نازلی سیدخوئی؛ کارشناس ارشد علوم بهداشتی در تغذیه
برخی مواقع دستگاه من نتایج متفاوتی ارائه می‌کند. از کجا بفهمم که دستگاهم درست است؟
برخی از دستگاه‌های اندازه‌گیری قند خون معتبر هستند، ولی نتایج آنها از زمانی به زمان دیگر متفاوت است. احتمالات زیادی برای این نتایج متفاوت وجود دارد:
- انگشتان مختلف نتیجه متفاوتی دارند.
- اختلاف زمانی حتی به اندازه چند دقیقه بین اندازه‌گیری‌ها سبب اختلاف در نتیجه می‌شود، چرا که سطح قند خون بسیار سریع تغییر می‌کند.
- کم‌خونی و پرخونی سبب تغییر در نتایج می‌شود.
- دستگاه به درستی کدگذاری نشده است.
- محل مزبور قبل از اندازه‌گیری به خوبی تمیز نشده است.
- در هنگام اندازه‌گیری هنوز الکل روی انگشت باقی مانده است.
نکته بسیار مهم به جای ناامیدی این است که 20 درصد تفاوت بین دستگاه‌ها و یا یک دستگاه مشابه از نظر استانداردهای اداره غذا و داروی آمریکا مجاز است. گفتن این نکته هم مهم است که تقریبا هیچ دستگاهی اعدادش مطابق آزمایشگاه نیست. زیرا محل اندازه‌گیری قند خون کاملا متفاوت است.
کتون چیست؟
کتون‌ها مواد شیمیایی اسیدی هستند که وقتی انسولین در بدن کافی هستند، در خون ظاهر شده و وارد ادرار می‌شوند. بدون انسولین، بدن شما نمی‌تواند از قند به خوبی استفاده کند و در نتیجه سراغ چربی‌ها می‌رود و کتون تولید می‌شود.
متاسفانه استفاده از چربی به جای قند بدن را مسموم می‌کند. وجود کتون در صبح نشانه این است که در طول شب، بدن شما نتوانسته از قند به عنوان منبع انرژی استفاده کند.
اغلب افراد دارای دیابت نوع دو انسولین کافی دارند و مشکلی با کتون ندارند، ولی افراد دارای دیابت نوع یک یا اصلا انسولین ندارند و یا بسیار کم دارند و بیشتر در معرض کتون هستند. چهار علت اصلی ایجاد کتون‌ها شامل بیماری و عفونت، فراموش کردن انسولین، استفاده كم از انسولین و استرسی مانند تصادف است.
برای افراد دارای دیابت نوع یک، تست کتون بسیار مهم است:
- قند ناشتای بالاتر از mg/dl 240 یا بالاتر از mg/dl 300 در طول روز به معنای كافی نبودن انسولین است. این اعداد به معنای اخطار هستند، یعنی بدن شما آماده این است که از چربی‌ها استفاده کرده و بدنتان را با کتون‌ها آلوده کند.
- اگر شما بیمار هستید و یا حالت تهوع دارید، کتون‌ها در بدنتان آماده تشکیل هستند، حتی وقتی که قندتان خیلی بالا نباشد. وقتی کتون‌ها تشکیل می‌شوند، هر 4 ساعت یکبار آنها را اندازه‌گیری کنید.
- افراد دارای دیابت نوع یک که به تازگی تشخیص داده شده اند، در صورت تست مثبت کتون، باید دو بار در روز یا بیشتر آن را چک کنند. پس از چند روز که قندتان کنترل شد، دیگر نیازی به اندازه‌گیری کتون‌ها نیست.
کتون کم یا متوسط در منزل قابل درمان است:
- تزریق انسولین اضافه (رگولار یا آسپارت)
- مصرف آب کافی برای جلوگیری از کم‌آبی
- جلوگیری از ورزش، چرا که در ورزش ممکن است چربی بیشتری بسوزد و کتون‌های بیشتری تولید شوند.
اگر شما مقادیر متوسط یا زیادی کتون در ادرار دفع میکنید، آن را با پزشک خود در میان بگذارید. قند خون بالا به همراه مقادیر متوسط تا زیاد کتون می‌تواند علامت کتواسیدوز دیابتی (DKA) باشد. این وضعیت بسیار جدی است و باید با تزریق انسولین اضافه و دریافت مایعات سریعا درمان شود. سایر علائم DKA علاوه بر قند خون بالا و کتون‌ها عبارتند از:
- بی‌اشتهایی
- درد شکم، تهوع و استفراغ
- تاری دید
- پوست گرم، خشک و برافروخته
- دهان خشک
- تنفس عمیق
- ضعف و خواب‌آلودگی
- تکرر ادرار
- تنفس با بوی استون
کتون‌ها از طریق نوار تست کتون در نمونه ادراری قابل سنجش هستند. کتون در نمونه ادراری سبب تغییر رنگ نوار می‌شود که از روی این تغییر رنگ و قیاس با دستورالعمل می‌توان به میزان کتون در ادرار پی برد.
من که دیابت دارم، از مصرف خیار و کاهو خسته شده‌ام، چه انتخاب‌های غذایی دیگری می‌توانم داشته باشم که قند خونم را بالا نبرد؟
در اینجا 24 ماده غذایی کم کربوهیدرات و پرفیبر معرفی شده‌اند. سعی کنید در این هفته حداقل 5 مورد از آنها را وارد برنامه غذایی خود کنید.
آووکادو، آرتیشو، تمشک، شاه‌توت، عدس، لوبیا، بروکلی، گلابی، سیب، جودوسر، جو، کدو حلوایی (خردشده)، اسفناج، بادمجان، کدو مسما (خردشده)، هلو، گریپ‌فروت، توفو، ،گل کلم (خردشده)، مارچوبه، کلم (خردشده)، ذرت بوداده، شب بو (خردشده)، زیتون.
