علاوه بر این، زمانی که ماده غذایی برای تامین نیاز به یک ماده مغذی مصرف می‌شود، تعداد زیادی از سایر مواد مغذی نیز به بدن وارد خواهد شد.
به عنوان مثال، برخی افراد از مصرف شیر خودداری کرده و تصور می‌کنند که مصرف مکمل کلسیم می‌تواند تامین کننده نیاز آنان باشد، اما باید توجه این گروه افراد را به این نکته جلب کرد که شیر تنها تامین کننده کلسیم نبوده و به عنوان منبعی از پروتئین با ارزش، ویتامین‌هایی نظیر B2، فسفر و دیگر مواد مغذی می‌باشد، بنابراین مکمل قادر به تامین تمام مواد مغذی نبوده و تنها در مواردی که تامین نیاز به ماده مغذی خاصی به دلیل برخی شرایط و یا ملاحظات، امکان‌پذیر نباشد، قابل‌توصیه می‌باشد.
ورزشکارانی که به مصرف مکمل‌ها مبادرت می‌کنند، احتمال دارد به دلیل دریافت مقادیر زیاد از این مواد مغذی، در معرض بروز مسمومیت این فرآورده‌ها قرار گیرند.
بنابراین برنامه غذایی باید به گونه‌ای تنظیم شود که نه تنها تامین کننده تمام ویتامین‌ها باشد، بلکه سایر نیازهای فیزیولوژیک و تغذیه ای یک ورزشکار را نیز پوشش دهد. این بدان معنی است که اگر رژیم غذایی متعادل باشد؛ بجز در موارد خاص کمبود ویتامینی بوجود نخواهد آمد.
در این موارد استثنا نیز تنها با بررسی بالینی فرد از نظر برنامه غذایی، برنامه تمرینی و حتی وضعیت سلامت او تعیین می‌گردد.
نکتــه
پخت طولانی و نگهداری نامناسب از مواد غذایی که منبع خوبی از ویتامین‌های محلول در آب هستند، ممکن است موجب تخریب و کاهش مقدار این مواد مغذی شود. در برخی موارد روش پخت نامناسب ممکن است تا حدود 90 درصد، محتوای ویتامین‌های C و فولات ماده غذایی را کاهش دهد.
مسمومیت؟
بسیاری از متخصصین تغذیه معتقدند که مصرف مکمل ویتامینی که حاوی میزان توصیه شده روزانه از انواع ویتامین‌های محلول در آب است، ضرر چندانی نخواهد داشت، البته این موضوع (مصرف مکمل ویتامینی) برای برخی ورزشکاران از نظر روانشناختی و بالا بردن روحیه فرد می‌تواند سودمند باشد، اما هنوز اثر‌بخشی این مکمل‌ها بر توان ورزشی افراد، تحت بررسی است.
این در حالی است که برخی از ورزشکاران تحت تاثیر برخی تبلیغات و یا حتی گفته‌های برخی متخصصین به دریافت مگاویتامین‌ها (Mega Vitamins) اقدام می‌کنند و امیدوارند این مکمل‌ها که واجد چندین برابر مقدار توصیه شده روزانه یک ویتامین هستند، باعث تحریک فوق‌العاده عملکرد ورزشی آنان شوند.
نباید فراموش کرد که مصرف بیش از حد هر ماده مغذی (هر چند آن ماده در میزان عادی اثرات سودمند فراوان داشته باشد) می‌تواند مضر بوده و حتی موجب عوارض بالینی در فرد گردد.
برخی ورزشکاران بر این باورند که ویتامین‌های محلول در آب فاقد هر گونه اثرات مسمومیت‌زایی در بدن می‌باشند. این تصور نادرست است. در ادامه مواردی از مسمومیت‌زایی ناشی از برخی ویتامین‌ها ذکر می‌شود.
مواردی از مسمومیت‌زایی ناشی از برخی ویتامین‌ها
مصرف زیاده از حد ویتامین C موجب افزایش سطح اسید اوریک خون می‌گردد و این ماده بصورت رسوبات نقرسی در مفاصل افراد مستعد عارضه نقرس مشاهده شده، فعالیت حرکتی آنان را با اختلال روبرو می‌کند. همچنین مصرف زیاده از حد این ویتامین؛ موجب تخریب ویتامین B12 شده و عامل نوعی کم خونی می‌گردد.
علاوه بر آنکه در برخی افراد سالم نیز با تحریک روده موجب آشفتگی‌های دستگاه گوارشی و اسهال در آنها می‌گردد. این ویتامین در مقادیر زیاد به ترکیبات اُگزالاتی تبدیل می‌شود و می‌تواند در افراد مستعد پیدایش سنگ‌های از جنس اگزالات را تحریک کند.
برخی عوارض مصرف زیاده از حد ویتامین E عبارتند از: سردرد، احساس خستگی، تاری دید، آشفتگی‌های دستگاه گوارش، خستگی‌های عضلانی و کاهش قند خون. مصرف زیاده از حد اسید نیکوتینیک (از ویتامین‌های گروه B) موجب مهار و جلوگیری از مصرف اسیدهای چرب توسط عضلات و کبد در طی ورزش گردیده و در نتیجه به توان هوازی و استقامتی فرد ورزشکار آسیب خواهد رساند.
همچنین مصرف زیاده از حد ویتامین B6 موجب بیماری و عوارض کبدی– مغزی گردیده و مصرف زیاد ویتامین B2 موجب اختلال در دید می‌گردد.
برای خواندن بخش اول - ویتامین های مورد نیاز در ورزش- اینجا کلیک کنید.
