گرچه انواع متفاوت آبزیان دارای ترکیبات پروتئینی گوناگونی هستند و اغلب آنها به عنوان منبع غذایی باارزشی، جهت تامین نیاز روزمره مصرفکنندگان تلقی میگردند ولی حساسیت و آلرژی به انواع ماهی یا سایر منابع دریایی و فرآوردههایی که حاوی آبزیان هستند در گروهی از مصرفکنندگان آلرژیهایی را موجب میشوند که گاهی شدت عکسالعملهای حساسیتی میتوانند برای ادامه زندگی آنها بسیار خطرناک باشد.
از این رو به عزیزان و همراهانی که این مطالب را مطالعه میفرمایند به افرادی كه آلرژی را تجربه نموده اند توصیه و تاکید میگردد که در صورت داشتن زمینه حساسیت در دودمان مادری و پدریتان در قبال آبزیان به هیچوجه مصرف دوباره ماهی، میگو و صدفها را تجربه نفرمایید که آزموده را آزمودن خطا است.
در این فرصت یادآوری میگردد عوامل آلرژن در ماهی و آبزیان در قبال حرارت بسیار پایدار بوده و پختن و کباب کردن و گریل نمودن آنها به هیچوجه به خنثی گردیدن ماده آلرژیزا منجر نمیگردد.
علایم بالینی حساسیت به آبزیان مصرفی در ارگانهای مختلف بدن
حفره دهان و کام خارش شدید در لب و زبان و کام، آماس زبان، لبها و سوزش آنها
پوست اگزما و تغییرات واضح در بافت پوست بدن
مجاری تنفس کمبود تنفس و آسم که حتی با استنشاق بخار آبزیان در حال پختن نیز ممکن است رخ دهد.
معده و روده ها نفخ،اسهال، التهاب روده ها
قلب، سيستم گردش خون كولاپس، آريتمی ضربان قلب و شوك آنافيلاكتيك
قابل توجه است که علائم آلرژی حتی بعد از حدف آبزیان مدتهای مدید در فرد مبتلا باقی میماند از آنجایی که بوی خاص ماهی و آبزیان حتی در داخل سایر فرآوردههای غذایی آماده شده قابل تشخیص میباشد لذا با بهرهگیری از این موضوع به راحتی میتوان از مصرف تصادفی مواد غذایی حاوی فرآوردههای دریایی پيشگيري نمود.
مواد غذایی ممنوعه
انواع مختلف ماهی
به صورت تازه، یخزده، کنسرو شده و یا کوکتل و یا غذای مختلفی که حاوي خاویار و تکههای ماهی و آبزیان باشند مثل نودل، سالادهای مختلف چه به صورت خالص و چه به صورت ترکیبی مصرف آن برای افراد مبتلا به آلرژی ممنوع میباشد.
خرچنگ- صدف – میگو و غیره
چه به صورت خالص و چه به صورت ترکیبی مصرف آن برای افراد حساس و مبتلا به آلرژی ممنوع میباشد.
مکملهای حاوی روغن ماهی
کپسولهای امگا 3 – روغن ماهی به صورت مایع
مواد آرايشی حاوی ترکیباتی از ماهی
وسایل و مواد آرایشی و پیرایشی بطور نادري ممکن است حاوی منابعی از آبزیان باشند.
چگونگی تامین کمبودهای حاصل از حذف آبزیان
1- در نقاطی که در ارتفاعات قرار دارند و یا دورتر از دریا میباشند اغلب آب و هوا و خاکهای مناطق فاقد ماده مغذی بسیار مهم يد میباشد.
لذا کلیه تولیدات گیاهی و حیوانی (دام و طیور) نیز کمبود ید ممکن است داشته باشند گرچه این کمبود ید در محیط و مواد غذایی گیاهی و حیوانی با ميل كردن دو وعده ماهی در طول هفته قابل تامین میباشد ولی افرادی که به علت ابتلا به حساسیت و آلرژی به آبزیان میباید از منابع دیگری ید مورد نیازشان را تامین سازند بهترین جایگزین، نمکهای غنی شده با ید میباشد که به طور منظم باید مورد مصرف قرار داده شوند.
ولی در تهیه غذاهای خانگی بعد از خاتمه فرآیند پختوپز هنگامی که غذای پخته شده از روی اجاق برداشته میشود بايد نمك يددار اضافه گردد تا طی زمان طولانی جوشیدن با پختن ید موجود متصاعد نگردد. سر سفره نیز نمک یددار باید در نمکدانهای رنگی یا چینی گذاشته شود البته فراتر از میزان توصیه شده فصلی حتی نمک یددار نیز منبع مصرف دارد.
البته در خريد نمکهای غنی شده لازم مي باشد که بانوان محترم به نوع لفاف تاریخ تولید و تاریخ انقضای مصرف نیز بذل توجه فرموده و به هیچ وجه از نمکهای دریایی فاقد ید کافی و سرشار از آلودگیهای مختلف حتی فلزات سنگین هستند استفاده ننمایند.
2- پروتئین و اسیدآمینههای ضروری با حذف کامل آبزیان از طریق مصرف لبنیات و انواع گوشتهای قرمز و سفید پرندگان و تخممرغ و حبوبات و غلات و دانهها و مغزهای روغنی، سیبزمینی قابل جایگزینی میباشند.
3- اسیدهای چرب امگا 3
اسیدهای چرب امگا 3 از جمله اسیدهای چرب اشباع نشده بلند زنجیر با چندین پیوند مضاعف میباشند که با حذف منابع غذایی حاوی آبزیان و عدم جایگزینی منابع دیگر تامین آنها دچار کاستی میگردد.
یافتههای متعدد نشان داده که دریافت روزانه امگا 3 درحد مورد نیاز بدن اثر بسیار مثبتی در عملکرد سیستم گردش خون مخصوصا تنظیم ریتم ضربانی قلب، افزایش حافظه و توان یادآوری و افزایش ضریب هوشی و کاهش فشار خون و تریگلیسیرید را دارد که تنها با مصرف آبزیان در دو وعده اصلی در طول هفته تامین میگردد.
برای افراد دارای آلرژی که میباید به حذف آبزیان مبادرت ورزند بهترین جایگزین جهت دریافت امگا 3 شامل: گردو وروغن آن، روغن بذرک یا تخم کتان یا خود تخم کتان، روغن سویا یا خود سویا، بادام، توفو می باشد.