زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر آزاده نجارزاده

تاثیر تغذیه

ارتباط مستقیمی بین رژیم غذایی و بیماری‌های لثه وجود دارد.  غذاهای حاوی شكر و نشاسته زیاد تولید باكتری‌ها را افزایش می‌دهند. افزایش تولید باكتری‌ها در دهان محیط را برای رشد مشكلات لثه آماده می‌كند.  یك رژیم غذایی نامناسب كه میزان مواد مغذی آن در حد مناسب و مورد نیاز نباشد، سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌نماید. بنابراین بدن قدرت كمی برای مبارزه با عفونت‌هایی كه لثه را مورد هدف قرار می‌دهندخواهد داشت.  ویتامین‌ها و املاح به بدن كمك می‌كنند تا بافت‌های جدید نظیر استخوان‌ها، ماهیچه‌ها، سلول‌های خونی و ... را بسازد. كمبود دریافت املاح و ویتامین‌ها به این معنی است كه بافت لثه و استخوان‌های فك قدرت كافی نخواهندداشت و بنابراین نسبت به بیماری‌ها آسیب‌پذیر می‌شوند. 

 بدن ما نیاز به مقادیر مناسبی از انواع مواد مغذی دارد تا بتواند با عوامل عفونت‌زای وارد شده به بدن مقابله نماید. فردی كه رژیم غذایی مناسب و حاوی مقادیر مورد نیاز از انواع مواد مغذی نظیر املاح، ویتامین‌ها و درشت مغذی‌ها (كربوهیدرات، پروتئین‌ و چربی) داشته باشد، بهتر از كسی كه رژیم فقیر داشته باشد می‌تواند با عفونت مقابله نماید. از سوی دیگر این حقیقت را باید در نظر داشت كه رژیم‌های غذایی نامناسب معمولاً حاوی غذاهای نشاسته‌ای و شیرین می‌باشند كه این غذاها خطر بیماری‌های لثه را افزایش می‌دهند، چرا كه مصرف غذاهای شیرین و نشاسته‌ای به میزان زیاد باعث افزایش رشد باكتری‌های مضر در دهان شده و خطر بروز عفونت افزایش می‌یابد.  برای مقابله با بیماری‌های لثه بهتر است از غذاهایی كه حاوی ویتامین C فراوان هستند، استفاده گردد. این ویتامین عمدتاً در میوه‌ها و سبزی‌های تازه وجود دارد.

ویتامین C برای ساخت سلول‌های جدید و در نتیجه وجود یك لثه سالم ضروری است. فیبر را به اندازه كافی در رژیم غذایی روزانه خود بگنجانید. غذاهای غنی از فیبر جریان بزاق را در دهان افزایش می‌دهند و با اینكار موجب تمیز شدن فضای دهان می‌گردند. بدین طریق باكتری‌های مضر اجازه افزایش و تكثیر نمی‌یابند. فیبر در سبزیجات، میوه‌ها، حبوبات و غلات سبوسدار یافت می‌شود.  غذاهای غنی‌ از املاحی نظیر روی و منیزیم شامل ماهی، مرغ و گوشت قرمز بدون چربی نیز از مواد غذایی مفید برای سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها می‌باشند.  جویدن سبزیجات ترد مثل هویج و كرفس باعث تمیز شدن دندان‌ها و ماساژ لثه‌ها می‌‌گردد و از سوی دیگر نیز مواد مغذی مفیدی را برای سلامت لثه‌ها تأمین می‌نماید.

غذاهای نامناسب

 غذاهای غیرمفید نیز شامل انواع كیك، شیرینی‌ها، شكلات، آبمیوه‌های شیرین و نوشیدنی‌های كربناته و گازدار می‌باشند. این مواد غذایی زمینه را برای رشد انواع باكتری‌های مضر در دهان فراهم می‌نمایند. 
 در دین اسلام مصرف الكل از كارهای حرام به شمار می‌رود. الكل اثرات مخربی بر دستگاه‌های مختلف بدن انسان می‌گذارد. نوشیدنی‌های الكلی حاوی قند و اسید می‌باشند كه بر روی دندان‌ها و لثه اثر مخرب دارند. از سوی دیگر مصرف الكل باعث دهیدراته شدن (كم آب شدن) بدن نیز می‌شود و این امر بر میزان تولید بزاق نیز اثر خواهد گذاشت. وقتی میزان تولید بزاق كاهش یابد باكتری‌های موجود در دهان شسته نمی‌شوند و این به معنی افزایش سرعت تشكیل پلاك‌های میكروبی در دهان و افزایش خطر بیماری‌های دهان و لثه می‌باشد.

راهنمای تغذیه‌ای برای پیشگیری از بیماری‌های لثه 
از یك رژیم غذایی پر فیبر پیروی كنید. در این رژیم غذایی از غلات كامل، سبزیجات، حبوبات و میوه استفاده نمایید.  به جای غذاهای تصفیه و فرآوری شده از غذاهای كامل استفاده كنید تا هم موجبات فعالیت دندان‌ها و لثه‌های شما را فراهم نمایند و هم مواد مغذی مورد نیاز شما را در بر داشته باشند.  اگرچه تمام مواد مغذی مورد نیاز هستند، اما برخی از مواد مغذی برای سلامت دندان‌ها و لثه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌باشند. از بین آنها می‌توان به ویتامین C، بیوفلاوونوئیدها، ویتامین A، ویتامین‌ E و ویتامین‌های گروه B، كوآنزیم Q10، سدیم طبیعی موجود در سبزیجاتی نظیر كرفس و نیز به مواد معدنی از قبیل پتاسیم، كلسیم، سلنیوم، روی، فسفر و منیزیم اشاره نمود.  تا حد امكان از شكر، آبمیوه، آرد سفید، برنج سفید، انواع نوشابه‌های شیرین و شربت‌ها كمتر مصرف نمایید.

نقش سیگار

سیگار می‌تواند بیماری‌های لثه را وخیم‌تر نماید. در افرادی كه سیگار می‌كشند پلاك میكروبی بیشتری تشكیل می‌شود كه می‌تواند منجر به تحت تأثیر قراردادن لثه‌ها گردد. از سوی دیگر سیگار باعث كاهش میزان اكسیژن در جریان خون شده و لثه بیمار نمی‌تواند بهبود یابد، بنابراین پیشرفت بیماری‌های لثه در افراد سیگاری بسیار سریع‌تر از افراد غیرسیگاری خواهد بود.

اسـتــرس

 استرس و فشارهای روحی نیز احتمالاً باعث افزایش خطر بروز بیماری‌های لثه می‌شوند. بررسی‌ها نشان می‌دهند كه بین عوامل روحی روانی نظیر ترس، استرس و افسردگی با بروز بیماری‌های لثه ارتباط وجود دارد. احتمالاً هورمون كورتیزول كه در هنگام استرس آزاد می‌شود، در بروز التهابات لثه نقش دارد. البته ممكن است این احتمال هم وجود داشته باشد كه افراد دارای مشكلات روحی و استرس زیاد زندگی سالمی ندارند و بنابراین رعایت بهداشت دهان و دندان را ننموده و ممكن است از سیگار، الكل و یا سایر مواد مخدر نیز استفاده نمایند كه تمام این عوامل در افزایش بیماری‌های لثه در این افراد تأثیرگذار خواهد بود.