نقش کارنیتین در بهبود بیماریها
کارنیتین و نوع رایج آن، ال- کارنیتین (L-Carnitine) نوعی آمینو اسید است که در متابولیسم تبدیل چربی به انرژی نقش مهمی دارد که معمولا میزان مورد نیاز ال- کارنیتین در بدن بهطور طبیعی تولید میشود اما بعضی افراد بهدلیل عدم توانایی بدنشان برای تولید و رساندن آن به بافتها، دچار کمبود این ماده میشوند. کارنیتین از سال 1960 به عنوان یک مکمل غذایی سودمند در تعدادی از اختلالات ناشی از کمبود آن مورد استفاده قرار گرفته است.
مصرف خوراکی کارنیتین
کارنیتین یک ماده غذایی شرطی است زیرا میزان احتیاجات فردی در حین بیماریهای خاص از طریق مواد غذایی افزایش مییابد. مصرف خوراکی کارنیتین حتی به میزان چند گرم عاری از سمیت است بنابراین استفاده از مکملهای آن اغلب در کمبودهای اولیه و ثانویه توصیه میشود. دسترسی زیستی (Bioavailability) کارنیتین در گیاهخواران به مراتب بیش از گوشتخواران است. افزایش در میزان ال کارنیتین از راه خوراکی حتی تا میزان 2 میلیگرم و بیشتر محدود است زیرا جذب و دسترسی زیستی بسیار ضعیف، دفع کلیوی بسیار سریع و برداشت آن به داخل بافتها به صورت فعال صورت میگیرد.
تجویز وریدی ال کارنیتین
تجویز وریدی ال کارنیتین در مقایسه با تجویز خوراکی آن موثرتر بوده و نیز عملکرد کلیوی مختل نمیشود زیرا بیش از 95 درصد ال کارنیتین توسط گلومرولها حفظ شده و زمانی که حاملان فعال اشباع شوند مازاد ال کارنیتین خارجی سریعا دفع میشود. از آنجایی که کارنیتین به سرعت دفع میشود، مصرف مکمل آن به خوبی تحمل میشود.
منشا کمبود کارنیتین
کمبود کارنیتین از موتاسیونهای ژنتیکی در حاملان آن و یا از سایر اختلالهایی مانند بیماریهای کبدی یا کلیوی منشاء میگیرد. کمبود کارنیتین در انحرافات ایجادشده در تنظیم آن در اختلالاتی مانند دیابت، عفونت، کاردیومیوپاتی، تروما، همودیالیز، سیروز، اختلالات آندوکرین و پیری رخ میدهد. مکمل غذایی ال-کارنیتین که فرم فعال بیولوژیکی کارنیتین است برای بیماران اورمیک بهتر است و میتواند هدایت عصبی دردهای عصبی و نیز عملکرد ایمنی را در بیماران دیابتی بهبود بخشد و در نتیجه برای بیمارانی که از کمبود اولیه کارنیتین رنج میبرند عاملی حیاتی تلقی شود. از دست دادن پارانشیم کلیه و حذف مواد غذایی حاوی کارنیتین مثل گوشت و محصولات لبنی از دیگر علل کاهش کارنیتین در بیماران است.
علایم کمبود کارنیتین
تحقیقات نشان میدهد که کارنیتین سبب کاهش آریتمی، کاردیومیوپاتی، ضعف عضلانی، خستگی و کاهش مقاومت به اریتروپوئتین در بیماران کلیوی در مراحل انتهایی میشود. پارهای تحقیقات حاکی از اثر کارنیتین در افزایش هماتوکریت بیماران در مراحل انتهایی است. کارنیتین باعث افزایش تولید، پایدار شدن جدار گلبولهای قرمز در بیماران اورمیک و افزایش کلونی اریتروئید در مغز استخوان میشود و همچنین باعث تثبیت فسفولیپید غشای گلبول قرمز و پایداری گلبول قرمز میگردد.
کاربرد کلینیکی کارنیتین
کاربرد کلینیکی کارنیتین نوید موثر بودن آن را در یک سری از اختلالات عصبی مانند بیمای آلزایمر، آنسفالوپاتی، کبدی و سایر نوروپاتیهای دردناک میدهد. تجویز موضعی ماده مذکور در بیماری چشم خشک باعث حفاظت اسموزی چشم گشته و باعث اعتدال پاسخهای ایمنی و التهابی میشود. اخیرا کارنیتین به عنوان یک مکمل غذایی مفید در بیماریهای قلبی-عروقی شناخته شده است و نیز شواهد زیادی وجود دارد که دال بر موثر بودن مکمل کارنیتین در درمان چاقی، بهبود عدم تحمل به گلوکز و مصرف تام انرژی دارد. در مجموع از مدارک به دست آمده از مطالعات تجربی بر روی حیوانات و انسان چنین به نظر میرسد که مصرف کارنیتین بهعنوان یک ماده درمانی میتواند اثرات سودمند بالقوهای بر روی سلامتی داشته باشد.