دكتر سیدضیاءالدین مظهری؛ متخصص تغذیه و رژیم درمانی
آنتی كور D به مقدار بسیار ناچیزی در جریان خون و لنف وجود دارد و از جمله تركیباتی می‌باشد كه هنوز پژوهش لازم و كافی در مورد آن بعمل آورده نشده است. علاوه بر خون و لنف، IgD در سطح لنفوسیت‌های B مشاهده گردیده و انتقال داده می‌شود. وجود آن در سطح سلول‌های لنفوسیت B یكی از عوامل فعال شدن این سلول‌های دفاعی می باشد.
ایمونوگلوبولین D
این آنتی‌كور در سلول‌های پلاسمای سطوح مخاطی روده‌ها و مجاری تنفسی تولید و ترشح می‌شود و در جریان خون رها می‌گردد در این نواحی آنتی كور IgE خود را به سطوح خارجی لنفوسیت‌های بازوفیل یا گرانولوسیت‌ها متصل می‌كند و اگر آنتی‌ژن عبوری در مسیر خود با این لنفوسیت‌ها روبرو گردد IgE، سلول‌ها را وادار به ترشح هیستامین می‌نماید تا با انتقال پیغام به سایر سیستم‌های دفاعی، عكس‌العمل وسیعی را در قبال آنتی‌ژن‌ها یا تخم‌ها و انگل‌های مختلف ورودی به دستگاه گوارش نشان دهد. گرچه این آنتی كور فقط مقدار 001/0 درصد ایمونوگلوبولین‌های بدن را تشكیل می‌دهد ولی در 90 درصد بروز آلرژی‌های مختلف نقش اساسی دارد.
زمانی‌كه حساسیتی رخ می‌دهد دلیل آن دشمن شدن یك دوست در سیستم ایمنی می‌باشد گرده‌های گل وگیاه و درختان، گرد و غبار، تركیبات یا مواد مغذی گروههای غذایی كه روزانه میل می‌شوند، آلودگی هوا، كود و سموم و غیره بعنوان تركیبات غیر خودی برای سیستم‌های كنترل و ایمنی بدن تلقی می‌گردند ولی در ارگانهای سالم بدن، ورود و حضور آنها هیچ صدمه‌ای را موجب نمی‌گردد البته اگر فراتر از ظرفیت خنثی‌سازی و سم‌زدایی ارگانهای دفاعی بدن نباشند.
زمانی‌كه از طریق هوای تنفس یا در مسیر عبور غذا از دستگاههای گوارشی یا سیستم‌های مختلف بدن مواد مختلف خنثی نشده، با عوامل دفاعی تماس پیدا كنند، در اكثریت قریب به اتفاق مواقع به علت بی‌ضرر و زیان تلقی گردیدن آنها عكس‌العملی از طرف سیستم ایمنی و دفاعی بدن در قبال آنها رخ نمی‌دهد چنین تلقی دوستانه بدن در قبال مواد گفته شده ،لازمه ادامه حیات ما می‌باشد مثلا در اكثریت مصرف كنندگان توت‌فرنگی، سیستم نگهبانی و كنترل ورود عبور این میوه خوشمزه را بی‌آزار تشخیص داده و اجازه عبور می‌دهد ولی همزمان با این عكس‌العمل بی‌طرفانه سیستم‌های دفاعی بدن در قبال تركیبات توت‌فرنگی، اگر ویروس زكام یا سرماخوردگی نیز بخواهد نفوذ و عبور نماید بعلت دشمن تلقی شدن این عوامل بیماری‌زا باید سریعا نیست و نابود شوند.
عدم بروز عكس‌العمل در ورود و عبور تركیبات مختلف در اصطلاح ایمونولوژی به عنوان داشتن تولرانس یا تحمل سیستم در قبال خیلی از تركیبات می‌باشد البته باید به این نكته اشاره گردد جهت اینكه چنین سطح تحمل و عدم عكس‌العملی فراهم شود لازم است سیستم بدنی ما مجهز به راهكارها یا استراتژی‌های بسیار پیشرفته و تخصصی باشد كه چگونگی این راهكارها تاكنون بطور كامل روشن نگردیده است و علت عملكرد‌های متفاوت افراد مختلف مورد تحقیق و تایید كامل قرار نگرفته است. البته این حد تحمل و چشم‌پوشی و تقسیم‌بندی مواد به دو دسته خوب و بد یا دوست و دشمن همواره ثابت نمی‌باشد. مواد حساسیت برانگیز یا آلرژن به موادی تلقی می‌شود كه بدن اجازه دریافت آنها را ندارد به طور مثال افرادی كه به پروتئین شیر حساسیت دارند سیستم دفاعی آنها این ماده مغذی را دشمن تلقی كرده و تمام قوای جنگی خود را برای تخریب و نابودی آن به كار می‌گیرد. معمولا تمامی عكس‌العمل‌های نشان داده شده از طرف سیستم دفاعی بدن در قبال تركیبات پروتئین می‌باشد. البته باید ما تفاوتی را بین عدم تحمل و حساسیت درنظر بگیریم چرا كه هر یك از این دو، عكس‌العمل متفاوتی را موجب می شوند و پیامدهای كاملا اختصاصی و وابسته به نوع عكس‌العمل بدن را به ظهور می‌رسانند.
چگونه سیستم ایمنی ما حساس می‌شود؟
زمانی كه سیستم ایمنی ما از اعتدال و كنترل خارج می‌شود به هر دلیل كه باشد حتی یك ماده بی‌خطر و شناخته شده قبلی، ناگهان دشمن تلقی شده و آژیرهای خطر بدون دلیل در سیستم‌های دفاعی به صدا در می‌آید چنین اعلام خطرهای غلط و دور از واقعیت در آغاز، بدون سروصدا و بصورت عكس‌العمل‌های خفیفی كه حتی ما متوجه آن نمی‌شویم شروع می شود اما سیستم ایمنی ما آن را جدی گرفته و برای یك ماده بی‌خطر واكنش‌های زنجیره‌ای را به كار وامی‌دارد كه نهایتاً به عكس‌العمل‌های شدیدو حساسیت های بزرگتری منجر می‌گردد كه ممكن است حتی به قیمت جان فرد تمام شود. چرا كه روز بروز شدت و حدت واكنش‌ها گسترده‌تر می‌شوند و به تعداد مواد خنثی و بی‌ضرری كه به غلط و اشتباه غیر خودی و خطرناك ارزیابی می‌گردند افزوده می‌شود. به طور مثال پروتئین شیر كه از جمله مواد مغذی ارزشمند و بی‌خطر می‌باشد به غلط دشمن تلقی گردیده و از این لحظه به بعد آن را به عنوان آنتی‌ژن ارزیابی نموده و علایمی را با ماكروفاژها یا بیگانه‌خواران در میان می‌گذارد كه در هر جایی كه این ملكول‌های پروتئینی را مشاهده نمودند وظیفه دارند آن را تجزیه كرده و از بین ببرند در اجرای چنین ماموریت مشخص گردیده ، ماكروفاژ یا بیگانه خواران پروتئین شیر را قطعه قطعه نموده و جهت علامت‌گذاری آماده می‌نمایند پیامد این اقدام ، ماكروفاژها و دودمانهای لنفوسیت‌های T قطعات پروتئین را به عنوان عامل خطر نشانه‌گذاری نموده و علایمی را از طریق هورمونی یا تركیبات اینترلوكین به لنفوسیت‌های گروه B انتقال می‌دهند تا نسبت به تولید آنتی‌كور، مخصوصاً ایمونوگلوبین E یا IgE (كه برای پروتئین شیر به طور اختصاصی عكس‌العمل نشان می دهد) اقدام نماید و سیستم ایمنی را حساس می‌كند تا در ارزیابی پروتئین شیر آن را بعنوان ماده زیان‌بار و دشمن تلقی نماید. از این زمان به بعد پروتئین شیر به هر صورتی كه میل گردد (شیر، پنیر، كشك یا ماست) در فرد حساس شده آلرژی ایجاد می‌نماید.
عكس‌العمل‌های آلرژیك را جدی باید گرفت!
اگر تحت هر شرایطی به این یا آن ماده غذایی دارویی گرد و غبار و گرده‌های گل و گیاه، آلودگی های هوای تنفسی مواد شوینده، مواد رنگی، طعم دهنده ها، رنگ دهنده‌ها و غیره حساسیت یا آلرژی پیدا كرده‌اید و یا در قبال این یا آن ماده نفوذی از طریق تنفسی، نوشیدنی، خوردنی، پوشیدنی، مواد ضد عفونی، حشره‌كش‌ها و یا در قبال بیش از صدوسی هزار عامل ایجاد آلرژی شناخته شده یا عواملی كه هنوز آلرژی زا بودن آنها به اثبات نرسیده در شما عكس‌العمل‌های مختلفی بروز می‌كند، در سیستم و تشكیلات دفاعی شما هشدار هایی در قبال هریك از موارد گفته شده به وجود خواهد آمد و روز به روز به شدت آن افزوده خواهد شد. از این پس هر كدام از عوامل متعلق به سیستم دفاعی در هر جای بدن با این مواد روبرو گردند از طریق ایمونوگلوبین IgE مستقر در سطح این یا آن سلول آژیر خطری را به صدا درآورده و علایم متعددی را به كلیه سلول‌های دفاعی به صورت زنجیره‌ای وآبشاری انتقال داده و آنها را به تولید و ترشح مواد دفاعی از جمله هیستامین وا می‌دارد. یكی از وظایف هیستامین گشاد نمودن شبكه‌های خونرسانی از شاهرگها گرفته تا مویرگها می باشد. علاوه بر این دیواره رگها را تراوا نموده و از این طریق مایعات به بافت‌های همبند بدن نشر نموده ودر بدن فرد مبتلا به حساسیت در قبال یك عامل آلرژن، التهابات و تورمی به وجود می‌آید مثلا اگر این اتفاق در سیستم تنفسی رخ دهد فرد مبتلا به آلرژی مشكل بلع و تنفس پیدا كرده و حالتی شبیه زكام یا گریپ ظاهر می شود چرا كه مخاط‌های متورم شده آنها شروع به دفع مایعات فراوان خواهد نمود.
