امید صالحیان؛ كارشناس ارشد فیزیولوژی ورزش
انسان اشرف مخلوقات است و به همین دلیل هیکل و اسکلت او در عین پیچیدگی، ظرافت خاص و ساختار بسیار دقیقی دارد و هرگونه تغییر غیرطبیعی یا فشار نامناسبی که بر این ساختار دقیق وارد شود، مشکلات فراوانی به دنبال خواهد داشت. ستون فقرات و نخاع شوکی که در میان آن قرار دارد، از مهمترین قسمتهای بدن بوده و در عین حال به دلیل شکل خاص بدن انسان و فعالیتهای وی، در معرض بیشترین فشارها قرار دارد. از این رو بیشتر افراد در آغاز دهه سوم زندگی از درد و ضایعات مختلف در این ناحیه شکایت میكنند.
تقریباً تمام افراد در طول زندگی خود دچار کمردرد میشوند. خوشبختانه اکثر کمردردها ظرف چند روز بهبود مییابند، ولی برخی مواقع مدت بیشتری طول میکشد. کمردرد حاد به کمردردی میگویند که ظرف چند روز تا چند هفته بهبود مییابد. کمردرد مزمن کمردردی است که بیش از سه ماه طول بکشد.
تجربه ثابت کرده است که علت بیشتر ضایعات و ناراحتیهای کمر، عدم رعایت وضعیتهای صحیح بدن در فعالیتهای مختلف و وارد آمدن فشار بیش از حد تحمل به مهرههای ستون فقرات و همچنین ضعف عضلانی است؛ لذا با رعایت بهداشت کار و تصحیح وضعیتهای مختلف بدن در فعالیتهای روزمره و تقویت عضلات ضعیف ستون فقرات، از بروز اکثر این مشکلات پیشگیری خواهد شد.
علل کمردرد
اختلال دیسک بین مهرهای: دیسکهای بین مهرهای، خصوصاً در ناحیه کمر همیشه تحت فشار هستند. این فشار سبب میشود که به تدریج آب دیسک کم و ترکهایی در آن ایجاد شود. این ترکها میتوانند موجب ایجاد کمردردی شوند که حداکثر تا زانو منتشر میشود و معمولاً همراه با خوابرفتگی پاها نیست. درد سیاتیک آرتروزستون فقرات تنگی کانال نخاع اختلال در مفاصل کوچک ستون فقرات رگ به رگشدگی پوکی استخوان فیبرومیالژی
سایر موارد مانند عفونتها، بیماریهای التهابی (مثل روماتیسم) یا تومورها نیز میتوانند باعث کمردرد شوند.
تشخیص علت کمردرد
معمولاً شرح حال و معاینه دقیق میتواند علل خوشخیم و بدخیم کمردرد را از یکدیگر جدا کند. در یک ویزیت استاندارد، پزشک از بیمار خود اطلاعاتی در مورد شروع درد، محل درد، شدت درد، علائم دیگر همراه با درد، علل تشدید و تخفیف درد و سابقه بیماریهای قبلی کسب میکند. روشهای تشخیص ذیل به پزشک کمک میکند.
رادیولوژی ساده دیسکوگرافی میلوگرافی توموگرافی کامپیوتری تصویربرداری با تشدید مغناطیسی بررسیهای الکترودیاگنوستیک (نوار عصب و عضله) اسکن هستهای
اولتراسونوگرافی
در قرون اخیر اگرچه بشر توانسته با پیشرفت علوم بر بسیاری از بیماریهای عفونی فائق آید، اما تغییر شیوه زندگی و صنعتی شدن جوامع و در پی آن تبدیل كارهای بدنی به كارهای فكری و اداری، افزایش ساعات كار، وضعیت فیزیكی نامناسب بدن در حین كار، رژیم غذایی نادرست، عدم استراحت كافی، افزایش استرسهای روحی، بیماریهای قلبی عروقی، روماتیسم، تصادفات و ... نسبت به گذشته افزایش چشمگیری داشته است.
در بین این بیماریها، مشكلات ستون فقرات، بهخصوص كمردرد، در بالاترین حد است كه علت اصلی آن تغییر شیوه زندگی از تحرك و فعالیت به سمت كمتحركی و پشت میزنشینی و عدم تطابق صحیح وضعیت بدن با این نوع زندگی است. در بررسی آماری، شیوع كل دردهای ناحیه كمر حدود 80 درصد گزارش شده؛ یعنی 80 درصد مردم جهان حداقل یك بار كمردرد را تجربه كردهاند كه در جوامع صنعتی اولین تظاهرات آن از حدود30 سالگی آغاز میشود و روند تخریبی سریعتری نیز دارد. این آمار بسیار بالا ضرورت شناخت وضعیتهای مناسب را در زندگی امروزی نشان میدهد.