زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

متخصصان تغذیه انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی ایران، زیر نظر دکتر فروغ اعظم طالبان و دکتر تیرنگ‌رضا نیستانی

آرتریت كه به معنای آتش در مفاصل است با آماس مفصلی، درد، ورم و قرمزی و محدودیت حركتی مفصل مبتلا همراه است.

استئوآرتریت osteoarthritis و روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید (rheumatoid arthritis)، شایع‌ترین شکل‌های این بیماریند.

استئوآرتریت، آسیب غضروفی است كه موجب ساییدگی پایانه‌های استخوان مبتلا می‌گردد و در نتیجه اصطكاك استخوان‌های درگیر در ضمن حركت، درد عارض می‌شود.

انباشت مایع مفصلی (سینوویال synovial) در مفصل موجبات ورم و آماس را فراهم می‌آورد.

نشانه‌ها شامل درد متناوب در مفاصل گرفتار كه به تدریج تواتر آن افزایش می‌یابد، صدای جیرجیر آشكار از مفصل بر اثر حركت، ورم، آماس و محدودیت حركتی است.

استئوآرتریت با فرایند طبیعی افزایش سن مرتبط است، ولی امكان دارد بر اثر عوامل ژنتیكی یا آسیب نیز ایجاد گردد.

تنیدگی روانی و آلرژی‌ها می‌توانند بیماری را تشدید كنند.

آرتریت روماتوئید یك بیماری خود-ایمنی است كه امكان دارد به دلیل عفونت ویروسی نیز ایجاد شود.

در این بیماری پادتن‌ها به آستر مفاصل كه ماده نرم كننده ضروری برای حركت نرم استخوان‌های مقابلِ هم در یك مفصل راترشح می‌كند، حمله می‌كنند.

در نتیجه مفاصل مبتلا متورم، سفت و دردناك می‌شوند.

استرس و آلرژی‌های غذایی از جمله عوامل محرك احتمالی در این بیماری هستند.

نشانه‌ها شامل درد مبهم مفصلی، سفتی مفصل در صبحگاه، ضعف، تب خفیف، عرق ریزش شبانه و اختلال گردش خون است.

آماس زردپی‌ها، چشم‌ها، پوشش داخلی قلب و فیبروز شش‌ها نیز ممكن است رخ دهند.

اضافه وزن به دلیل فشار تحمیلی بر مفاصل اندام‌های تحتانی و افزایش درد، یك عامل خطر است.

تشخیص به موقع برای پیشگیری از عوارض دراز مدت بیماری ضرورت دارد.

نوع چربی مصرفی در رژیم غذایی بر نشانه‌های بیماری تأثیر می‌گذارد، به گونه‌ای كه اسیدهای چرب امگا- 3 به تنظیم مواد هورمون مانندی موسوم به ایكوزانوئیدها كمك می‌كنند.

این مواد آماس و درد را كنترل می‌نمایند.

چربی‌های گوشت اثر معكوس دارند یعنی تولید عوامل آماسی را تحریك می‌كنند.

آلرژی‌های غذایی ممكن است در ایجاد زمینه برای ابتلا به آرتریت نقش بارزی داشته باشند.

آلرژی‌های شایع عبارتند از فراورده‌های شیر، قند تصفیه شده، مركبات و سبزی‌های بوته‌ای مانند گوجه فرنگی، سیب زمینی، بادمجان، فلفل و فلفل تند.

توصیه میشود كه این غذاها یا هر غذای دیگری كه به عنوان آلرژی مورد ظن باشد به مدت 2 ماه از رژیم غذایی حذف و سپس به تدریج به رژیم بازگردانده شود تا واكنش بیمار نسبت به آنها ارزیابی گردد.

ورزش متوسط در كاهش استرس، بهبود گردش خون و افزایش تحرك بیماران آرتریتی بسیار سودمند است.

الف) مواد مغذی مورد نیاز در آرتریت

گلوكزامین سولفات- 500 میلی‌گرم سه بار در روز، غضروف مفصلی را ترمیم می‌كند و نشانه‌های استئوآرتریت را كاهش می‌بخشد.

كندروایتین سولفات – 400 میلی‌گرم دو یا سه بار در روز، درد را كاهش می‌دهد و به تحرك و بهبودی مفاصل كمك می‌كند.

این ماده یكی از اجزای اصلی پوشش داخلی مفاصل است.

S- آدنوزیل متیونین– 400 میلی‌گرم سه بار در روز، درد، سفتی و ورم را كاهش می‌دهد.

نیكوتین آمید- 250 میلی‌گرم چهار بار در روز، تحرك مفصل و قدرت ماهیچه‌ای را افزایش و ضعف را كاهش می‌دهد.

ویتامین6 ب – 100 میلی‌گرم دوبار در روز، برای استئوآرتریت.

پانتوتنیك اسید - 1میلی‌گرم، نشانه‌های آرتریت روماتوئید را بهبود می‌بخشد.

ویتامین ای -600-400 - IU با مخلوط توكوفرول‌ها، نشانه‌ها را تسكین می‌دهد.

سلنیوم- در صورت كمبود، در موارد آرتریت روماتوئید همراه با ویتامین E مصرف شود.

بور 6-3 میلی‌گرم، به تسكین نشانه‌های استئوآرتریت و احتباس كلسیم در استخوان‌ها كمك می‌كند.

روغن پامچال یا انگورفرنگی سیاه - برای آرتریت روماتوئید همراه با داروهای ضد التهابی مصرف شود.

این تركیبات حاوی اسید گاما-لینولنیك هستند كه پیش ساز پروستاگلاندین‌های ضد التهابی است.

روغن بزرك- روزانه 1 قرص، برای آرتریت روماتوئید.

برملاین- 750-250 میلی‌گرم سه بار در روز ما بین وعده‌های غذایی، به تسكین نشانه‌های آرتریت روماتوئید كمك می‌كند.

دی متیل سولفوکسید (DMSO)- مصرف موضعی آن درد را كاهش می‌دهد.

مس-  1میلی‌گرم، خاصیت ضد التهابی دارد.

ب) غذاهای مفید برای آرتریت

ماهی چرب؛ كلم پیچ؛

ماهی آزاد؛ كرفس؛

شاه ماهی؛ دانه خردل؛

ساروین؛ سیب زمینی هندی؛

ماهی تن؛ پیاز؛

روغن زیتون کاملاً خالص؛ مغز دانه‌ها؛

روغن كانولا؛ مغز دانه‌های برزیلی؛

میوه‌های تازه؛ تخمه آفتابگردان؛

آناناس؛ غلات كامل؛

گیلاس؛ حبوبات؛

توت سیاه؛ تخم مرغ؛

كشمش؛ سیر؛

انگور؛ زرد چوبه؛

سبزی‌های تازه؛ زنجبیل؛

مارچوبه؛ دارچین؛

كلم بروكلی؛ فلفل قرمز بزرگ؛

كلم بروكسل؛ پونه كوهی.

چغندر؛ خیار؛

كلم؛ جعفری؛

هویج؛ آناناس؛

كرفس؛ هندوانه.

ج) گیاه درمانی مفید برای آرتریت

بید سفید - حاوی 100 میلی‌گرم سالیسین در روز توصیه می شود: دارای خواص ضد التهابی و مسكن درد بوده، نسبت به آسپرین آهسته‌تر عمل می‌كند اما دوام اثر آن بیشتر است.

گیاه زرد چوبه - 400 میلی‌گرم پیگمان زرد چوبه سه بار در روز برای آرتریت روماتوئید، دارای اثرات ضد التهابی به دلیل تركیب کورکومین موجود در آن می باشد.

سیر - روزی 3 بار، یك ششم اونس تازه یا یك سوم قاشق چایخوری پودر زنجبیل، یك عامل ضد التهاب كه مسكن درد است و توان حركت را افزایش می‌دهد، برتر از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDS) و بدون عوارض جانبی.

بابونه اروپایی (fever few) روزی دوبار، 2-1 كپسول، ساخت عوامل التهاب‌زا را مهار می‌كند.

گیاه پنجه شیطان– 1 تا 2 گرم پودر ریشه یا 4 تا 5 میلی‌لیتر تنتور سه بار در روز، یك عامل ضد التهاب و مسكن درد.

فلفل قرمز- به صورت كِرم، تركیب الكالوئیدی موجود در آن، نشانه‌ها و علائم را فرو می‌نشاند.

ریشه اراقیطون – درد مفاصل را آرام می‌كند.

دم اسبی- سیلیكون موجود بافت‌های ارتباطی را استحكام می‌بخشد.

د) سایر توصیه های مفید جهت بهبود آرتریت

رایحه درمانی

- میوهای از تیره ارس و فلفل سیاه، بابونه رومی و اسطوخودوس-همه را به صورت روغن ماساژ با روغن حامل با یكدیگر مخلوط كنید. در صورت بارداری میوه تیره ارس مصرف نشود.

- اکلیل کوهی اسطوخودوس، گل گیاه جعفری را به صورت روغن ماساژ با یكدیگر مخلوط كنید.

- اکلیل کوهی و با بونه- 10 قطره در آب حمام بچكانید.

- اسطوخودوس، گل سرخ، اكالیپتوس و میوهای از تیره ارس- برای كمپرس گرم با هم مخلوط شوند.

- آویشن مراكشی- مفید برای بیماری‌های خود ایمنی

- گیاه everlasting – مقادیر زیاد هیدروكربن‌های سسکوئیترین موجود در آن تركیبات ضد التهاب قوی هستند، درد مفاصل را آرام می‌كند.

طب آیورودیك

انواع واتا مستعد ابتلا به آرتریت هستند.

كندر– 400 میلی‌گرم، سه بار در روز، از آسیب بیشتر مفاصل پیشگیری می‌كند و توان حركت را افزایش می‌دهد.

روغن كنجد یا خردل: ماساژ سراسری بدن به ویژه روی مفاصل، مسكن درد است.

طب چینی

فرمول‌های گیاهی (علفی) برای آرتریت تجویز می‌شوند.

شیرین بیان و عشقه - 2 تا 4 گرم ریشه خشك شده یا 10 تا 20 میلی‌لیتر تنتور الكلی یا 4 تا6 میلی‌لیتر عصاره شیرین بیان سه بار در روز به همراه 4 تا 6 گرم یا 500 میلی‌گرم عصاره عشقه، خواص ضد التهابی دارد.

طب سوزنی درد را تسكین می‌دهد، عملكرد دستگاه ایمنی را بهبود می‌بخشد.

طب فیزیكی

ماساژ – تسكین نواحی زخم و التهاب، توسط افرادی كه درباره آرتریت آگاه و مطلع باشند.

حركت درمانی؛

طب فشاری؛

ماساژ درمانی شیاتسو - جریان انرژی حیاتی را اصلاح و تعدیل می‌كند؛

تمرینات ذهنی و بدنی

تمرینات تای چی- نفس عمیق مفید است، به نرمی مفاصل كمك می‌كند و آنها را انعطاف پذیر نگاه می‌دارد، از استرس می‌كاهد؛

درمان ذهنی- جسمی

مراقبه؛

یوگا- ماهیچه‌ها را به حال استراحت در می‌آورد و مفاصل را انعطاف پذیر نگه می‌دارد، حركات و وضعیت ویژه برای مفاصل مختلف بدن

تصویر سازی ذهنی.