زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر سیدضیاءالدین مظهری؛ متخصص تغذیه و رژیم درمانی، دانشیار دانشگاه علوم پزشكی ایران  مدیر گروه تغذیه

در مقاله به عوامل مساعد كننده ابتلا به سرطان و نیز بایدها و نبایدها درقبال پیشگیری از انواع سرطان صحبت می‌كنیم:
عوامل مساعدكننده ابتلا به سرطان در ارگان‌های مختلف بدن
1- الكل: نوشیدن الكل به خصوص در افرادی كه یكی از بستگان آنها به سرطان پستان مبتلا گردیده، احتمال بروز سرطان را افزایش می‌دهد.
2- مصرف زیاد چربی: زیاده‌روی و استفاده بیش از حد از چربی‌های اشباع شده، پروتئین‌های حیوانی و اسیدهای چرب امگا-6 مثل روغن ذرت و یا كره، احتمال ابتلا به سرطان پستان را به مقدار قابل توجهی افزایش می‌دهد، به خصوص مصرف چربی و روغن‌های حیوانی، به مقدار استرادیول (Oestradiol) خون می‌افزاید.
ماده مورد اشاره از شاخص‌های سرطان پستان به شمار می‌رود.
مصرف زیاد چربی‌ها و روغن‌ها، به روده بزرگ نیز آسیب می‌رساند و با افزایش دادن میكروارگانیسم‌های روده بزرگ از یك طرف و تحریك تولید بیشتر اسیدهای صفراوی از طرف دیگر، موجبات ایجاد پولیپ‌ها را فراهم می‌كند و با بدخیم شدن آنها تومور سرطانی روده بزرگ شكل می‌گیرد.
بایدها و نبایدها در قبال پیشگیری از انواع سرطان‌ها
1- روش پخت
الف- گوشت‌های سرخ و سفید (آبزیان و ماكیان)
برای جلوگیری از به وجود آمدن مواد حلقوی آروماتیك سرطانزا در گوشت‌های مصرفی، از پختن آنها با حرارت بسیار زیاد، به صورت كباب كردن بر روی آتش مستقیم، سرخ كردن در روغن‌های جوشان، تنوری و بریان نمودن آنها با روغن‌های جامد یا بارها حرارت دیده و به جوش آمده اجتناب نمایید.
ب- سبزیجات
سبزیجات را می‌توان هم به صورت خام و هم به صورت پخته مصرف نمود. حتی پختن ملایم بعضی از سبزیجات به صورت كوتاه مدت آسیبی به تركیبات ارزشمند آنها از قبیل كاروتنوئیدهایی مانند لوتئین یا لیكوپن وارد نمی‌سازد، البته ویتامین C موجود در بعضی از گروه‌های سبزیجات در قبال نور و حرارت ناپایدار است و از بین می‌رود.
توجه داشته باشید كه با ساطوری كردن سبزیجات و شستن آنها به مدت طولانی با آب روان، تركیبات ارزشمند آنها به مقدار زیادی كاهش می‌یابد. همچنین با سرخ كردن طولانی مدت آنها در روغن‌ها، این دوستان سلامتی به خاطر لذت‌جویی و لذت‌خواهی، به دشمنان سلامتی تبدیل می‌شوند.
ج- از گنجاندن موادغذایی دودی، نمك سود، مواد غذایی حاوی نیترات و نیتریت، گوشت‌های پرچرب مانده و كهنه شده و مواد غذایی فراوری شده و حاوی مواد نگهدارنده، طعم دهنده و رنگ دهنده تا حد امكان پرهیز نمایید.
د- مقدار مصرف چربی و روغن‌ها را كاهش دهید و در نظر داشته باشید كه شما پنجاه درصد چربی‌های مصرفی را به صورت نامرئی و با تركیبات مواد غذایی مختلف از قبیل انواع گوشت‌ها، شیر، تخم‌مرغ، سوسیس و كالباس، دانه‌ها، مغزها، پنیر و غیره دریافت می‌نمایید.
2- مواد غذایی ضدسرطان
این مواد غذایی عبارتند از: خانواده سبزیجات از قبیل زنجبیل، سیر، پیاز، تمام سبزیجات سبز و زرد، انواع كلم، گوجه‌فرنگی، كرفس، بادمجان، كدو، نعناع، فلفل دلمه‌ای به رنگ‌های سبز، زرد و قرمز، رزماری، آویشن، تره‌فرنگی، جعفری، تره، ریحان، ترخون، مارچوبه، هویج، لبو، گشنیز، شوید، اسفناج، كاهو، لوبیا سبز و قارچ. توصیه می‌شود جهت حفظ سلامتی و كاهش احتمال ابتلا به بیماری‌ها از جمله انواع سرطان‌ها، روزانه بین 4 تا 7 واحد از انواع سبزیجات نام برده شده میل نمایید. هر واحد سبزیجات، معادل یك لیوان سبزیجات خام یا نیم لیوان به صورت پخته می‌باشد.

همچنین مصرف انواع میوه‌جات از قبیل مركبات، پرتقال، لیمو، نارنگی، گریپ فروت، نارنج، آلبالو، گیلاس، انجیر، انواع توت‌ها، انواع خرما، زردآلو، شلیل، هلو، انواع انگورها مخصوصا انگورهای قرمز و سیاه، انبه، آناناس، طالبی، گرمك، هندوانه، خربزه، سیب، گلابی، تمشك، انار، به، خرمالو، گوجه درختی و غیره به میزان 2 تا 4 واحد یا 200 تا 400 گرم در روز، بسیاری از نیازهای دفاعی را تامین می‌سازد و شما را از خوردن شیرینی، شكلات و كیك بی‌نیاز می‌نماید. سیب‌زمینی، نخودفرنگی، باقلای سبز، انواع لوبیاهای سبز، چغندر و بامیه نیز از سبزیجات می‌باشند كه به صورت پخته (جداگانه یا همراه با منابع غذایی حیوانی) قابلیت مصرف دارند.
غلات به صورت كامل یا پرك شده یا جوانه زده یا به صورت فرآورده‌های مختلف نان، ماكارونی و لازانیا و حبوبات (از قبیل انواع لوبیاها، عدس، لپه، نخود و ماش) جهت تأمین انرژی، پروتئین و فیبرهای محلول و نامحلول، بسیار مورد نیاز می‌باشند. حتی با تلفیق حبوبات و غلات، ارزش بیولوژیكی پروتئین‌ آنها تا حد گوشت‌ها افزایش داده می‌شود، در حالی كه خطرات پروتئین‌های حیوانی را برای مصرف‌كننده در بر ندارند.
3-منابع غذایی حیوانی
الف- شیر و لبنیات
شیر و لبنیات كم چربی، در حد 2 تا 3 واحد یا 2 تا 3 لیوان در روز توصیه می‌گردد. استفاده بیش از اندازه به خصوص انواع پرچرب و خامه‌ای آنها نه تنها عامل ایجاد بعضی از انواع سرطان‌ها می‌باشد، بلكه اسیدهای چرب اشباع شده آنها نیز به افزایش چربی خون و ایجاد زمینه مساعد برای تنگی عروق منجر می‌شود.
ب- تخم‌مرغ و تخم پرندگان به صورت آبپز یا تلفیق با سایر منابع غذایی، در حد 3 تا 6 عدد در هفته برای افرادی كه دیابت توام با افزایش چربی خون ندارند، مجاز می‌باشد.
ج- مصرف گوشت‌های سفید و قرمز به میزان 2 تا 3 واحد در روز و آبزیان به میزان 2 تا 3 بار در هفته به صورت آبپز، بخارپز، فرپز یا ماكروویو شده توصیه می‌گردد. هر واحد گوشت معادل 30 گرم گوشت لخم بدون استخوان می‌باشد.