دكتر سید مهدی ميرغضنفری؛ پزشك و دكترای تخصصي فيزيولوژی، رئيس هيأت موسس انجمن تحقيقات طب سنتی ايران
گوشت شتر مرغ
این گوشت هضم سنگینی دارد و حتما باید با سركه برای گرم مزاجان و با نمك برای سرد مزاجان اصلاح شود. این گوشت دیر از بدن دفع میشود و بهتر است همراه آن از مسهلهایی چون آلو یا روغن زیتون استفاده كرد. بطور كلی هرچه پرنده جثه بزرگتری در میان پرندگان داشته باشد، گوشت آن هم هضم سختتری خواهد داشت. با همین استدلال گوشت بوقلمون هم نسبت به گوشت مرغ هضم سختتری دارد. رنگ گوشت پرندگان بزرگتر مثل بوقلمون و شترمرغ به دلیل نزدیكی به گوشت حیوانات بزرگ مثل گوسفند، به قرمزی گرایش پیدا میكند.
گوشت كبك
مزاج گوشت كبك گرم و خشك است. بهطوركلی، طبع پرندگان كوچكتر كه دارای تحرك بیشتر و سریعتر هستند، به سمت گرمی و خشكی بیشتری است، اما خارج از اعتدال نبوده و مورد توصیه طب سنتی و بسیار مفید برای انسان است. بسیار لطیف و سریع الهضم است و غذاییت نسبتا زیادی دارد. خون زیادی تولید میكند و كباب شده آن چاقكننده است، اما به دلیل مقدار كمی خشكی، ممكن است منجر به درجاتی از یبوست شود. فرح بخش بوده و برای قلب مفید است؛ همچنین نیروی جنسی را افزایش میدهد. بهتر است كه بلافاصله پس از ذبح استفاده نشود، بلكه یكی، دو روز بعد از ذبح استفاده شود.
گوشت بلدرچین
این گوشت هم گرم و خشك است و دارای غذاییت زیاد و خاصیت چاق كنندگی بوده، تقویت کننده قوای جنسی مخصوصا در زنان میباشد. نرم كننده پوست بدن است و پخته آن بهتر از كبابش میباشد. زیاده روی در مصرف آن مخصوصا در افراد گرم مزاج میتواند منجر به سردرد شود. بهتر است برای اصلاح آن از ترشی به همراه آن استفاده شود. مصرف تخم پرندگان كوچك مانند تخم بلدرچین برای اطفال میتواند به فصاحت و تسریع سخن گفتن كمك كند.
گوشت پرندگانی چون تیهو، قرقاول و دراج
کلا گوشت این پرندگان همه از نوع گوشتهای خوب و گوارا در طب سنتی به شمار رفته، مصرف آنها توصیه شده و در مصرف متعادل، نیاز به مصلح خاصی ندارند. اینها پرندگانی هستند با جثه میانه نزدیك به جثه مرغ كه شكار میشوند و همانطور كه گفته شد برای افراد ضعیف و یا با هضم ضعیف مناسب هستند. گوشت قرقاول غذائیتش بیشتر از گوشت مرغ خانگی بوده ولی کیفیت و مرغوبیتش پایین تر است. كسانی كه مزاج گرم دارند بهتر است گوشت این پرندگان را همراه با كمی سركه و آبغوره آماده و استفاده كنند. سرد مزاجان بهتر است این گوشتها را با كمی ادویهجات تند مثل فلفل و دارچین تهیه و مصرف نمایند. افراد با مزاج رطوبتی بهتر است گوشت را به صورت کباب و بریان کرده مصرف کنند و از پرندگان لاغر تر استفاده نمایند که البته همه این موارد تا حدی منجر به مشکل شدن دفع و خروج مدفوع از بدن میشوند. کسانی که دچار یبوست و خشکی مزاج هستند بهتر است از پرندگان چاقتر و به صورت پخته و یا سوپ و آش استفاده نمایند و در آن روغن بادام و زیتون هم بریزند که همگی منجر به لینت مزاج میشوند. همچنین خوردن مقداری شیرینی با آن باعث افزایش غذائیت و لینت میگردد که البته این حالت برای بیماران یا کسانی که میخواهند مزاج را تلطیف کرده و لاغر شوند نمی باشد.
گوشت گنجشك
این گوشت بسیار خشك كننده و قابض است. غذاییت كمی دارد و میل جنسی را افزایش میدهد. گرم مزاجان درصورت مصرف حتما باید همراه یا بعد از آن از خنكیجاتی مثل شربت سكنجبین ترش استفاده كنند. سردمزاجان خیلی از خوردن این گوشت نفع میبرند. مخصوصا اگر همراه با زرده تخم مرغ با روغن زیتون مصرف شود.
برای سرد مزاجانی كه دچار قولنج و یا بادهایی در بدن و یا ضعف قوای جنسی هستند نیز بسیار مفید است. لذا گوشت این پرنده باید به عنوان دارو مصرف شود نه به عنوان غذای عادی و همیشگی. كباب شده آن دفع سختتری دارد، ولی آبگوشتش با كمی نمك باعث لینت مزاج میشود. هنگام مصرف آن باید مراقب استخوانهای ریز و آسیب رساندن به دهان، مری و دستگاه گوارش بود.
گوشت کبوتر و فاخته (قمری)
فاخته نوعی کبوتر است که گوشت آن گرم و خشک و کم غذاست. این گوشت و نیز گوشت کبوتر و چکاوک از نظر خواص و خصوصیات بسیار شبیه گوشت جوجه میباشند. گوشت کبوتر مقداری از گوشت جوجه سبک تر است. مضرات این گوشتها را باید با سرکه و یا پختن با آب و کمی نمک کاهش داد. اگر رنگ گوشت کبوتر قرمز باشد مصرف سرکه با آن موکد میباشد.
گوشت مرغابی
این گوشت نسبت به مرغ فضولات بیشتری را در بدن تولید میكند و بوی نامناسبی هم دارد. لذا خونی كه از آن در بدن تولید میشود هم كیفیت مناسبی نخواهد داشت و حتما باید قبل از پخت، آن را با سركه و ادویه جات خوشبو و نعناع و كرفس مخلوط كرد. هرچه مرغابی بزرگتر باشد بوی آن نیز شدیدتر بوده و باید آماده سازی آن دقیق تر از مرغابیهای کوچک تر باشد. میتوان گوشت مرغابی را همراه نخود، تره و دارچین پخت و مصرف كرد. برای كباب كردن بهتر است گوشت مرغابی را با روغن زیتون آغشته كرد و كمی پیاز و سیر به آن اضافه كنند تا بوی آن گرفته شود. نوع دیگر طبخ گوشت مرغابی، مرغابی ترش است كه پوست مرغابی را كنده و در سركه میخوابانند و شكم آن را با زیره، كرفس، سیر، دارچین و سایر سبزیجات محلی پر میكنند و میپزند. گوشت مرغابی را نباید به صورت ساده پخت و مصرف كرد. حتما باید همراهش این مخلفات باشد.