دكتر محمدرضا مهاجری تهرانی و مریم اعلا
بیماران مبتلا به دیابت در صورت عدم کنترل دقیق قند خون و بالا بودن آن با مشکل تکرر ادرار مواجه هستند و به دنبال آن در معرض خطر کم‌‌آبی قرار دارند. با توجه به این شرایط و با در نظر گرفتن این نکته که قدرت تعریق نیز در این بیماران کاهش می‌یابد، خطر کم آبی و گرما زدگی در بیماران دیابتی در فصل تابستان تشدید می‌شود. با در نظر گرفتن این اصل که افزایش گرمای محیط به بیش از 7/37 درجه سانتی‌گراد، خطر گرمازدگی را افزایش می‌دهد، روزهای گرم سال زنگ خطر را برای بیماران دیابتی با قند خون بالا به صدا در می‌آورد.
این آستانه گرمای هوا در صورتی که با رطوبت همراه باشد، تا 6/26 درجه سانتی‌گراد نیز کاهش می‌یابد. بدیهی است که آشنایی با عارضه گرمازدگی به منظور پیشگیری از بروز و آگاهی از راه‌های کنترل آن برای بیماران دیابتی امری ضروری است.
راهکارهای پیشگیری از بروز گرمازدگی
پرهیز از حضور فرد دیابتی در هوای بسیار گرم مصرف مایعات کافی در طول روز (آب بهترین نوشیدنی است) پرهیز از جایگزین کردن چای و قهوه با آب انجام فعالیت ورزشی در ساعات خنک روز دوش گرفتن روزانه پوشیدن لباس‌هایی با رنگ روشن
اقدامات ضروری در هنگام بروز گرمازدگی در بیماران مبتلا به دیابت
با شروع علایم گرمازدگی، بایستی با پزشک یا اورژانس تماس گرفت. قبل از رسیدن اورژانس، اقدامات زیر توصیه می‌شود: بیمار را به مکانی خنک انتقال دهید. بدن بیمار را با آب خنک مرطوب کنید. کیسه‌‌های یخ را روی کشاله‌‌های ران و زیر بغل بیمار قرار دهید. پاهای بیمار را بالاتر از بدن وی قرار دهید.
نگهداری داروهای خوراکی و داروهای تزریقی (انسولین) در هوای گرم
برای نگهداری داروهای خوراکی و داروهای تزریقی (انسولین)، دمای خاصی توصیه می‌شود که در بالاتر از آن دما، اثر دارو کاهش می‌یابد. روی بسته‌بندی داروها اطلاعاتی درباره دمای مناسب برای نگهداری دارو ذکر شده است که بیماران باید به آن توجه کنند. حتی دستگاه‌‌های سنجش گلوکز خون (گلوکومتر) و نوارهای تست قندخون هم در هوای گرم عملکرد خود را از دست می‌دهند و قندخون را پایین‌تر از مقدار واقعی نشان می‌دهند. دمای مناسب برای نگهداری انسولین 15- 30 درجه سانتی‌گراد است. از قراردادن انسولین پشت شیشه ماشین و در معرض آفتاب مستقیم خودداری کنید.
به‌طورکلی نباید انسولین را در دمای خیلی بالا یا خیلی پایین نگه‌داشت. نگهداری انسولین در فریزر نیز صحیح نیست. قرص‌های کاهش‌دهنده قندخون نیز باید در دمای اتاق، دور از نور مستقیم، حرارت زیاد و رطوبت نگهداری شود. توصیه می‌شود در صورت سفر به مناطق خیلی گرم، افراد دیابتی، انسولین، داروها و وسایل تست قندخون را در کیف‌های مخصوص خنک‌کننده حمل کنند و محل نگهداری در خانه نیز در جای خنک باشد. ولی در شرایط معمول و آب و هوای معتدل نیاز به انتقال انسولین همراه با یخ نیست و انسولین در دمای اتاق تا حدود یک ماه بدون اینکه فاسد شود، قابل نگهداری است.
