زهرا نادری کارشناس ارشد علوم بهداشتی در تغذیه
زخم‌های آفتی می‌توانند بسیار دردناك بوده و با فعالیت‌های روزمره بیمار تداخل ایجاد نمایند. اصطلاحات متداولی که برای این زخم‌ها به كار می‌رود شامل «زخم‌های كوچك راجعه (برگشت پذیر) آفتی» و «استوماتیت آفتی راجعه» می‌باشند.
علت ایجاد آفت چیست؟
مكانیسم دقیق ایجاد آفت هنوز به درستی روشن نیست، ولی به نظر می‌رسد واكنش‌های ایمنی بدن بیمار در ایجاد آن دخیل باشد. زخم‌های آفتی وقتی ایجاد می‌شوند كه به دلایل نامشخص سیستم ایمنی بیمار وجود یك مولكول ناشناخته را اعلام می‌دارد. حضور این مولكول‌ها باعث حمله لنفوسیت‌ها خواهد شد (همانند حمله همین سلول‌ها به بافت پیوند شده به بیمار) و نتیجه این فرآیند پیدایش زخم‌های آفتی خواهد بود.
درمان آفت دهان
هرچند درمان قطعی برای آفت وجود ندارد، ولی روش‌هایی هست كه در كاهش مدت زمان حضور زخم و نیز كاهش درد و ناراحتی و تسریع بهبودی بیمار مؤثر است. این روش‌ها شامل بکارگیری نکات تغذیه‌ای و غیرتغذیه‌ای می‌باشند.
نکات تغذیه‌ای
در کنار رعایت نکات فوق، بکار بستن نکات تغذیه‌ای زیر به بهبود آفت‌های دهانی کمک شایانی می‌کند:
1- عدم مصرف غذاهایی كه ایجاد آفت را تشدید می‌نمایند شامل غذاهای حساسیت‌زا (آلرژن) نظیر گلوتن گندم، بادمجان و فلفل
2-پرهیز از مصرف غذاها و مایعات محرک نظیر لیمو، آبلیمو، پرتقال، گوجه‌فرنگی، رب گوجه‌فرنگی، توت‌فرنگی، شكلات و گردو
3- عدم مصرف مواد غذایی ترش، شور یا تند
4- نوشیدن مایعات با نی برای تخفیف درد
5- گنجاندن مواد غذایی که کمتر باعث درد می‌شوند در رژیم غذایی بیمار، مانند: شیر، ژلاتین، مایعات، ماست و بستنی
6- پرهیز از مصرف غذاهای سفت و خشن مانند برنج برشته شده (ته دیگ)
7- مصرف مرتب و روزانه ماست بویژه ماست پروبیوتیک که محتوی لاكتوباسیلوس اسیدوفیلوس می‌باشد.
8- گنجاندن مواد غذایی سرشار از آهن، اسیدفولیک و ویتامین B12 در رژیم غذایی مبتلایان: از آنجایی که یکی از دلایل بروز آفت می‌تواند کمبود دریافت ریز مغذی‌های فوق باشد، گنجاندن منابع غذایی این مواد مغذی نقش مهمی در بهبودی فرد مبتلا ایفا می‌کند. مواد غذایی شامل جگر، غذاهای دریایی، گوشت قرمز کم‌چربی، لوبیاهای خشک، حبوبات، سبزیجات دارای برگ‌های سبز تیره و پهن و زرده تخم‌مرغ بهترین منابع خوراکی حاوی آهن هستند. جگر، قارچ و سبزیجاتی که برگ سبز دارند (بویژه اسفناج، مارچوبه و براکلی) منابع غنی اسیدفولیک می‌باشند. جگر، شیر، تخم مرغ، ماهی، پنیر و گوشت جزء غنی‌ترین منابع ویتامین B12 محسوب می‌شوند.
9-مصرف نمودن میوه‌هایی نظیر سیب، خرما و خرمالو
برای درمان آفت دهان با سیب می‌توان روزی چند عدد سیب را مصرف نموده و همزمان عسل را روی محل آفت قرار داد یا می‌توان عسل را روی سیب مالیده و آن را به صورتی كه مدت زیادی در دهان بماند، جویده و میل نمود. اگر آفت در دهان زیاد است و جویدن درد آور است، می‌توان در آب سیب، عسل ریخته و آن را جرعه جرعه نوشید، بطوریكه برای مدتی در دهان بماند. به افرادی كه به صورت مدام در دهانشان آفت می‌زنند و از این موضوع ناراحت می‌باشند، توصیه می‌شود که خرمالو را در برنامه غذایی خود قرار دهند، زیرا خرمالو و آب آن خاصیت ترمیم کنندگی زخم‌ها را دارا است.
درمانگران طب سنتی هند برای درمان این بیماری راه حل بسیار ساده‌ای دارند. آنها خوردن خرمای نرسیده را در تسکین و درمان این زخم‌ها بسیار موثر، می‌دانند. بنابراین به بیماران خود توصیه می‌کنند هنگام بروز زخم‌ها و آفت‌های دهانی در طول روز ۲ بار، ۳ تا ۴ خرمای نرسیده را به خوبی بجوند. از دیدگاه این درمانگران، خرما به دلیل داشتن ویتامین‌های گروهB ارزش غذایی ویژه‌ای دارد که در درمان زخم‌های دهانی بسیار موثر است.
