نامناسب، چاقی، استرس‌های زیاد در زندگی و محل كار، وراثت، افزایش سن و همچنین آلودگی هوا از دیگر عوامل ایجاد بیماری‌های قلبی هستند كه در سال‌های اخیر افزایش یافته‌اند. باید تاكید كرد كه مصرف دخانیات با هیچ روشی سالم نیست و به هر مقدار و از هر نوعی به بدن انسان آسیب می‌رساند. سیگارهای كم نیكوتین، سبك یا نیمه سبك به هیچ وجه میزان خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی و دیگر بیماری‌های مرتبط را كاهش نمی‌دهند. ترویج این تفكر میان افراد جامعه شگرد تبلیغاتی صنایع دخانیات برای موجه جلوه دادن مصرف دخانیات و نیز واردات انواع سیگار است. بی‌تردید تنها راه سالم و ایمن، سیگار نكشیدن است. مصرف رژیم‌های غذایی كم چرب با كاهش چربی خون و نیز كاهش تمایل به مصرف سیگار، به سلامت قلب كمك می‌كنند. ورزش مداوم نیز یكی از عوامل موثر در افزایش سلامت قلب است. ورزش‌های هوازی مانند پیاده‌روی، شنا و دوچرخه‌سواری از جمله ورزش‌های مناسب برای حفظ و بهبود سلامت قلب هستند. این ورزش‌ها علاوه بر سودمندی، به فرد سیگاری انگیزه بیشتری برای ترك سیگار می‌دهند.
