زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

سپیده حقی‌فر؛ كارشناس ارشد تغذیه

براساس آخرین گزارش کشوری ثبت سرطان در سال 1388، سرطان پوست (غیر ملانوما) با تعداد 9114 مورد ابتلا در مجموع دو جنس زن و مرد به عنوان شایع ترین سرطان کشور مطرح شده است. دو نوع عمده سرطان پوست عبارتند از: سرطان سلول سنگفرشی( squamous cell carcinoma) و سرطان سلول پایه‌ای (basal cell carcinoma) که در سر، صورت، گردن، دست‌‌ها و بازوها شکل می‌گیرند. نوع دیگر سرطان پوست ملانوما می‌‌باشد که مرگ و میر بالاتر ولی شیوع کمتری دارد. سرطان پوست در اغلب موارد از مواجهه بالا با اشعه خورشید ناشی می‌‌شود و شاید در نظر گرفتن نقشی برای تغذیه در پیشگیری و یا درمان آن غریب به نظر برسد. با این حال، همانند سایر سرطان‌‌ها، ملانوما از ناتوانی بدن برای ترمیم آسیب سلولی در مواجهه با ترکیبات کارسینوژن ناشی می‌شود و از این جنبه می‌‌تواند تحت تاثیر رژیم غذایی قرار بگیرد.

اسیدهای چرب غیر اشباع با چند باند دوگانه PUFA

اسیدهای چرب غیر اشباع با چند باند دوگانه امگا 3 مولکول‌‌های ضد التهاب هستند که در برابر آسیب ناشی از اشعه ماورای بنفش ایجاد محافظت می‌‌کنند. مکمل یاری PUFA حساسیت پوست نسبت به اشعه UVو بیان پوستی p53  را در مطالعات حیوانی و انسانی کاهش داده است. علاوه بر این، در مطالعات حیوانی نشان داده شده است که PUFA باعث افزایش آپوپتوز و توقف چرخه سلول و کاهش رشد تومور می‌‌گردد.PUFA  می‌‌تواند متاستاز ملانوما را مهار نماید و زمانی که در موارد تحت جراحی مورد استفاده قرار گرفت منجر به بقای بدون عود بیماری گردد. شواهد نشان دهنده  بروز پایین ملانوما در جمعیت‌‌های با رژیم غذایی غنی از PUFA می‌‌باشد.

الکل

از نقطه نظر سلولی، اتانول با آسیب DNA و القای تولید گونه‌‌های فعال اکسیژن به عنوان یک حساسگر به نور عمل می‌‌کند و متابولیسم سلولی را تغییر می‌‌دهد. اثرات هورمونی اتانول شامل القای سنتز پروستاگلاندین و ترشح هورمون محرک ملانوسیت می‌‌باشد. در نهایت، مصرف الکل عملکرد سیستم ایمنی بدن را تغییر و پتانسیل متاستاتیک و رشد سلول‌‌های ملانوما را افزایش می‌‌دهد. مطالعات نشان دهنده ارتباط مثبت بین مصرف الکل و خطر ملانوما بوده اند.

ویتامین D

ویتامین D و آنالوگ‌‌های آن در سلول‌‌های ملانومای انسانی خاصیت ضد تکثیر، القای آپوپتوز، القای تمایز و ضد تهاجم از خود نشان داده‌اند. مطالعات نشان دهنده  ارتباط معکوس بین سطوح ویتامین Dو پیش آگهی ضعیف ملانوما می‌‌باشند. پیشرفت به وضعیت متاستاتیک در بیماران با سطوح پایین ویتامین Dسریع تر اتفاق می‌‌افتد در حالی که سطوح بالاتر ویتامین D به طور مستقل در برابر عود و مرگ ناشی از ملانوما نقش محافظتی دارد. جالب توجه است که در مطالعه‌ای بر بیماران با سابقه سرطان پوست- غیر ملانوما مکمل یاری ویتامین D منجر به خطر پایین‌تر برای ملانوما شد که نشان دهنده نقش بالقوه مکمل یاری ویتامین D در این جمعیت می‌‌باشد.

ویتامین E

ویتامین E دارای خاصیت آنتی اکسیدان، ضد سرطانی و تنظیم کننده ایمنی است. مطالعات سلولی و حیوانی نشان داده اند که ویتامین E یک جاذب رادیکال‌‌های آزاد، مهارگر تکثیر و رگ زایی، القاگر آپوپتوز، مهارگر رشد و تهاجم سلول‌‌های تومور، معکوس گر آسیب ناشی از UV و افزایش دهنده حساسیت نسبت به داروهای شیمی درمانی می‌‌باشد. بررسی‌‌ها نشان دهنده ارتباط معکوس بین بروز ملانوما و سطوح سرمی و رژیم غذایی ویتامین E می‌‌باشد که از نقش محافظتی آن حمایت می‌‌کند.

سلنیوم

سلنیوم یک عنصر جزئی و آنتی اکسیدان که کاهش گلوتاتیون پراکسیداز ناشی ازUV  را کاهش و آپوپتوز وابسته به دوز و توقف چرخه سلولی در سلول‌‌های ملانومای انسانی را القا می‌‌کند. در مطالعات حیوانی، مکمل خوراکی سلنیوم منجر به کاهش رشد تومور ملانوما و متاستاز به ریه و مغز می‌‌گردد. بیماران ملانومای متاستاتیک به طور معنی داری سطوح پایین تری از سلنیوم نشان دادند.

پلی فنول چای سبز

پلی فنل‌‌های موجود در چای سبز از جمله  اپی گالوکاتچین-3 (EGCG)، دارای خاصیت آنتی اکسیدان، ضد التهاب، تنظیم کننده سیستم ایمنی، ضد سرطانی، القای آپوپتوز می‌‌باشد. EGCG تهاجم و مهاجرت سلول‌‌های ملانوما را مهار می‌‌کند. علاوه بر این، مکمل چای سبز در طی درمان با اینترفرون رشد سلول‌‌های ملانوما را کاهش می‌‌دهد.

رزوراترول

رزوراترول پلی فنل طبیعی موجود در انگور و برخی از انواع توت‌‌ها است. رزوراترول و آنالوگ‌‌های شیمیایی آن قابلیت آنتی اکسیدان، ضد التهاب و ضد سرطانی دارند. تزریق رزوراترول در کشت سلولی پوست انسان منجر به افزایش بقای سلول، کاهش تولید اکسیژن فعال و کاهش اریتم بالینی ناشی از اشعه  UVمی گردد. رزوراترول باعث القای آپوپتوز و توقف چرخه سلولی در سلول‌‌های ملانومای انسان می‌‌گردد. علاوه بر این، رزوراترول با خاصیت ضدسرطانی می‌‌تواند نقشی در وضعیت متاستاتیک داشته باشد و متاستاز کبدی و ریوی را مهار نماید. رزوراترول می‌‌تواند با حساس نمودن سلول‌‌های ملانوما و حفاظت از آسیب سلول‌‌های اندوتلیال به عنوان یک درمان مکمل برای شیمی درمانی و رادیو تراپی مورد استفاده قرار گیرد.

لیکوپن

لیکوپن کاروتنوئیدی است که در میوه‌‌ها و سبزیجات قرمز یافت می‌‌شود و آنتی اکسیدان قوی و جاذب رادیکال‌‌های آزاد است که می‌‌تواند در برابر آسیب ناشی از مواجهه با اشعه UV محافظت ایجاد نماید. در مدل‌‌های پوست حیوانی و انسانی کاربرد موضعی لیکوپن قبل از تابش UVباعث کاهش پاسخ التهابی، کاهش تولید متالوپروتئیناز و حفظ یکپارچگی  DNAو تکثیر طبیعی سلول می‌‌گردد. به طور مشابه، مکمل خوراکی لیکوپن آسیب ناشی از اشعه را در بیماران مبتلا به سرطان پستان کاهش می‌‌دهد. در نهایت، لیکوپن فاکتور رشد مشتق از پلاکت-BB  و فیبروبلاست ناشی از ملانوما را که در تسهیل مسیر متاستاز نقش دارند مهار می‌‌نماید. از دیدگاه اپیدمیولوژیک، در بررسی رژیم غذایی مصرف بالای لیکوپن همراه با خطر پایین  ملانوما بوده است.

نتیجه

نقش رژیم غذایی در ملانوما مناقشه برانگیز است. شواهد بدست آمده اغلب از مطالعات اجرا شده بر مدل‌‌های حیوانی و در شرایط آزمایشگاهی می‌‌باشد. با این حال کارآزمایی‌‌های بالینی در ارتباط با مکمل یاری ویتامین D و ویتامین E از نقش محافظتی در برابر ملانوما حمایت می‌کند.