بهناز عباسی مقدم
روزه در واقع بهداشت کامل جسمی و شستشوی احشاء داخلی است روزه‌داری باعث ایجاد جسمی تازه و خالی از سموم میشود. به اعتقاد بسیاری از اطباء، انواع بیماری‌ها از تجمع زیادی غذا در معده و روده كه هضم كندی دارد آغاز میشود و تنها راه درمان روزه است. بقراط و فیثاغورث به مردم زمان خود نوعی از روزه‌داری را كه شامل پرهیز از غذا بود، توصیه می‌كردند. در تاریخ طب سنتی ایران نیز تمام حكما، بر نقش روزه و پرهیزهای متناوب در پیشگیری و مداوای انواع بیماری‌ها سفارش نموده‌اند.
در اثر عمل روزه گرفتن بدن تمام سموم خود را برای حفظ سلامتی خود، دفع می‌كند. اخیرا در كشورهای اروپایی، بیمارستان‌هایی افتتاح شده كه از طریق روزه بسیاری از بیماری‌ها را معالجه میكنند. پزشكان سنتی عقیده دارند فایده بزرگ كم خوردن و پرهیز نمودن از غذا در یك مدت كوتاه آن است كه چون معده حدود 11 ماه پر از غذا بوده است در مدت یك ماه روزه‌داری مواد غذایی خود را دفع می‌كند. همچنین كبد هم برای حل باقیمانده غذای جمع‌شده در معده صفرای خود را تخلیه می‌كند.
تمام دستگاه گوارش در این مدت استراحت میكنند. روزه یعنی كم خوردن و كم آشامیدن در مدت معینی از سال كه بهترین راه حفظ تندرستی است و طب قدیم و جدید هر دو به آن اعتقاد دارند.
اگر بپذیریم كه سهم كمی از غذایی كه می‌خوریم برای حیاتمان كافی است و با بقیه اضافه آن در واقع پزشكان امرار معاش میكنند (نظر یكی از دانشمندان طب سنتی) و با توجه به نقایصی كه طب جدید در حوزه تغذیه با آن روبرو است اهمیت دادن به آموزه‌های دینی و سنتی گذشتگان بیشتر روشن میشود.
امروزه به وضوح ثابت شده است كه خصوصاً روش‌های نادرست تغذیه عامل بسیاری از مرگ و میرها است. در پاسخ به افراد ناآگاهی كه روزه را برای بدن مضر می‌دانند و دائماً از سختی آن در ماه‌های گرم سال شكایت دارند تنها كافی است بگوییم طبق تحقیقات جدید انجام شده مشخص شده است كه روزه مقاومت سلول‌های مغزی را به هیپوكسی و حالاتی كه در سكته مغزی رخ می‌دهد افزایش داده و نقش مؤثری در پیشگیری از بیماری‌های مغزی داشته و مثلا روند آلزایمر را كند می‌سازد.
چرا سی روز روزه می‌گیریم؟
امروزه در مکاتب مختلف بدلایل گوناگونی اغلب چند روز متفاوت در ماه یا روزه گرفتن در روزهای مشخص توصیه میشود . اما چرا در دین ما توصیه به سی روز شده است؟ طبق نظر دانشمندان در این دوره در تركیب خون هیچ تداخلی ایجاد نمی‌شود و به عبارتی تغییری در آن حاصل نمی‌شود.
همانطور كه می‌دانیم خون یكی از عناصر چهارگانه مهم از طب سنتی در سلامت انسان است و هرگونه تغییری در تركیب آن نشانه آغاز بیماری است. براساس علم امروزی هم ذخایر گلیكوژن كبدی و ذخایر چربی بدن برای تأمین نیاز یك ماه بدن به تنهایی كافی است. بنابراین هیچ مشكلی از جهت كم خوردن غذا برای بدن به وجود نخواهد آمد.
با چه غذایی افطار كنیم؟
در طب سنتی توصیه فراوان به مصرف آب گرم در هنگام افطار (بعد از زمان طولانی خالی بودن معده) شده است چون این عمل باعث گرم شدن معده میشود. مصرف آب سرد هنگام افطار باعث سردی و انقباض معده شده و مانع ترشح مناسب شیره‌های معدی میشود. امروزه در طب سنتی مصرف آب سرد و یخ را مضر می‌دانند و بر این عقیده‌اند كه آب سرد چربی مواد غذایی داخل معده را به صورت سفت و غیرقابل جذب در می‌آورد كه این چربی‌ها در دیواره سلول‌ها رسوب داده و موجب پیدایش سلول‌های سرطانی در طول زمان خواهد شد.
استفاده از شربت‌های سنتی مثل خاكشیر، تخم شربتی برای افراد سرد مزاج (بلغمی‌ها) و شربت سكنجبین برای افراد گرم مزاج (دموی‌ها) در ماه رمضان توصیه میشود. شربت خاكشیر حتی در سحر هم توصیه میشود چون وقتی دانه‌ها در مجاورت آب قرار گیرند می‌توانند چندین برابر وزن خود آب جذب كرده و متورم شوند در نتیجه این دانه‌ها آب زیادی را در بدن نگه داشته و بتدریج در بدن آن را آزاد میكنند بنابراین برای رفع عطش در هنگام روزه‌داری بسیار مفید است.
شربت سكنجبین هم رفع‌كننده عطش است و بخصوص اگر همراه خیار رنده شده نوشیده شود، برای دفع گرما نافع‌تر است. از آنجا كه در هنگام روزه‌داری بدن از ذخایر خود استفاده می‌كند و سوخت و ساز و دفع مواد بیشتر است خون حالت اسیدی بیشتری می‌گیرد بنابراین موادی كه به خون حالت قلیایی بدهند مثل آب میوه‌های طبیعی (به جز آب آلو، آب گوجه‌فرنگی و زردآلو) و شیر نیز در ماه رمضان مفید هستند.
باید همین‌جا متذكر شویم آبمیوه‌ها و نكتارهای مصنوعی در واقع نوعی نوشابه هستند و متأسفانه سودازا هستند و به هیچ‌وجه قلیاییت خون را افزایش نمی‌دهند. مواد نامبرده همچنین به علت محتوای زیاد شكر چاق‌كننده هستند. مصرف مواد قندی طبیعی مثل خرما و شربت‌های طبیعی به همراه گلاب و... برای جلوگیری از افت قند خون بعد از افطار مفید هستند.
استفاده زیاد از قندهای ساده مثل شكر، زولبیا و بامیه و ... باعث افزایش ناگهانی قند خون و سردرد هنگام افطار میشود و نوسان شدید قندخون به رگ‌های مغزی آسیب وارد می‌كند. استفاده از غذاهای ملین مثل حلیم و آش كه حاوی نخود است (نخود صفرا براست) و مصرف تركیبی از آن به نام هوموس که در نواحی مدیترانه‌ای متداول است و شیر برنج و فرنی بسیار مناسب است. خوردن غذاهای خشك كمتر توصیه میشود (مثل كوكو وکتلت) مگر اینكه حتماً با سبزی‌خوردن و لیموترش باشد...
برای خواندن بخش دوم - روزه از ديد طب سنتی - اینجا کلیک کنید.
