زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر سید مهدی ميرغضنفری

گوشت شتر

از پیامبر خدا (ص) نقل است كه فرمودند: «بر شما باد خوردن گوشت شتر، زیرا این گوشت را تنها مومنان مخالف یهود (یهودی که دشمن خداست) ‌می‌‌خورند .» در حدیث دیگری از پیامبر خدا (ص) آمده كه فرمودند: «گوشت شتر را جز مومن نمی‌‌خورد.» و در جای دیگری از حضرت معصوم (ع) نقل شده است: «خوردن گوشت شتر دلدادگی به گوشت را فرو ‌می‌‌نشاند.» باید توجه داشت که احادیث فوق به این معنی نیست كه همه انسان‌ها و آن هم در مقادیر زیاد باید یا می‌‌توانند گوشت شتر بخورند. مسلما این موضوع در مناطقی که شتر پرورش داده شده، افراد دارای جثه و گوارش قوی بوده و به مصرف گوشت شتر عادت دارند، با سایر اقلیم‌ها متفاوت خواهد بود. به عنوان یک توضیح و نکته مهم در مورد احادیث طبی باید توجه داشت که رویکرد برخی احادیث، اشخاص، زمان یا مکان خاصی بوده و الزاما قابل تعمیم به همه انسان‌ها نمی باشند. 

گوشت شتردر طب سنتی

در طب سنتی تاكیدی بر خوردن گوشت شتر نشده و در مواردی از آن پرهیز داده شده است. مخصوصا از مصرف گوشت شتر در تابستان و نیز از گوشت شتر ماده پرهیز داده شده است. طبع آن رو به گرمی و خشكی است. هضم گوشت شتر برای اکثر مردم امروز سنگین بوده و به دنبال هضم آن اخلاط (مواد حاصل از غذا که تشکیل دهنده خون هستند) نامناسب در بدن تولید ‌می‌‌شود. در واقع یك مقدار تركیب و تناسب اجزای خون را تغییر می‌‌دهد لذا هنگام مصرف نیاز به مصلح دارد. به همین دلیل باید به میزان کافی و در مدت زمان نسبتا طولانی پخته شده تا كاملا له و قابل هضم شود. به عنوان یک قاعده کلی، هرچه سن حیوان کمتر باشد، گوشت آن سهل الهضم تر یا اصطلاحا لطیف تر است و به دنبال آن انرژی بیشتر و مواد زائد کمتری تولید می‌‌شود؛ لذا گوشت شتر بچه نیز دارای عوارض کمتری می‌‌باشد. گوشت شتر باید با یك مقدار چربی پخته شود، تا از شدت خشكی آن کاسته شود. هنگام مصرف و به عنوان مصلح بهتر است با شربت انجیر با شكر و یا عسل همراه شود. به طور كلی خوردن گوشت شتر برای مردم امروز كه درصد قابل توجهی از آن‌ها دچار سوء‌هاضمه و ضعف هضم ‌می‌‌باشند، لااقل به طور معمول و عادتی توصیه نمی‌‌شود.

  گوشت شكار از دیدگاه طب سنتی

گوشت شكار در كل خیلی مورد تایید طب سنتی نیست. به دنبال مصرف گوشت شكار مخصوصا حیوانات بزرگتر نظیر گوزن، بز كوهی و یا گاو وحشی و امثالهم، خونی سوداوی در بدن تولید ‌می‌‌شود یعنی خونی كه غلظتش زیاد است (دارای مواد و مولکول‌های سنگین وزن است) و برای اعضای بدن چندان مفید نیست. یكی از دلایل تاكید طب سنتی در مورد عدم مصرف گوشت شكار این است كه حیوانات وحشی كه در طبیعت هستند، به دلیل فعالیت بدنی بیشتر، گوشت سفت تر و با هضم سخت تری نیز دارند.

  شستن گوشت قبل از پختن آن

پیامبر خدا (ص) فرمودند: «برادرم عیسی(ع) از شهری گذر كرد و دید كه مردمش رنگ چهره‌هایشان زرد و چشم‌هایشان كبود است و از بیماری‌هایی كه داشتند اظهار ناراحتی ‌می‌‌كردند. 
ایشان فرمود درمانتان همراهتان است. شما گوشت نشسته را پخته و مصرف می‌‌کنید. از آن پس گوشت‌های مصرفی شان را شستند و بیماری شان از بین رفت.»

  تکه تکه کردن گوشت

پیامبر خدا (ص) ‌می‌‌فرمایند: «گوشت را [هنگام خوردن] كاملا با نوك دندان‌ها پاره و تکه تکه كنید، چراكه این گواراتر و خوشمزه‌تر است.» 
در روایتی از شخصی نقل شده است که گفت من در نزد پیامبر (ص) غذا ‌می‌‌خوردم. 
من با دستم پاره‌های گوشت را از استخوان جدا ‌می‌‌كردم. ایشان فرمودند استخوان را به دهان نزدیك كن [و گوشت را با دندانت جدا کن] چرا كه این گواراتر و خوشمزه‌تر است. پیامبر خدا (ص) ‌می‌‌فرماید: «هرگاه كسی از شما بخواهد گوشت بخورد آن را با چاقو نبرد، بلكه با دست بگیرد و با دندان بدرد و جدا كند چرا كه این خوشمزه‌تر است. 
وقتی كه انسان گوشت را با چاقو ببرد و داخل دهان بگذارد، عملا فقط از دندان‌های عقبی و میانی خود برای جویدن استفاده ‌می‌‌كند، درحالی‌كه وقتی انسان گوشت را با دندان پاره كند، از تمامی دندان‌های خود از جمله دندان پیشین و نیش كه برنده تر و تیزتر هستند استفاده كرده، لذا گوشت ریزتر شده و هضم آن راحت‌تر خواهد بود. 

  پرهیز از خوردن گوشت خشكیده و نمك سود

از امام صادق (ع) نقل شده است كه چهار چیز انسان را پیش از فرارسیدن زمان پیری، پیر ‌می‌‌كند (پیری زودرس می‌‌آورد). یكی از آن چهار مورد خوردن گوشت خشك شده است. در جای دیگری از امام صادق (ع) نقل شده است كه خوردن گوشت خشك شده بدن را فرسوده ‌می‌‌كند و شاید حتی بكشد. ( به نظر می‌‌رسد منظور تداوم بر این كار است)در كتاب كافی از امام صادق(ع) نقل است كه سه نوع از خوردنی‌ها موجب لاغری (بیمار گونه) است: گوشت خشك شده، پنیر و شكوفه خرما. باز هم از امام صادق (ع) در كتاب كافی آمده كه دو چیز است كه از هر جهت زیان دارد و برای هیچ چیز فایده ندارد: یكی گوشت خشك شده و دیگری پنیر است (مخصوصا پنیرهای مانده). از امام‌هادی(ع) در كتاب كافی آمده است: «گوشت خشك شده نمك سود بد چیزی است، زیرا در معده شل ‌می‌‌شود و هر بیماری‌ای را تحریك ‌می‌‌كند و برای هیچ چیزی سودمند نیست، بلكه زیان هم دارد. هیچ خوراكی‌ای را سنگین‌تر و بیماری‌زا تر از گوشت خشك شده ندیده ام.» در توضیح این احادیث باید گفت كه گوشت مانده و خشك شده دارای مواد مضر محرك بیماری‌هاست. اصطلاحا آلرژن‌های زیادی دارد. ‌می‌‌دانیم امروزه ریشه خیلی از بیماری‌ها همین آلرژن‌هاست كه حساسیت و آلرژی و تحریك نابجای سیستم ایمنی را ایجاد ‌می‌‌كند.

  پرهیز از زیاد گوشت خوردن

پیامبر خدا (ص) ‌می‌‌فرمایند: «هر كس 40روز مداوم گوشت بخورد سنگدل ‌می‌‌شود.» امام علی(ع) ‌می‌‌فرمایند: «شكم‌هایتان را گورستان جانوران نكنید.» امام صادق (ع) ‌می‌‌فرمایند: «علی (ع) عادت به خوردن گوشت را بد ‌می‌‌شمرد و آن را اعتیادی همچون اعتیاد به شراب ‌می‌‌دانست.» در توضیح این احادیث ‌می‌‌توان گفت، غذای انسان در درجه اول مواد گیاهی و دانه‌های مغذی همچون گندم، برنج، نخود و از این قبیل و سپس گوشت است. سیستم گوارش انسان برای خوردن گوشت زیاد (هر روز یا چند بار در روزهای متوالی) طراحی نشده است و دچار آسیب ‌می‌‌شود. لذا نباید در خوردن گوشت افراط كرد و هر روز آن را مصرف نمود. امروزه هم برای عموم و برخی بیماران (مثلا بیماران کلیوی، مبتلایان نقرس یا غلظت خون یا با فشار خون بالا) مصرف گوشت مخصوصا نوع قرمز محدود می‌‌شود.

كباب

در كتاب كافی آمده است كه شخصی ‌می‌‌گوید: امام كاظم (ع) به من فرمود: چرا تو را زردروی ‌می‌‌بینم. گفتم: تب رنجورم كرده. امام فرمود: گوشت بخور. 
گوشت خوردم. پس از جمعه ای امام (ع) دیگر بار مرا دید درحالی كه همچنان بر همان وضع پیشین بودم. به من فرمود: مگر تو را به خوردن گوشت فرمان نداده بودم. گفتم: از همان روز كه فرموده بودید، جز آن نخورده ام. پرسید: آن را چگونه ‌می‌‌خورید؟ گفتم: پخته در آب. فرمود: خیر، آن را كباب شده بخور. 
پس از جمعه ای دیگر بار به دنبال من فرستاد. این بار دید كه خون دوباره به چهره ام باز گشته است. فرمود: اكنون خوب است. از امام باقر و امام صادق (ع) هم در كتاب كافی آمده است كه خوردن كباب تب را از بین ‌می‌‌برد. در توضیح این احادیث باید گفت، یكی از بهترین طرق آماده‌سازی گوشت برای خوردن، كباب است كه در طبیعت هم به راحتی قابل انجام است. 
مخصوصا برای افراد با مزاج رطوبتی و تر كه آتش مستقیم منجر به پخته شدن كامل گوشت و آماده شدن آن برای هضم شده و مواد زائد و رطوبت‌های بلغمی و یا انگل‌های احتمالی داخل آن را از بین ‌می‌‌برد و همچنین خون بیشتری تولید ‌می‌‌كند و برای تقویت قوا بهتر است. پس از آن، حالت پخته شده هم خوب است. اما سرخ شده توصیه نمی‌‌شود، چون هضم گوشت را بسیار سخت ‌می‌‌كند.