تحریریه ماهنامه دنیای سلامت
برای حفظ سلامتی بدن، روزانه 5 واحد میوه و سبزیجات لازم است. این مواد غذایی كم كالری و سرشار از فیبر می‌تواند ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اكسیدان‌های مورد نیاز بدن را تأمین كند. بنابراین شستشو و نگهداری آنها اهمیت بسیاری دارد. تازه‌ترین سبزیجات هم در صورتی كه به درستی نگهداری نشوند، مقدار زیادی از ویتامین‌ها و مواد معدنی خود را از دست می‌دهند؛ بنابراین لازم است برای حفظ ویتامین میوه و سبزیجات و همچنین مواد غذایی دیگر، شرایط مناسبی را جهت نگهداری آنها فراهم كنیم.
در این نوشتار، توصیه‌هایی را جهت نگهداری بهتر میوه و سبزیجات (و مواد غذایی دیگر) عنوان می‌كنیم و به شما اطمینان خاطر می‌دهیم با رعایت نكاتی ساده می‌توانید مواد مغذی و طعم مواد غذایی‌تان را به بهترین نحو حفظ كنید.
خرید
اولین گام برای نگهداری خوب و استفاده بهینه از میوه و سبزیجات، دقت در انتخاب و خرید آنهاست. بسیاری از میوه‌ها حتی پس از چیده شدن به روند «رسیدن» ادامه می‌دهند. بنابراین انتخاب میوه خوب در زمان خرید بسیار حائز اهمیت است. اگر تصمیم دارید میوه‌ها را ظرف چند روز بعد از خرید مصرف كنید، میوه‌های رسیده را انتخاب و برای مصرف روزهای بعدی، میوه‌های سبز یا كال‌تر را خریداری نمایید.
سعی كنید تا جایی كه امكان دارد، میوه و سبزیجات را تازه به تازه خریداری و مصرف كنید. بهتر است سبزیجات را همان موقع كه خریده‌اید مصرف كنید؛ در این صورت ویتامین بیشتری دریافت می‌كنید.
شستشو
یكی دیگر از مراحل نگهداری میوه و سبزیجات و حفظ ویتامین‌ها شستشوی خوب و دقیق آنهاست. تمام میوه و سبزیجات (حتی آنهایی كه دارای پوست‌اند) را پیش از خوردن یا پخت به دقت با آب بشویید. این كار برای از بین بردن باكتری‌هایی است كه امكان دارد روی سطح پوست میوه‌ها (مثلاً طالبی) وجود داشته باشد و پس از برش میوه قسمت‌های خوردنی آن را آلوده كنند. میوه و سبزیجات را داخل تشت آب سرد نریزید؛ بهتر است آنها را با آب شیر شستشو دهید.
خیساندن طولانی مدت میوه و سبزیجات در آب باعث می‌شود ویتامین‌های B و C و همچنین برخی از مواد معدنی آنها از بین برود.
اگر قصد دارید سبزیجات را به صورت خام میل كنید، درست قبل از مصرف آنها را با آب شستشو دهید. میوه و سبزیجات را قبل از شستشو خرد نكنید؛ چون موقع خرد كردن، آنزیم‌هایی فعال می‌شود كه شروع به كاستن میزان ویتامین میوه و سبزیجات می‌كند.
میوه و سبزیجاتی كه پوست سفتی دارند، از قبیل سیب‌زمینی، هویج، گریپ فروت، طالبی، خربزه و ... را به وسیله برس میوه و زیر آب به مدت 20 ثانیه شستشو دهید. توصیه می‌كنیم هرازگاهی برس را در ماشین ظرفشویی و یا با دست بشویید تا از تمیزی آن اطمینان داشته باشید.
میوه‌هایی كه پوست نرم و نازكی دارند (مثل توت‌فرنگی و تمشك) را به مدت 1 دقیقه در داخل تشت آب خیس كنید و سپس به مدت حدود 20 ثانیه آب بكشید.
برای شستشوی میوه و سبزیجاتی كه پوستشان خوردنی است، از مواد شوینده استفاده نكنید؛ زیرا ممكن است مواد روی آن به دقت شسته نشود. البته می‌توانید از كمی مایع ظرفشویی برای شستشوی پوست ضخیم میوه‌هایی كه موقع مصرف پوستشان كنده می‌شود، استفاده كنید؛ اما توجه داشته باشید كه میوه را به دقت با آب شستشو داده و آب بكشید.
برای پاك كردن «موم» یا همان ماده روغنی كه روی سطح پوست میوه‌هایی از قبیل خیار و سیب را می‌پوشاند، آنها را با آب گرم بشویید. هلن فلانژری، متخصص بهداشت عمومی مواد غذایی در این باره می‌گوید: «این ماده روغنی خوردنی است؛ اما اگر تمایل دارید آن را از سطح پوست میوه پاك كنید یا نگرانید باكتری‌ها را جذب خود كرده باشد، می‌توانید میوه را با آب گرم بشویید!»
موقع شستشوی سیب، دم یا چوب آن را به دقت بشویید. سرری لانلگی، استاد تغذیه دانشگاه تورنتو، روی شستشوی دم سیب تاكید زیادی می‌كند؛ زیرا آلودگی‌ها بیشتر در این نقطه جمع می‌شوند.
همیشه میوه و سبزیجات تازه‌ای كه در مغازه‌ها شستشو داده می‌شوند را نیز در منزل بشویید. مصرف سبزیجات از پیش شسته شده، مثل كاهو، خیلی راحت‌تر است؛ با وجود این برای زدودن هر نوع آلودگی ناشی از دستمالی شدن میوه و سبزیجات باید آنها را با دقت بشویید. در واقع باید بین راحتی و ایمنی یكی را انتخاب كنید. بهترین راه این است كه مواد غذایی از پیش شسته را با آب شیر شستشو دهید.
برای شستشوی سبزیجات برگدار، از قبیل كلم و كاهو، باید برگ‌های بیرونی را كنده و دور بریزید؛ سپس برگ‌های دیگر را با آب ولرم آب بكشید. خانم فلانژری توصیه می‌كند: «برای اینكه مطمئن شوید داخل تمام برگ‌ها را به دقت شسته‌اید، آنها را از هم جدا كنید و به دقت شستشو دهید».
یك برس كوچك مخصوص قارچ خریداری كنید. توجه داشته باشید كه این برس باید به اندازه كافی نرم باشد تا بتوانید قارچ‌ها را كاملا پاك كنید؛ زیرا قارچ‌ها داخل كودهای مخلوط، یعنی محل مورد علاقه باكتری Colibacille می‌رویند. بعد از شستشوی قارچ، آنها را روی دستمال تمیزی پهن و خشك كنید.
تمام قسمت‌های آسیب دیده یا خراب میوه یا سبزیجات را جدا كنید؛ زیرا باكتری‌ها در این نواحی به سرعت تكثیر می‌شوند.
