زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر سيدضياءالدين مظهری؛ متخصص تغذيه و رژيم درمانی؛ دانشيار دانشگاه علوم پزشکی ايران؛  مدير گروه تغذيه

به عوامل تاثیرگذار و زمینه‌ساز این بیماری پر دردسر، هزینه‌‌بر و وحشت آفرین سرطان توجه و دقت فرمایید 

درصد تاثیرگذاری عوامل محیطی زمینه‌ساز انواع سرطان‌ها

- 40- 30 درصد سوء تغذیه و عدم تعادل در خورد و خوراك و بدخوری‌ها؛ 

- 30 درصد كشیدن سیگار؛ 

- 10 درصد انواع ویروس‌ها و یا بیماری‌های عفونی؛ 

- 4 درصد وجود تركیبات مضر و زیان‌آور در محیط كار؛ 

- 3 درصد مصرف الكل؛ 

- 3 درصد تاثیر اشعه‌ها (مثل اشعه ماوراء بنفش)؛ 

- 2 درصد آلودگی‌های محیط زیست؛ 

- 1 درصد افزودنی‌های مختلف به مواد غذایی مصرفی 

- 1 درصد عوارض درمانی اعم از داروهای مختلف یا اشعه درمانی. 

نوع تغذیه و سوء تغذیه، به طور متوسط، موجب بروز 35 درصد انواع سرطان‌ها شده است و طبق آمارهای ارائه شده از طرف كشورهای مختلف، این مسأ‌له تائید شده و به اثبات رسیده است. 

آیا می‌توان با تغذیه از بروز سرطان‌ها جلوگیری نمود؟ 

سلول‌های خدمتگزار و فعال بدن هر كس تحت تاثیر عوامل جهش‌زا تغییر مسیر می‌دهند و از مسیر طبیعی تقسیم سلولی خارج می‌شوند و به صورت یك طغیان‌گر، مهاجم، غارتگر، مخرب، قانون‌شكن و متجاوز در می‌آیند و از محل استقرار خود به نقاط مختلف بدن مهاجرت می‌كنند و در محل‌های نابجا، كانون‌های جدید شورشی مخرب و مهاجم را سامان‌دهی می‌نمایند. اصولا مواد غذایی مصرفی، در هر فردی، به موازات وظایف متعددی كه به انجام می‌رسانند، ممكن است:  

الف- دارای عوامل بیماری‌زای حاد و مزمن باشند؛  

ب- یا مملو از تركیبات پیشگیری و مهار كننده بیماری‌ها باشند. 

مثلا در مورد سرطان، تعدادی از منابع غذایی گیاهی شناخته شده، از بروز این بیماری ممانعت به عمل می‌آورند؛ مثلا انواع سبزیجات، به ویژه هویج، گوجه‌فرنگی، سبزیجات سبز و زرد، كلم‌ها، سیر و به طور كلی تمام سبزیجات خام (به صورت سالاد) یا پخته (در انواع خورش‌ها و بورانی‌ها) و یا از منابع غذایی حیوانی، آبزیان و به خصوص ماهی‌های پر چرب حاوی اسیدهای چرب امگا- 3 و غیره.

البته در مقابل غذاهای مفید و بازدارنده از بروز و گسترش بیماری‌ها، غذاهایی تهیه و مصرف می‌گردند كه عامل ایجاد و گسترش انواع سرطان‌ها به حساب آورده می‌شوند؛ از قبیل گوشت قرمز تازه و فرآوری شده پرچرب، روغن‌های نباتی جامد، چربی‌های حیوانی كه جهت سرخ كردن و به دفعات و در مدت‌های طولانی، تحت تاثیر حرارت بالا قرار می‌گیرند.

این مواد، موثرترین تركیبات را بر علیه سرطان‌های مختلف در بردارند

سیر، پیاز، كرفس، كلم‌های مختلف (گل كلم، كلم فندقی، كلم سبز، كلم بروكلی)، گوجه‌فرنگی، كدو، بادمجان، فلفل‌های رنگین دلمه‌ای، نعناع، ریحان، ترخون، رزماری، آویشن، تره، جعفری، مركبات (پرتقال، لیموترش، لیموشیرین، گریپ فروت و نارنگی)، انواع ترب‌های سفید، قرمز و سیاه، سویا، جو، جو دو سر یا یولاف، دانه‌های كامل و پرك شده گندم و جو، شیرین بیان و زنجفیل.

تركیبات ثانویه موجود در منابع گیاهی (شامل پلی‌فنول، فلاوونوئیـد، فــلاون، آنتی‌سـیان كاته‌شین یا كاته چین، تانین، لوتئین و ویتامین‌های A, E, C، بتاكاروتن، اسیدفولیك و همین‌طور ریز‌مغذی‌هایی مثل سلنیوم، روی، منگنز و منیزیم)، علاوه بر وظایف مهمی كه در فعالیت‌های زیست شیمیایی بدن به عهده دارند، به عنوان عوامل ضد زنگ یا آنتی اكسیدان‌ها، رادیكال‌های آزاد را خنثی كرده و از صدمه زدن آنها به دیواره سلول‌ها و تغییر اطلاعات ژنتیكی DNA پیشگیری می‌نمایند 

سیر و پیاز

تعداد 30 یا 35 ماده موثر بسیار مفید و حافظ سلامتی در سیر و پیاز وجود دارد كه شناخته شده‌ترین آنها عبارتند از: آلیسین(Allicin)، اَجون (Agoene)، كورستین (quercetin)، دی آلیل سولفات (Diallyll sulfate) كه در قبال اثرات مخرب نیتروزآمین‌ها و آفلاتوكسین، اثر بازدارنده‌ای دارند و از تحریكات سرطانزایی آنها بر روی مخاط معده، ریه و كبد جلوگیری می‌نمایند. 

گوجه‌فرنگی

گوجه فرنگی به هر صورتی كه مورد مصرف قرار داده شود، خام یا پخته، به صورت سس، رب یا كچاب، مواد مغذی و به خصوص ماده رنگی خود را كه لیكوپن نام دارد، حفظ نموده و به عنوان خنثی كننده رادیكال‌های آزاد سرطانزا به‌خصوص در پیشگیری از سرطانی شدن پروستات در مردان اثرگذار خواهد بود. 

انواع كلم 

انواع كلم از قبیل كلم بروكلی، گل كلم، كلم غنچه و غیره، مصرف‌كنندگان را در قبال سرطان ریه محافظت می‌نماید. نه تنها كلم بروكلی، بلكه اسفناج و كاهوی سبز تیره، حاوی مقادیر قابل توجهی اسیدفولیك، بتاكاروتن و لوتئین (lutein) می‌باشند كه به عنوان مواد ضد سرطان یا آنتی اكسیدان تلقی می‌شوند.

لازم به یادآوری است خواص لوتئین و سایر كاروتنوئید‌ها، تحت تاثیر پختن و انجماد از بین نمی‌رود، ولی ویتامین C و گلوتاتیون در اثر حرارت زیاد از بین می‌روند.لذا توصیه می‌گردد تا آنجایی كه مقدور است، انواع سبزیجات مورد علاقه خود را هم به صورت پخته و هم به صورت خام میل فرمایید و سایر سبزیجاتی را كه تاكنون از آنها به طور مرتب استفاده نكرده‌اید، به جیره غذایی روزمره خود اضافه نمایند، مثلا اگر تمایل دارید از بروز سرطان پستان جلوگیری نمایید، به طور مرتب، به مصرف انواع كلم‌ها و سبوس گندم بپردازید، چرا كه انواع كلم‌ها و گیاهان هم خانواده آنها، به علت تاثیر خاص بر روی استروژن بدن، به عنوان یك گروه غذایی موثر در جلوگیری و مداوای سرطان سینه تاثیر می‌‌گذارند و با فراهم نمودن امكانات دفع سریع استروژن از بدن، نقش خود را ایفا می‌نمایند. ماده موثری كه در رابطه با افزایش سوخت و ساز بیشتر استروژن اثرگذار می‌باشد، ایندول 3-كاربینول (Indol 3-carbinol) نام دارد. 

علاوه بر موارد فوق، به خانم‌های محترم كه از ابتلا به سرطان پستان، وحشت دارند به خصوص افرادی كه سرطان سینه در شاخه‌های پدری و مادری آنها بروز نموده باشد، مصرف سبوس گندم یا نان‌های حاوی سبوس گندم توصیه می‌شود، زیرا مقدار استروژن خون مصرف‌كنندگان را به نحو معنی‌داری كاهش می‌دهد. مواد غذایی حاوی فیبر و سلولز با كاهش میزان استرادیول (Oestradiol)، از جمله عوامل كاهش دهنده احتمال بروز سرطان پستان به حساب می‌آیند. 

برای خواندن بخش دوم - غذاهای ضد سرطان ‌و غذاهای سرطانزا - اینجا کلیک کنید.