دكتر الهام امیرآذر
اگر شما نیز از آن دسته افرادی هستید كه پرخوری نمی‌كنید، اشتهای زیادی ندارید ولی چاق می‌شوید. اگر در شبانه‌روز تغییرات وزنی بیش از نیم كیلوگرم دارید، اگر از نفخ، یبوست و یا عدم كاركرد صحیح دستگاه گوارش رنج می برید، اگر تمایل بیش از اندازه - به خصوص بعد از غذا - به طعم شیرینی دارید و دچار اتساع یا بزرگی شكم بلافاصله بعد از غذا می‌شوید، و اگر ... شما از نظر طب چینی دچار اختلال و ضعف در كانال انرژی طحال می‌باشید.
این اختلال در سطح انرژی است و لزوماً ارگان طحال دچار مشكل نمی‌باشد. در طب چینی درصد زیادی از بیماران چاق، اشتهای زیادی ندارند ولی دچار اختلالات و سندرم‌هایی هستند كه منجر به چاقی می‌شود. ضعف در كانال انرژی طحال باعث ضعف در معده نیز می‌شود چون این دو عضو با هم جفت هستند و اختلالات‌شان روی هم اثر می‌گذارند. ذكر این نكته نیز اهمیت دارد كه ضعف كانال طحال در نهایت می‌تواند در بدن تولید دَمپ (DAMP) یا بلغم (رطوبت) نمایند. كه خود به چاقی در فرد دامن می‌زند و درمان آن مشكل‌تر می‌شود. علاوه بر موارد بالا، از علائم دیگری كه در این سندرم وجود دارد به قرار زیر است:
علائم اختلال و ضعف كانال طحال
1- چاقی بیشتر در ناحیه شكم 2- تمایل مفرط به شیرینی‌جات 3- احساس سرما در شكم (گرم کردن شکم وخوردن مایعات داغ احساس خوبی برای فرد ایجاد می‌کند) 4- افزایش ترشح بزاق (گاهی حتی روی بالشت فرد در هنگام خواب می‌ریزد.) 5- تمایل به ریزه‌خواری و هله‌هوله‌خوری بین وعده‌های غذایی 6- اگرچه این افراد گرسنه نمی‌شوند ولی زمانی كه شروع به خوردن می‌كنند نمی‌توانند از پرخوری بپرهیزند.
7- خستگی مفرط 8- ضعف اندام‌ها 9- نفخ شكم 10- مدفوع شل و آبكی یا یبوست (به تناوب ممكن است دیده شود) 11- پف زیر چشم 12- درد معده و احساس پری و سنگینی بعد از غذا 13- عدم تمایل به آب (این افراد به دلیل رطوبتی که در کانال معده دارند اصلا از آب خوردن خوششان نمی‌آید و بیشتر چای می‌نوشند) البته ممكن است در هر فرد فقط چند علامت دیده شود.
به هر حال علائم فوق می‌تواند ضعف كانال طحال (معده) را در طب چینی مطرح كند كه خود عامل ایجاد كننده رطوبت یا خلط در بدن است و همانطور كه بیان شد، می‌تواند یكی از علل چاقی و اضافه وزن باشد. (از سندرم‌های دیگر چاقی افزایش آتش معده می‌باشد كه در این افراد (برخلاف ضعف طحال) اشتهای بسیار زیادی وجود دارد و فرد می‌گوید هر چه كه می‌خورم سیر نمی‌شوم، اینها افرادی هستند كه معمولاً پر انرژی و پر تحركند.
تمایل زیاد به نوشیدن آب دارند، تعریق زیاد و چاقی کل بدن نیز از علایم دیگر آنهاست. ذکر این نکته حایز اهمیت است که درمان در هر یك از سندرم‌های چاقی متفاوت است و نبایدبرای تمام افرد چاق نسخه مشابهی پیچیده شود. پزشك باید نوع چاقی و علت آن را تشخیص داده و سپس درمان را شروع كند.
علت‌های اختلال و ضعف كانال طحال (معده)
باید گفت بسیاری از ما كه در جوامع مدرن امروزی زندگی می‌كنیم از ضعف كانال طحال رنج می‌بریم زیرا نحوه زندگی ما به گونه‌ای شده است كه به سلامت دستگاه گوارش آسیب وارد می‌كند. از عللی كه می‌تواند باعث ایجاد این سندرم شوند می‌توان به موارد زیر اشاره كرد:
فعالیت فكری زیاد
دیده شده ضعف انرژی كانال طحال در كسانی كه فعالیت فكری زیاد دارند بیشتر دیده می‌شود. همچنین كسانی كه مدت‌های طولانی در روز درس می‌خوانند و یا كسانی كه روزهای نزدیك به امتحان را پشت سر می‌گذارند بیشتر دچار این اختلال می‌شوند. افرادی كه وسواس فكری دارند نیز از این مقوله‌اند. یكی از كارهای طب سوزنی این است كه با افزایش انرژی طحال می‌تواند به درمان این اختلالات نیز كمك كند. برای این افراد تكنیك‌های مراقبه ،هیپنوتیزم و تجسم خلاق بسیار مفید است.
آب و هوای مرطوب
رطوبت هوا باعث افزایش رطوبت در بدن می‌شود كه خود به ضعف انرژی كانال طحال و چاقی می‌انجامد. این امر شامل كسانی كه در مناطق مرطوب زندگی می‌كنند و همچنین افرادی كه مدت‌ها در یك محیط مرطوب مثل استخرهای شنا نیز فعالیت می‌كنند، می‌شود. بهتر است در ساعت‌هایی از روز بیشتر از نور آفتاب و یا خوردن غذاهای کاهش دهنده بلغم بهره ببرند.
بیماری‌های مزمن و طولانی
بیماری‌های مزمن نیز می‌توانند سبب كاهش انرژی طحال و ایجاد بلغم در بدن بیمار شود.
غذاهای با پخت سریع
توصیه می‌شود برای تقویت طحال از خوردن غذاهایی كه سریع آماده می‌شوند و حرارت زیادی در خود ندارند پرهیز شود به جای آن از غذاهایی استفاده شود كه با دمای ملایم و برای ساعت‌ها پخته شده است.
چای سیاه
مصرف زیاد چای سیاه و مواد غذایی مانند موز، هندوانه، كیوی و مركبات و حتی آناناس می‌تواند بیماری را تشدید كند. بهتر است از دمنوش‌های دارچین، زنجفیل، اسطوخودوس، بهار نارنج و زیره به عنوان جایگزین استفاده شود.
خوردن مایعات بین یا بعد از غذا
توصیه می‌شود نیم تا یك ساعت قبل و بعد از غذا از نوشیدن مایعات پرهیز شود. چون اینكار می‌تواند شیره‌های گوارشی را رقیق كرده و هضم غذا را دچار مشكل نماید خوردن مایعات سرد و یخ‌دار اصلا توصیه نمی‌شود. ولی نوشیدن چند جرعه آب ولرم مانعی ندارد. نیم ساعت بعد از غذا استفاده از یك دمنوش تقویت كننده معده توصیه می‌شود.
طب سوزنی وزن را كاهش می دهد- قسمت دوم
