زهرا نادری، زیرنظر دکتر حسن مظفری خسروی
هیرسوتیسم به شرایطی اطلاق می‌شود که در آن موهای زائد و ناخواسته در صورت و بخش‌های مختلف بدن می‌روید که معمولاً این موها ضخیم و تیره هستند. این موهای غیر طبیعی غالباً در مناطقی که مردان رویش مو دارند رشد می‌کند که از آن جمله می‌توان به صورت، سینه و پشت اشاره کرد.
در بعضی از موارد رویش این موها طبیعی بوده و در افراد مختلف متفاوت است. اما در حدود نیمی از موارد هیرسوتیسم با افزایش سطح هورمون‌های جنسی مردانه که آندروژن نامیده می‌شود همراه می‌باشد. اگر چه در موارد نادری نیز مشکلات زمینه‌ساز جدی دیگری نظیر سندرم کوشینگ وجود دارد.
علـل هیرسوتیسم در زنان
در نیمی از زنان مبتلا به هیرسوتیسم افزایش هورمون‌های جنسی مردانه دیده می‌شود. این افزایش به دلایل مختلفی ایجاد می شود. به‌عنوان مثال، در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک هورمون‌های جنسی مردانه افزایش می‌یابند. معمولاً زنان مبتلا به‌‌این سندرم با مشکل ناباروری مواجه می‌باشند.
ضمناً وجود تومورهای تخمدان یا غدد فوق کلیوی نیز از عوامل‌‌ایجاد کننده هیرسوتیسم می‌باشد. سندرم کوشینگ نیز می‌تواند علتی برای بروز‌‌این مشکل به شمار برود. برخی از داروها نظیر استروئیدهای آنابولیک، فنی توئین، ماینوکسیدیل، دیازوکسید، سیکلوسپورین، هگزاکلروبنزن و دانازول (داروی مورد استفاده در درمان اندومتریوز) باعث رشد موهای زائد و بروز مشکل هیرسوتیسم می‌گردند.
نکات تغذیه‌‌ای در هیرسوتیسم
1- سعی کنید از غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان استفاده کنید. این غذاها شامل انواع میوه‌ها و سبزی‌ها می‌باشند.
2- از مصرف غذاهای تصفیه شده مثل نان‌های سفید، ماکارونی و به خصوص شکر اجتناب نمایید.
3- سعی کنید کمتر از گوشت قرمز استفاده نمایید و از ماهی، سویا و حبوبات به‌عنوان منبع پروتئین استفاده کنید.
4- مصرف روغن‌های نباتی جامد را متوقف نموده و از روغن‌های مایع به خصوص روغن زیتون استفاده کنید.
5- اسیدهای چرب ترانس را که در محصولات قنادی نظیر کیک و کلوچه، پیراشکی، غذاهای فرایند شده و سرخ شده وجود دارند از رژیم غذایی خود حذف نمایید.
6- روزانه بین 6 تا 8 لیوان آب مصرف کنید.
7- 5 روز در هفته به مدت حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی داشته باشید.
گیاهان دارویی و هیرسوتیسم
برخی از گیاهان دارویی نظیر ساوپالمتو (Saw Palmetto)، چست تری(Chaste Tree)، بلک کوهوش (Black Cohosh) و چای نعناع نیز دارای خاصیت ضد آندروژنی می‌باشند.نتایج یک بررسی که بر روی 42 زن بین سنین 18 تا 40 سال انجام شد نشان داد که استفاده از چای نعنا به میزان دو بار در روز و به مدت یک ماه، سطح هورمون مردانه تستوسترون را 29 درصد کاهش داده است.
به عبارت دیگر نعنا موجب کاهش سطح تستوسترون آزاد و کل در خون زنان می شود. بالا بودن هورمون تستوسترون در زنان موجب رویش موی زائد و غیرطبیعی بر روی شکم، سینه، صورت و گردن می شود. به عقیده پژوهشگران، نعناع دارای پتانسیل استفاده به عنوان یک درمان مفید و طبیعی برای هیرسوتیسم (رویش موی زائد) در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک است.
پیشگیری از هیرسوتیسم در زنان
در برخی موارد می‌توان با توجه به علت هیرسوتیسم از آن پیشگیری کرد.
مثلاً کنترل وزن در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک از طریق رژیم غذایی و ورزش می‌تواند در جلوگیری از رشد موهای ناخواسته کمک کننده باشد. مطالعات نشان می‌دهند زنان چاق مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک چنانچه از یک رژیم کم کالری پیروی نمایند مشکل آنها در خصوص موهای زائد کاهش می‌یابد.
