دکتر پیمان غلام‌نژاد
هرساله با فرا رسیدن ماه رمضان مردم خود را برای یك ماه روزه‌داری آماده می‌كنند و تمام سعی‌شان، حداكثر استفاده از این ماه و از دست ندادن روزهای آن است. بعضی افراد بدلیل ابتلا به بیماری‌های مزمن یا بیماری‌های عفونی كه بصورت ناگهانی پیش می‌آید ماه رمضان قادر به روزه گرفتن نیستند، ولی متاسفانه بعضی افراد ابتدای ماه رمضان از سلامت كافی برخوردارند، ولی بتدریج بدلیل عدم رعایت موازین بهداشتی یا استفاده از غذاهای ناسالم ضعیف یا بیمار شده و توانایی روزه گرفتن را از دست می‌دهند.
روش تهیه و مصرف غذا در ماه رمضان با ماه‌های دیگر سال قدری متفاوت است. این تفاوت فقط شامل خوراكی‌های مخصوص رمضان كه در ماه‌های دیگر كمتر مصرف می‌شوند یا دفعات غذا خوردن نیست. یكی از تفاوت‌هایی كه در این ماه وجود دارد عجله در همه امور است. هنگام سحر مردم با عجله غذا می‌خورند تا قبل از اذان صبح سحری خود را تمام كرده باشند و هنگام غروب از فرط گرسنگی با عجله افطار می‌كنند.
عجله در خوردن مانع از ارزیابی دقیق طعم و مزه غذا از طریق چرخاندن آن در تمامی قسمت‌های زبان می‌باشد، بنابراین ممکن است بعضی از تغییرات طعم و مزه که در اثر از دست رفتن سلامت غذا بوجود می‌آید، از نظر پنهان بماند. این عجله در هنگام خرید مواد غذایی نیز نمود پیدا می‌كند. بخصوص در فصول گرم سال، خرید و گاهی ایستادن در صف طویل، بسیار آزار دهنده است و تنها چیزی كه اهمیت دارد زود خرید كردن و به خانه برگشتن است.
اگر در آن روز برای افطار مهمان نیز دعوت كرده باشید كه عجله دو چندان می‌شود. عجله در خرید انسان را از توجه به بعضی نكات مهم و بهداشتی باز می‌دارد. در ماه رمضان عرضه غذاهای فله مثل آش و حلوا در زمان افطار بطور گسترده‌ای افزایش یافته و تقاضا برای خرید این محصولات بسیار بیشتر از ماه‌های دیگر است.
نكته قابل توجه آن است كه بر تولید و عرضه این گونه مواد غذایی معمولا نظارت ویژه‌ای صورت نمی‌پذیرد، بنابراین دانستن نكات بهداشتی و رعایت آنها هنگام خرید در این ماه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
چگونه مواد غذایی ناسالم می‌شوند؟
تهیه و توزیع مواد غذایی با دست‌های آلوده از اصلی‌ترین علل آلودگی میکروبی مواد غذایی می‌باشد. بسیاری از مواد غذایی هنگام تهیه به حدی حرارت می‌بینند که میکروب‌های آن از بین می‌رود، ولی آلودگی ثانویه آن را ناسالم می‌کند. دست‌های آلوده فروشنده، وجود زخم در دست فروشنده و نگهداری مواد غذایی بدون پوشش در معرض هوا از جمله راه‌های آلودگی ثانویه مواد غذایی می‌باشند. گرد و غبار هوا، مگس و دیگر حشرات از جمله منابع مهم آلودگی می‌باشند.
عطسه و سرفه بر روی مواد غذایی، بسیاری از میکروب‌های موجود در مجرای تنفسی را به غذا منتقل می‌کند. یکی از خطاهای متداول در نانوایی‌ها، مراکز فروش خشکبار و حتی شیرینی فروشی‌ها این است که فروشنده اجازه می‌دهد مشتری مواد غذایی را لمس نماید، ولی همان خوراکی لمس شده را نخرد. احتمالا اولین چیزی که پس از این صحنه مشاهده میکنید کارت بهداشت و مدارک آموزش بهداشت عمومی فروشنده است که با قابی زیبا در برابر چشم شما بر روی دیوار نصب شده است، ولی در عمل چیزی از رعایت بهداشت دیده نمی شود.
لمس مواد غذایی می‌تواند یکی از راه‌های انتقال بیماری‌های میکروبی از جمله آنفلوانزا باشد. پول یکی از اشیاء آلوده و عامل انتقال بسیاری از میکروب‌ها است و دست زدن همزمان به آن و مواد غذایی از جمله راه‌های انتقال میکروب‌ها می‌باشد. بعضی از مواد غذایی باید در یخچال یا فریزر نگهداری شوند.
عدم رعایت این نکته برای مدت طولانی سبب افزایش بار میکروبی مواد غذایی می‌شود. میکروب‌ها به سرعت تکثیر شده و فساد میکروبی یا شیمیایی ماده غذایی را رقم می‌زنند. توجه داشته باشید که وقتی مواد غذایی به میکروب‌های سرماگرا آلوده می‌شوند توانایی رشد و تکثیر در دمای یخچال را نیز دارند، بنابراین نگهداری در سرما مانع از رشد آنها نمی‌شود.
ممکن است غذاهای منجمد در دمای انجماد نگهداری نشده باشند. این اتفاق احتمالا در اثر قطع برق یا حمل و نقل نامناسب اتفاق می‌افتد و بعد از آن دوباره در فروشگاه منجمد می‌شوند. در این حالت فرصت مناسبی برای میکروب‌های سرماگرا بوجود می‌آید تا در یخچال منزل شما کار خود را ادامه دهند.
میکروب‌ها نه تنها می‌توانند غذا را آلوده کنند، بلکه با تجزیه بعضی اجزای غذا یا تاثیر بر فعالیت بعضی آنزیم‌ها، در فساد شیمیایی غذا نیز نقش دارند. بعضی از این میکروب‌ها می‌توانند با تولید سم شما را مسموم کنند، بنابراین توصیه می‌شود در ماه رمضان که در گرم‌ترین روزهای سال نیز می‌باشد از غذاهای از پیش مانده کمتر استفاده نمایید...
برای خواندن بخش دوم- راهنمای خرید مواد غذایی در رمضان- اینجا کلیک کنید.
