تحريريه ماهنامه دنيای سلامت
برای آنكه از سلامت آنچه می‌خورید اطمینان یابید، باید به طریقه نگهداری آن اهمیت دهید. برخی از غذاها را باید در یخچال نگهداری كرد تا باكتری‌ها در آن رشد نكنند؛ مثل غذای پخته شده، غذاهای آماده و غذاهایی كه باید روزانه مصرف شوند. برای نگهداری غذاها درون یخچال باید به درجه سرمای آن توجه داشته باشید. میزان سرمای یخچال باید از رشد باكتری‌های مسمومیت‌زای غذایی جلوگیری كند. این دما معمولاً 0-5 درجه سانتی‌گراد است. علاوه بر توجه به دمای یخچال، باید به بسته‌شدن در یخچال نیز توجه شود. لاستیك اطراف در ممكن است در اثر پارگی، پوسیدگی و ... مانع از چسبیدن كامل در به یخچال شود و به همین دلیل دمای درون یخچال به اندازه كافی سرد نباشد و مواد غذایی درون آن خیلی زود فاسد شده و غیرقابل مصرف شوند. همیشه وقتی كه می‌خواهید غذای پخته‌شده‌ای را داخل یخچال بگذارید، كمی صبر كنید تا غذا سرد شود. اگر یخچال شما پر از مواد غذایی است، باید دمای آن را كمی پایین‌تر از حد معمول بگذارید. برای جلوگیری از رشد باكتری‌ها به نكات زیر توجه داشته باشید:
اگر روی محصولی برچسب «در یخچال نگهداری شود» وجود دارد، حتما آن را در یخچال بگذارید.
برخی از انواع مرباها، شیرها و ... باید از همان لحظه‌ای كه باز می‌شوند در یخچال قرار گیرند.
همواره به برچسب روی آنها توجه و برای نگهداری طبق دستورالعمل رفتار كنید.
غذای آماده شده را پس از آنكه كمی سرد شد، فوراً در یخچال بگذارید؛ خصوصاً اگر هوا گرم باشد.
برخی از غذاها مثل ساندویچ را ممكن است طی فواصل مختلف بخورید. توجه داشته باشید كه بعد از هر بار كه یك تكه از آن را می‌خورید، بقیه را درون یخچال بگذارید.
هیچ‌گونه غذایی را نباید بیش از چهار ساعت بیرون از یخچال نگهداری كرد.
باقیمانده غذاها را یك الی دو ساعت بعد از پخت درون یخچال بگذارید و ظرف دو روز آنها را بخورید؛ به استثنای برنج پخته شده كه حتماً باید ظرف مدت یك روز خورده شود؛ زیرا تولید نوعی سم غذایی می‌كند.
سیب‌زمینی پخته نشده را بهتر است در یك جای خنك و خشك نگهداری كنید؛ ولی آن را در یخچال نگذارید؛ زیرا میزان قند آن افزایش می‌یابد و همین مسأله موجب افزایش نوعی ماده شیمیایی به نام «اكریلامید» به هنگام پخت آن می‌شود. طریقه پخت سیب‌زمینی آب‌پز، سرخ‌شده و كباب‌شده نیز هیچ تفاوتی در این موضوع ایجاد نمی‌كند.
نگهداری گوشت اهمیت زیادی دارد و بی‌توجهی به این مسأله باعث رشد باكتری‌ها و افزایش مواد غذایی مسمومیت‌زا در آن می‌شود. گوشت و مرغ را در بسته‌بندی‌های تمیز و جدا از هم در پایین‌ترین طبقات فریزر جای دهید و از تماس آنها با سایر مواد غذایی جلوگیری كنید. گوشت و مرغی را كه مدت مصرف آن گذشته است، هرگز استفاده نكنید. گوشت و مرغ پخته شده را بعد از آنكه كمی سرد شدند، به فریزر منتقل كنید. توجه داشته باشید كه گوشت پخته‌شده با گوشت پخته نشده با هم در تماس نباشند.
فریزر یك ابزار بسیار مناسب برای نگهداری مواد غذایی و اطمینان از سلامت آنهاست. گوشت و مرغ را می‌توان برای مدت زمان طولانی در فریزر نگهداری كرد، اما طعم، مزه و بافت آن در درازمدت كمی تغییر می‌كند و مسلماً به هنگام خوردن، چندان خوشایند نخواهد بود. مواد غذایی را پیش از به پایان رسیدن زمان مصرف در فریزر جای دهید. غذاهای پخته شده بسیار گرم را درون فریزر نگذارید. بعد از یخ‌زدایی مواد غذایی را كه از فریزر در آورده‌اید، ظرف مدت 1-2 روز مصرف كنید. وقتی كه یخ گوشت و ماهی و برخی مواد غذایی دیگر آب می‌شود، مقداری مایع از آنها سرازیر می‌شود و اگر مجدداً اقدام به فریز كردن آنها كنید، این مایع روان به سرعت به سایر مواد غذایی درون فریزر منتقل می‌شود. پس حتما آنها را در ظروف یا كیسه‌های جداگانه و سالم قرار دهید و سپس در پایین‌ترین طبقات فریزر بگذارید. گوشت، مرغ و ماهی یخ‌زدایی شده را می‌توانید به طور كامل بپزید و آن را مجدداً فریز كنید تا در یك نوبت دیگر به مصرف برسانید؛ اما به خاطر داشته باشید كه این مواد غذایی را هرگز بیشتر از یك‌بار گرم نكنید.
غذاهای بسیاری هستند كه لازم نیست حتماً در یخچال نگهداری شوند؛ مثل مواد غذایی خشك (برنج، ماكارونی و آرد) و انواع نوشیدنی‌ها، غذاهای كنسرو شده و مرباهای باز نشده. اما نگهداری آنها در خارج از یخچال نباید باعث شود كه نسبت به مراقبت از آنها بی‌اهمیت باشید. توجه داشته باشید كه:
مواد غذایی خشك را در ظروف در بسته و محكم نگه دارید تا همیشه تازه بمانند و هیچ چیزی وارد آنها نشود.
• این مواد غذایی را در كنار محصولات شوینده و پاك‌كننده قرار ندهید.
• از قرار دادن آنها روی كف زمین خودداری كنید؛ چرا كه باعث تجمع برخی حشرات در آن قسمت می‌شود.
• آنها را در محیط خشك نگهداری كنید.
• برخی از این مواد به محض آنكه درب‌شان باز شد، باید در یخچال نگهداری شوند.
فویل از آلومینیوم ساخته شده است و برای بسته‌بندی برخی غذاها مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ اما بهتر است برای نگهداری غذاهایی كه اسید زیادی دارند، از فویل استفاده نشود؛ مثل گوجه‌فرنگی، ریواس، كلم و بسیاری از انواع میوه‌های شیرین؛ زیرا آلومینیوم روی طعم این غذاها تأثیر می‌گذارد؛ به خصوص اگر به مدت طولانی در آلومینیوم نگهداری شوند.
وقتی در قوطی كنسروی را باز می‌كنید، ولی تصمیم ندارید تمام محتویات غذایی موجود در آن را به یكباره مصرف كنید، بهتر است آن را در یك ظرف دیگر خالی كنید، درب ظرف را بسته و سپس در یخچال قرار دهید. هرگز كنسرو بازشده را كه مقداری غذا در آن مانده است، درون یخچال نگذارید. حدود یك سوم از مواد غذایی بدون آنكه استفاده كاملی از آنها شود، دور ریخته می‌شوند. برای جلوگیری از این اسراف‌ها و صرفه‌جویی در هزینه‌ها بهتر است همیشه به اندازه نیازتان خرید كنید. گاه برخی از مواد غذایی را خریداری می‌كنید و چون مدتی مورد مصرف واقع نمی‌شوند، تاریخ مصرف‌شان گذشته و مجبور می‌شوید آنها را دور بریزید؛ در حالی كه اگر این مواد غذایی را قبل از تاریخ انقضا فریز كنید، می‌توانید برای مدت زمان بیشتری از آنها استفاده نمایید.
