زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

آب؛ نوشیدنی بدون جایگزی

آب از مهم‌ترین تركیبات بدن است. متخصصان تغذیه معتقدند 80 درصد مردم همواره دچار كم‌آبی یا بی‌‌آبی مفرط هستند، اما از این موضوع اطلاع ندارند. نوشیدنی‌های مختلف چون قهوه، چای، آبمیوه و ... گرچه به ظاهر مفید است، اما پاسخگوی نیاز بدن به آب نیست. متخصصان آب را نوشیدنی بدون جایگزین می‌دانند و معتقدند تنها نوشیدن آب می‌تواند كمبود بدن را جبران كند.

هضم و جذب غذا، جذب ویتامین‌ها، تسهیل گوارش، جلوگیری از ابتلا به سنگ كلیه، حفظ سلامت و شادابی و زیبایی پوست كاهش دمای بدن به‌ویژه در فصل گرما، دفع سموم بدن و ... تنها با نوشیدن آب امكان‌پذیر و تسهیل می‌شود.
متخصصان تغذیه توصیه می‌كنند با احساس اولین علائم كم‌آبی، به سرعت آب بنوشید؛ چرا كه كم‌آبی به مراتب خطرناك‌تر از كمبود غذاست. برای حفظ سلامتی بدن، انسان باید روزانه به مقدار مورد نیاز آب بنوشد و این میزان باید معادل آب دفع‌شده از بدن و تقریباً معادل 6 الی 8 لیوان آب در روز باشد. با این حال، میزان نوشیدن آب در شرایط مختلف و برای افراد مختلف، متفاوت است. در این شماره در گفتگو با متخصصان تغذیه به دنبال پاسخ این سؤال بودیم كه چرا و چه مقدار باید آب بنوشیم؟ در تنظیم این گزارش صاحبنظران و اساتید گرانقدری به شرح زیر با ما همكاری داشتند:

دكتر سید مرتضی صفوی؛ متخصص تغذیه و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی اصفهان

دكتر حسن مظفری؛ متخصص تغذیه و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی یزد

دكتر فرزاد شیدفر؛ متخصص تغذیه و استادیار دانشگاه علوم پزشكی ایران

خانم برلیانت بزرگمهر؛ محقق و مشاور تغذیه و رژیم درمانی

دكتر سید علی كشاورز؛ متخصص تغذیه و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران

دكتر صفوی، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی اصفهان در خصوص جایگاه آب در تغذیه افراد گفت:

«آب ماده‌ای ضروری در تغذیه انسان است كه به طور خالص یا همراه با مواد غذایی مصرف می‌شود. همچنین، از سوختن مواد غذایی شامل كربوهیدرات، پروتئین و چربی نیز مقداری آب تولید می‌شود. آب آشامیدنی، املاح را به بدن می‌رساند. آب همراه با مواد غذایی، دارای بیشتر ویتامین‌های محلول در آب و املاح مواد غذایی است و دور ریختن آن موجب هدر رفتن این تركیبات باارزش خواهد شد.

املاح معدنی همراه با مواد غذایی به بافت‌های بدن می‌رسند و هر كدام نقش ویژه‌ای دارند كه كمبود یا افزایش آنها سبب اختلالاتی خواهد شد. آب، پس از اكسیژن، مهم‌ترین عامل حیاتی موجودات زنده، به خصوص انسان است. كمبود بسیاری از مواد غذایی را می‌توان ماه‌ها تحمل كرد. بدون غذا می‌توان حدود پنج هفته و حتی بیشتر زنده ماند؛ ولی بدون آب بیش از شش روز نمی‌توان زنده ماند. مقدار آب در بدن، با مقدار چربی نسبت عكس دارد و افزایش چربی موجب كاهش آب بدن می‌شود.
در زنان، حدود 50 درصد و در مردان حدود 60 درصد وزن بدن را آب تشكیل می‌دهد.

انسان بالغ برای هر كیلوگرم وزن بدن خود، روزانه به 35 گرم آب نیاز دارد. این نسبت در كودكان بیشتر است و در نوزادان احتیاج به آب برای هر كیلوگرم وزن بدن به 140 گرم می‌رسد.

كم شدن آب بدن ابتدا باعث ضعف، خستگی، تشنگی، خشكی دهان و سپس منجر به كاهش وزن بدن، اختلالات روانی و مغزی می‌گردد. شخصی كه آب بدن خود را از دست می‌دهد، لجوج، ترشرو و عصبانی ‌شده، گونه‌ها بی‌رنگ، لب‌ها خشك و آبی‌رنگ و قابلیت كشش و انعطاف پوست كم می‌شود و چشم‌ها گود می‌روند؛ همچنین مقدار ادرار خیلی كم و وزن مخصوص آن زیاد می‌شود (غلظت آن بالا می‌رود) و بالاخره در عین حال كه نبض هنوز می‌زند و گردش خون جریان دارد، تنفس مشكل می‌شود. علاوه بر آن، بر روی حجم خون و سلسله اعصاب نیز تأثیر می‌گذارد.
شخص سالم و طبیعی فقط می‌تواند معادل 5 تا 10 درصد وزن بدن خود، كاهش آب بدن را تحمل كند و علائم خشكی در بدنش ظاهر نشود؛ مشروط بر اینكه خیلی زود كاهش آب جبران شود. مادام كه فعالیت و كار سوخت و ساز بدن حتی در سطح پایین جریان دارد، مرتباً فضولات اَزُتِه در بدن تولید می‌گردد و مقداری آب لازم است كه این فضولات را با خود دفع كند».

وی افزود: «در مواقعی كه به علت كمبود آب یا نبودآب قابل آشامیدن، آب به مقدار نیاز در اختیار بدن قرار نمی‌گیرد، باید به توصیه‌های زیر عمل نمود: كار در ساعات خنك، كار در سایه، خیس كردن لباس و بدن برای جلوگیری از تبخیر، جلوگیری از تبخیر آب آشامیدنی موجود و نهایتاً جمع كردن آب برای ذخیره آب آشامیدنی در شرایط خاص و بحرانی».
دكتر صفوی خاطرنشان كرد: «در یك رژیم غذایی معمولی 10 لیوان آب مورد نیاز است كه 4 لیوان آن را از مواد غذایی و 6 لیوان آن را از طریق نوشیدن مایعات می‌توان تأمین نمود». وی با تأكید بر اینكه نوشیدنی‌های كافئین‌دار مثل قهوه و چای جایگزین خوبی برای آب نیستند، تصریح كرد: «این نوشیدنی‌ها به دلیل داشتن كافئین و تئوفیلین، ادرارآورند و نه تنها آب زیادی به بدن نمی‌رسانند، بلكه باعث دفع آب هم می‌شوند.
نوشابه‌های گازدار هم به دلایل متعدد جانشین آب مورد نیاز بدن نیستند. این نوشابه‌ها به دلیل داشتن گاز كربنیك و مواد رنگی، به عنوان یك عادت غلط غذایی می‌توانند سلامتی انسان را به خطر بیندازند و باعث بروز مشكلات گوارشی و سوء هاضمه (از قبیل نفخ، ورم و زخم معده و اثنی عشر)، پوكی استخوان، فساد و خرابی دندان شوند.
بنابراین بهترین جانشین برای آب، آبمیوه بدون شكر، دوغ و شیر كم‌چربی و چای كمرنگ است كه می‌توان به مقدار متناسب آنها را مصرف كرد. البته همیشه آب بهداشتی و سالم بهترین گزینه برای تأمین مایعات بدن می‌باشد».
دكتر صفوی در ادامه گفت:«چای كمرنگ و آبمیوه طبیعی بدون شكر هم به مقدار متناسب می‌تواند جایگزین آب آشامیدنی شود. مقدار كافئین موجود در انواع چای متفاوت است. یك فنجان چای سیاه، حدود 60 میلی‌گرم كافئین دارد و مقدار این تركیب در یك فنجان قهوه در حدود 95 میلی‌گرم و در یك فنجان چای سبز فقط 36 میلی‌گرم است. مهم‌ترین ویژگی این تركیب، تحریك سیستم اعصاب مركزی است؛ بنابراین اعتیاد به مصرف آن می‌تواند سردرد، بی‌خوابی، افزایش اسیدیته معده، بی‌اشتهایی و اختلالات گوارشی را در پی داشته باشد.

در عوض، چای یك منبع غنی از پلی‌فنول (مخصوصا فلاوونوئیدهای کاتکین) و حاوی اسیدهای آمینه، پروتئین‌ها، پپتیدها، كربوهیدرات‌ها، اسیدهای آلی، تركیبات معدنی و اجزای فرار است.
قابلیت آنتی اكسیدانی كاتكین‌های چای در پلاسمای خون، یك تا دو ساعت پس از خوردن آن به حداكثر می‌رسد و پس از مدت كوتاهی به سرعت كاهش می‌یابد. چای از بروز بسیاری بیماری‌های مزمن، به خصوص بیماری‌های قلبی- عروقی و سرطان‌ها، پیشگیری می‌‌كند. همچنین خطر فشار خون بالا در كسانی كه روزانه 120 تا 599 میلی‌لیتر چای می‌نوشند، در مقایسه با افرادی كه اصلاً چای نمی‌نوشند، 46 درصد كمتر است.

نوشیدن چای به دلیل فلوراید طبیعی موجود در آن، از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌كند. همچنین به دلیل داشتن تركیب فلوراید، فرایند پوكی استخوان را كاهش داده و باعث افزایش تراكم استخوان و مانع شكستن استخوان‌ها می‌شود.
مصرف همزمان چای سیاه با منابع آهن غیرهم، 79 تا 94 درصد زیست دسترسی آهن را مهار می‌كند، اما تأثیری بر منابع آهن هم موجود در گوشت ندارد. برای پیشگیری از اثرات منفی چای بر جذب آهن و ایجاد كم‌خونی فقر آهن، نباید چای را بلافاصله بعد از غذا مصرف كرد. مصرف لیمو به همراه چای نیز می‌تواند مفید باشد و بالاخره اینكه چای از جمله نوشیدنی‌هایی است كه اگر به میزان كافی و در زمان مناسب مصرف شود، می‌تواند اثرات مفیدی بر سلامتی داشته و جایگزینی مناسب برای آب آشامیدنی باشد».

در ادامه، دكتر مظفری در خصوص عوارض مصرف بیش از حد آب گفت: «در شرایط عادی و برای افراد عادی كه بیماری خاصی نداشته باشند، مصرف زیاد آب معمولی (آب فاقد مواد انرژی‌زا یا سایر افزودنی‌ها) مشكل خاصی ایجاد نمی‌كند. در افراد سالم چون سیستم‌های تعادل رسانی یا هموستاتیك وجود دارد، اگر آب بیشتر از حد معمول استفاده شود، این آب اضافی به طرق مختلف (از جمله تعرق، تنفس، ادرار، مدفوع و ...) دفع می‌شود و آثار زیانباری برای بدن ایجاد نمی‌كند؛ اما اگر فرد بیماری خاصی، مثل بیماری‌های كلیوی و كبدی داشته باشد كه دفع آب را از بدن مشكل ‌كند، در این صورت باید حتی در مصرف معمولی آب هم احتیاط كرد؛ چرا كه عدم دفع آب و احتباس آن در بدن مشكلات جدی برای فرد ایجاد می‌كند.

قاعده كلی این است كه هر چقدر آب از بدن دفع ‌شود، معادل آن باید آب به بدن برسد. در واقع، باید بین آنچه بدن دریافت می‌كند و آنچه از طریق ادرار، مدفوع و ... دفع می‌شود، تعادل وجود داشته باشد. بیشترین مقدار آبی كه از بدن دفع می‌شود، از طریق سیستم‌های كلیوی و به شكل ادرار است؛ بنابراین افراد مبتلا به این بیماری كه سیستم دفع آنها دچار مشكل است، باید به میزانی كه آب از بدن دفع می‌شود، آب و مایعات به بدن برسانند و اگر دفع آب كم است، آبی كه وارد بدن می‌شود هم باید كاهش یابد. همچنین در افرادی كه دچار ضایعات مغزی شده‌اند یا بیمارانی كه نیاز به مراقبت‌های ویژه دارند و در بخش‌هایI.C.U و C.C.U بستری هستند هم باید میزان آبی كه به بدن می‌رسد كنترل شود تا موجب احتباس آب در بدن نشود».

این متخصص تغذیه ادامه داد: «در بعضی بیماری‌ها هم لازم است آب بیشتری به بدن برسد تا فرد دچار كم‌آبی نشود. یكی از این بیماری‌ها اسهال است. در بیماری اسهال، به دلیل اینكه آب بدن بیشتر دفع شده و جذب آب از سیستم گوارش دچار اختلال می‌شود، باید آب بیشتری به بدن برسد كه به روش‌های گوناگون، از جمله مایع‌درمانی یا استفاده از تركیبات ORS می‌توان آب مورد نیاز بدن را تأمین كرد. در شرایطی هم كه آب بیشتری از بدن دفع می‌شود (مثلاً در محیط‌های گرم یا در افرادی كه فعالیت‌های بدنی زیادی دارند، مثل ورزشكاران)، باید آب و مایعات بیشتری استفاده گردد تا بدن دچار كمبود آب نشود».
دكتر مظفری همچنین در پاسخ به این سؤال كه به همراه داروها چه مقدار باید آب نوشید، گفت: «این مسأله به نوع دارو بستگی دارد.

با برخی داروها باید آب بیشتری نوشید. حتی گاهی توصیه می‌شود كه در كنار آب، نوشیدنی‌های دیگر (مثل شیر، آبمیوه، و...) هم مصرف شود. بعضی از داروها هم به آب كمتری نیاز دارند؛ اما به طور كلی توصیه می‌شود داروها برای جذب بهتر توسط دستگاه گوارش، با آب زیاد استفاده شوند. حتی همراه برخی داروهای تزریقی باید آب نوشید؛ اما برخی داروها موجب احتباس و تجمع آب در بدن می‌شوند و به همین علت همراه این داروها، باید از رژیم‌های كم‌نمك پیروی نمود كه نیاز به جذب آب كمتری باشد». 

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی یزد، در ادامه به نقش‌ها و كاركردهای مثبت و مهم آب در بدن انسان اشاره كرد و اظهار داشت: «آب به دلیل آثار فیزیولوژیكی مهمی كه در بدن دارد، مایه حیات نام گرفته است. آب در انتقال مواد غذایی به بدن، گردش خون، دفع سموم زائد از بدن، هضم و جذب غذا، حفظ درجه حرارت بدن و... نقش بسیار مهمی دارد. با این وجود، همین مایه حیات اگر سالم و بهداشتی نباشد، منشاء بیماری‌های زیادی خواهد بود.
در استفاده از مواد غذایی آنچه مهم است، ارزش غذایی آن ماده است؛ اما بخش مهم دیگر، سلامت یا ایمنی آن ماده غذایی می‌باشد. در مورد آب هم همین طور است. آب به دلیل فواید فراوان و ارزش غذایی زیادی كه برای انسان دارد، باید سالم، بهداشتی و ایمن باشد. در واقع، آب وقتی مایه حیات است كه سالم باشد. در غیر این صورت نه تنها مفید نیست، بلكه سلامت و جان انسان را هم به خطر می‌اندازد. بیماری‌های مختلفی از جمله بعضی بیماری‌های واگیردار یا باكتریایی هم منشاء آبی دارند. به همین خاطر تأكید می‌شود قبل از استفاده از آب، از سلامت و بهداشت آن مطمئن شوید».

دكتر شیدفر، متخصص تغذیه و استادیار دانشگاه علوم پزشكی ایران نیز در خصوص تأثیر آب بر كاهش وزن و لاغری گفت:

«در گذشته روشی به نام آب‌درمانی وجود داشت كه چون بدن آمادگی كافی نداشت، دچار عوارض جانبی زیادی می‌شد؛ به همین دلیل امروزه دیگر این روش توصیه نمی‌شود. به طور كلی استفاده از آب به عنوان ماده‌‌ای كه باعث كاهش وزن می‌شود، هیچ پایه عملی ندارد و باور غلطی است. همچنین عدم استفاده از آب به عنوان راه‌حلی برای لاغری و كاهش وزن، می‌تواند مشكلات جدی برای انسان ایجاد كند. 

كم‌آبی برای بدن بسیار خطرناك است و گاهی به از هوش رفتن افراد یا حتی مرگ منجر می‌شود. حتی استفاده از سونا و جكوزی هم در شرایطی كه فرد مبتلا به دردهای عضلانی و مفصلی می‌باشد، مفید است؛ اما در كاهش وزن تأثیر چندانی ندارد».
وی همچنین در خصوص استفاده از‌ آب معدنی و فواید آن اظهار داشت: «آب معدنی به دو نوع گازدار و بدون گاز تقسیم می‌شود. آنچه در ایران بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، آب معدنی بدون گاز است. آب معدنی كه دارای تائیدیه وزارت بهداشت و نشان استاندارد باشد، مطمئناً كیفیت لازم را دارد. در مناطقی كه دسترسی به آب سالم و بهداشتی و یا امكان ضدعفونی كردن وجود ندارد، مصرف آب معدنی می‌تواند نقش مهمی در تأمین نیازهای بدن داشته باشد. این آب‌ها به دلیل داشتن مواد معدنی گوناگون همچون كلسیم، سدیم، منیزیم و ... بسیاری از نیازهای معدنی بدن را هم تأمین می‌كنند و می‌توانند به عنوان یك منبع غذایی مهم به شمار بیایند».
دكتر شیدفر تأكید كرد: «استفاده از آب در حین غذا خوردن، بر هضم و جذب مواد مغذی تأثیر می‌گذارد؛ به همین علت توصیه می‌شود همیشه قبل یا بعد از غذا آب نوشیده شود تا هم نیاز انسان را تأمین كند و هم خللی در هضم و جذب مواد غذایی ایجاد نگردد».

خانم بزرگمهر، مشاور تغذیه و رژیم‌درمانی با تأكید بر نقش مهم و حیاتی آب در سلامت انسان، در خصوص میزان آب كافی برای هر فرد در طول روز گفت: « این مسأله به جثه افراد بستگی دارد، اما به طور معمول هر فرد به حدود 2 تا 5/2 لیتر آب در طول روز نیاز دارد (البته برخی افراد به مقدار كمتر یا بیشتری آب نیاز دارند) كه این مقدار تنها از طریق آب و مایعات تأمین نمی‌شود، بلكه در كنار آن باید از غذاهای آبكی مثل سوپ، آش، خورش‌ها و ...، میوه‌جات، سبزیجات و نوشیدنی‌های مفیدی مثل دوغ كم‌نمك و به‌خصوص شیر نیز استفاده نمود.
از طرفی، بسیاری از واكنش‌های حیاتی و بیولوژیكی بدن در حضور آب انجام می‌شود و اگر آب به اندازه كافی به بدن نرسد، این واكنش‌ها و فعل و انفعالات دچار اختلال می‌گردد. همچنین تمام ترشحات داخلی بدن حاوی آب هستند. برای تنظیم دمای بدن نیاز مبرمی به آب وجود دارد و مهم‌تر از همه اینكه درصد بالایی از تركیبات خون را آب تشكیل می‌دهد كه از طریق آن مواد غذایی ضروری به سلول‌ها می‌رسد.

به طور كلی آب با توجه به نقش مهم آن در انجام واكنش‌های داخلی، باعث افزایش كارایی بدن می‌شود؛ به طوری كه كاهش 1 تا 2 درصد آب بدن، به كاهش حدود 10 تا 20 درصد كارایی انسان می‌انجامد».
وی كه مسؤولیت كمیته آموزش همگانی انجمن تغذیه ایران را بر عهده دارد، با بیان اینكه مصرف آب كافی تأثیر زیادی بر شادابی و سلامت پوست دارد، اظهار داشت: «در بدن دو نوع آب وجود دارد: آب داخل سلولی و آب خارج سلولی. آب خارج سلولی به آب موجود در خون و آب بین سلولی تقسیم می‌‌شود.
در واقع آب علاوه بر اینكه بخشی از تركیبات خون را شامل می‌شود، مقداری هم در بین سلول‌ها وجود دارد. در نتیجه سلول‌ها برای شادابی و طراوت، نیاز به آب دارند. اگر بدن دچار كمبود آب شود، سلول‌ها و به طبع آن پوست هم شادابی و طراوت خود را از دست می‌دهد. كمبود آب یكی از عوامل اصلی و مؤثر در خشكی، پیری، پژمرده و چروك شدن پوست است».

خانم بزرگمهر در پاسخ به این سؤال كه میزان آب كافی برای كودكان، سالمندان و زنان باردار و شیرده چقدر است، گفت: «تشنگی نشانه خوبی در مورد كاهش آب بدن است؛ ولی در بعضی افراد مكانیزم تشنگی خوب كار نمی‌كند؛ مثلاً افراد مسن، بیمار یا كودكان ممكن است كمتر احساس تشنگی كنند، اما این به معنی عدم نیاز آنها به آب نیست. با توجه به اینكه آب یكی از تركیبات اصلی بدن می‌باشد (در افراد بزرگسال، حدود 65 درصد و در كودكان حدود 85 تا 90 درصد بدن آب است)، رساندن آن به بدن برای پیشگیری از بروز كم‌آبی ضروری است. بنابراین حتی اگر فرد دچار تشنگی نمی‌شود، باید روزانه به میزان كافی (حدود 6 تا 8 لیوان) آب بنوشد».

دكتر سیدعلی كشاورز، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران، از دیگر متخصصانی بود كه با وی به گفتگو نشستیم. وی با بیان اینكه افرادی كه فعالیت بدنی زیادی دارند (مانند ورزشكاران)، به دلیل دفع زیاد آب باید مایعات بیشتری بنوشند، گفت: «یك ورزشكار معمولاً با توجه به نوع ورزش و شدت آن، چیزی حدود 1 تا 4 لیتر عرق دفع می‌كند كه حجم بسیار زیادی است.

به همین دلیل به ورزشكاران توصیه می‌شود سه تا چهار ساعت قبل از مسابقه و بعد از آخرین وعده غذایی (حداقل 30 دقیقه قبل از مسابقه) به تدریج 5/0 تا 1 لیتر مایعات بنوشند. در طول ورزش هم هر 10 تا 15 دقیقه و به طور مرتب باید مایعات نوشیده شود.
اگر قبل از تمرین و مسابقه و همچنین بعد از آن ورزشكار را وزن كنیم و حجم آب نوشیده‌شده (جدا از آبی كه به سر و صورت پاشیده می‌شود) را هم بدانیم، می‌توانیم وزن ورزشكار را به‌دست آوریم. بخشی از كاهش وزن ورزشكار مربوط به چربی و نمك می‌باشد؛ اما قسمت اعظم كاهش وزن مربوط به آب است.
در واقع، در ازای هر كیلوگرم وزنی كه ورزشكار كم می‌كند، باید بعد از مسابقه 1 تا 2 لیتر مایعات بنوشد تا آب از دست رفته جایگزین شود و مواد زائد حاصل از ورزش هم با تولید ادرار از بدن دفع گردد.
معمولاً مایعاتی كه پیش از مسابقه برای ورزشكاران توصیه می‌شود، آبمیوه طبیعی و مخلوط آبمیوه طبیعی و شربت عسل به نسبت مساوی است؛ به شرطی كه میزان قند آن از
8 درصد تجاوز نكند. ولی چون عملاً در تیم‌های ورزشی، استفاده و تهیه آبمیوه طبیعی و شربت عسل مشكل است، از پودرهای تجاری استفاده می‌گردد.
در طول مسابقه هم بهترین نوشیدنی، مكمل‌های كربوهیدرات هستند كه در این نوشیدنی‌ها، مقدار كربوهیدرات نباید كمتر از
4 درصد و بیشتر از 8 درصد باشد.

بعد از مسابقه، مهم نیست نوشیدنی از چه نوعی باشد یا میزان قند آن بیشتر یا كمتر باشد؛ اما به طور كلی توصیه می‌شود از نوشیدنی استفاده شود كه قند آن حدود 5 تا 8 درصد باشد تا سریع‌تر و بهتر جذب شود. اما اگر ورزشكار روز بعد هم مسابقه داشته باشد، باید غلظت نوشیدنی را رعایت كرد تا ذخیره‌سازی برای روز بعد به درستی انجام شود».
این متخصص تغذیه در پاسخ به این سؤال كه نوشیدن آب سرد چه مضراتی برای بدن دارد، اظهار داشت: «از نظر سرعت جذب، آبی كه بالای 12 درجه سانتیگراد باشد (تا 28 درجه سانتیگراد) بهتر است، اما چون معمولاً افراد (به خصوص ورزشكاران)، نوشیدنی‌ را استفاده می‌كنند تا از آن لذت ببرند، اگر دمای آن زیر 12 درجه سانتیگراد هم باشد (تا حدود 4 درجه سانتیگراد كه خیلی سرد نباشد)، مشكلی ایجاد نمی‌كند و فقط سرعت جذب كمتر می‌شود.
نوشیدن آب خیلی سرد هم با توجه به اینكه تا دمای آن به 37 درجه سانتیگراد در معده نرسد از معده وارد روده نمی‌شود، خطری برای بدن ندارد؛ فقط بعد از نوشیدن آب سرد باید مدتی توقف كرد تا آب در معده به دمای مورد نظر برسد و وارد روده شود».