دكتر محمد حضوری
ویتامین C از جمله ویتامین‌های محلول در آب است که کمبود آن بیماری خطرناک اسکوروی را باعث می‌شود. این عارضه در 15 قرن پیش از میلاد مسیح توسط پزشکان یونانی شناخته شده بود. شناسایی کامل این ویتامین به سال 1932 صورت گرفت.
منابع غذایی
ویتامین C از جمله در دسترس‌‌ترین ویتامین‌ها بوده و در مواد غذایی گوناگونی یافت می‌شود که اغلب آنها از مواد غذایی گیاهی بشمار می‌روند. غنی‌‌ترین منابع ویتامین C عبارتند از: مرکبات و آب آنها، سبزی‌ها و گوشت امعا و احشا (دل، جگر، قلوه و ...)، ولی باید توجه داشت که بخش قابل توجهی از این ویتامین در طی پخت و آماده‌سازی مواد غذایی از بین می‌رود. به همین دلیل تا حد امکان و با رعایت کامل بهداشت مواد غذایی، بهتر است منابع غنی آن بصورت خام صرف شود.
کمبود
بیماری ناشی از کمبود این ویتامین را اسکوروی گویند. از علائم این بیماری؛ خستگی، لثه‌های ورم کرده و پرخون، خونریزی‌های زیرپوستی، بی‌حالی و رخوت قابل ذکرند که در صورت عدم مداوای فرد، به مرگ وی منجر خواهد شد.
از در ورزش
حجم تحقیقات پیرامون ویتامین C و مشتقات آن و اثر آنها بر ورزش و توان عضلانی فرد بی‌سابقه است. در این تحقیقات معلوم شده که کمبود این ویتامین
- بر عملکرد ورزشی ورزشکار اثر منفی دارد.
- باعث اختلال در ساخت کلاژن شده و موجب افزایش صدمات و آسیب رباط‌ها و تاندون‌ها می‌گردد.
- موجب نقص و کاهش ساخت ماده‌ای بنام کارنی تین می‌گردد که کمبود آن موجب اختلال در سوخت و ساز چربی‌ها می‌شود.
- باعث کاهش ساخت هورمون‌های آدرنالین و نورآدرنالین می‌شود که پاسخ‌های متابولیکی بدن را به ورزش تنظیم می‌کنند.
- موجب اختلال در متابولیسم فولات می‌شود که این امر به خستگی و کم‌خونی در فرد منجر می‌شود.
- از طرف دیگر در برخی شرایط نظیر عفونت و یا استعمال دخانیات، نیاز بدن به ویتامین C به میزان زیادی افزایش می‌یابد.
مطالعات نشانگر آن است که دریافت حدود 200 – 100 میلی گرم ویتامین C در روز برای تامین نیاز یک ورزشکار به این ویتامین کافی است. مطالعات در مورد اثر کارافزایی این ویتامین هنوز در پرده ابهام است، زیرا علیرغم آنکه چند مطالعه اثر این ویتامین در افزایش توان عضلانی را تایید می‌کنند، ولی اکثر مطالعات نشانگر عدم ارتباط این ویتامین با توان ورزشی می‌باشند.
مسمومیت زایی
در حال حاضر قرص‌های جوشان یک گرمی ویتامین C در داروخانه‌ها در دسترس اغلب مردم بوده و آنها بدون توجه به عوارض جانبی خطرناک ناشی از زیاده‌روی در مصرف این ویتامین؛ این قرص‌ها را مصرف می‌کنند.
تحقیقات نشانگر عوارضی نظیر: تهوع، اسهال، ایجاد سنگ‌های کلیوی، رهاسازی مواد معدنی از استخوان‌ها، جذب زیاده از حد آهن، افزایش سطح کلسترول خون در بیماران قلبی، سقط جنین و نیز عادت بدن به دریافت زیاده از حد این ویتامین؛ ناشی از مصرف زیاده از حد ویتامین C می‌باشند، البته لازم به ذکر است علائم فوق در مطالعات مختلف مشاهده شده است. همچنین میزان پایه‌ای که مصرف بیش از آن حد موجب علائم فوق گردد؛ هنوز تعیین نشده است.
تیامین ( ویتامین B1 )
این ویتامین اولین عضو خانواده ویتامین‌های گروه B– کمپلکس بوده و کمبود آن موجب بیماری بسیار خطرناک بری‌بری می‌گردد. تیامین نخستین بار در سال 1926 میلادی شناسایی و در سال 1936 به روش مصنوعی ساخته شد.
