به قلم : دکتر عبدالله زندی ، متخصص جراحی عمومی ، فلوشیپ جراحی های کم تهاجمی و چاقی از انگلسـتان
تحریریه زندگی آنلاین : زنیان، نانخواه یا ajowan (اَجوِین) یکی از مهمترین و پرخاصیتترین گیاهانی است که در طب سنتی تجویز میگردد و در اکثر خانههای ایرانی نیز پیدا میشود. طبیعت یا مزاج زنیان گرم و خشک است از همین رو یکی از رسالتهای مهم این گیاه از بین بردن باد در بدن میباشد. با همین گزارههای کوتاه اما علمی میتوان تأثیر شگرف و خواص عرق زنیان بر معده را حدس زد. استفاده از عرق زنیان بهترین راه برای مصرف موثر این گیاه و بهرهمندی از خواص حداکثری آن به حساب میآید اگرچه میتوان از بذر و روغن آن نیز استفاده کرد.
خواص عرق زنیان برای لاغری
زنیان به تنهایی نمیتواند به لاغری کمک کند، اما ممکن است در فرآیند لاغری به عنوان مکمل در رژیم غذایی افراد مفید باشد. در مطلب زیر چند نکته در مورد ارتباط عرق زنیان برای لاغری آمده است؛
کنترل اشتها: عرق زنیان میتواند به کنترل اشتها کمک کند. برخی از افراد با مصرف زنیان احساس سیری میکنند که این امر منجر به کاهش اندازهی وعدههای غذاییشان میشود.
تنظیم متابولیسم: با مصرف عرق زنیان متابولیسم بدن بهبود مییابد و انرژی مصرفی در بدن بالا میرود. در نتیجه فرآیند سوزاندن چربی و کاهش وزن در بدن سرعت بیشتری میگیرد. ضمن این که زنیان با تسریع هضم غذا نیز منجر به کاهش سرعت ذخیره سازی چربی در بدن میشود.
بیشتر بخوانید:
آشنایی با خواص جادویی زنیان
انرژی: عرق زنیان حاوی مقادیر متفاوتی از مواد معدنی مفید میباشد. این مواد به افزایش مقدار و پایداری انرژی در بدن کمک میکنند. از همین رو شربت زنیان نوشیدنی مناسبی هنگام ورزش و فعالیت بدنی است.
روانی و استرس: برخی از افرادی که پرخوری عصبی دارند بیش از حد به خوراکیها روی میآورند. یکی از خواص عرق زنیان این است که میتواند به عنوان یک گیاه آرامشبخش به مدیریت استرس و جلوگیری از زیادهروی در میان وعدههای غذایی کمک کند.
فیبر و کربوهیدرات: زنیان فیبر و کربوهیدرات زیادی دارد لذا به تنهایی منبع خوبی برای تأمین انرژی و سوخت مورد نیاز بدن است. بنابراین با مصرف عرق زنیان میتوان بخشی از غذای روزانه خود را کم کنید و در عین حال انرژی زیادی داشته باشید.
طریقه مصرف عرق زنیان برای لاغری شکم
تنها کافی است که دو وعده در روز (ترجیحاً ظهر و شب بعد از صرف ناهار و شام) نصف استکان از عرق زنیان را با یک لیوان آب مخلوط کنید و بنوشید تا از فواید زنیان بهرهمند شوید. توجه داشته باشید که نباید به این مخلوط شکر یا سایر عناصر شیرین کننده اضافه نمایید.
سایر خواص عرق زنیان
امراض و مشکلات بسیار کمی در این کرهی خاکی پیدا میشوند که عرق زنیان به رفع آنها هیچ کمکی نکند! اغراق نیست اگر بگوییم که زنیان باید عضو ثابت جعبه کمکهای اولیه باشد. در ادامه به بررسی بیشتر ویژگیها و خواص عرق زنیان میپردازیم؛
بیشتربخوانید:
زنیان (نانخواه) در طب سنتی
بادشکن
همانطور که پیشتر هم اشاره شد، یکی از خواص عرق زنیان این است که برای از بین بردن نفخ دستگاه گوارش معجزه میکند؛ از همین رو کسانی که صدای شکمشان آبرویشان را برده، مصرف عرق زنیان برای معده مشکلشان را حل خواهد کرد. از سوی دیگر با از بین رفتن نفخ و رطوبت معده دیگر دلیلی برای رفلاکس غذا به حلق و مری وجود ندارد. با توجه به این که رفلاکس معده در دراز مدت مشکلات جدی و مدیدی را برای دستگاه گوارش و مجاری تنفسی افراد به وجود میآورد پیشنهاد میشود که مبتلایان به رفلاکس معده با خوردن یک لیوان عرق زنیان مشکل خود را به طبیعیترین شکل ممکن حل نمایند.
پاکسازی خلط سینه و درمان سرفه با عرق زنیان
از خواص عرق زنیان میتوان به این اشاره کرد که به از بین رفتن رطوبت و خلط سینه نیز کمک میکند. بنابراین قادر است که سرفههای ناشی از آنفولانزا، سرماخوردگی و اُمیکرون را نیز برطرف نماید. به این منظور تنها کافی است که هر هشت ساعت یکبار دو قاشق مربا خوری از عرق زنیان را مانند شربت دکتر مصرف نمایید.
پاکسازی رحم
ترکیب زنیان و رازیانه از دو جهت برای رحم مفید میباشد. اول این که ترکیب مذکور میتواند ضمن پاکسازی رحم بوی بد ناشی از آن را نیز برطرف نماید. حتی زنان باردار نیز میتوانند از این فواید زنیان و رازیانه بهره ببرند. از سوی دیگر مصرف عرق زنیان برای نظم بخشیدن به قاعدگیهای نامنظم نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
هضم کننده
کسانی که به غذا علاقه دارند و معمولاً در محافل دوستانه خود زیاد میخورند کاملاً با زنیان و عرق آن آشنا هستند. این ترکیبِ گرما بخش، هضم غذاها را راحتتر و سریعتر میکند؛ از همین رو یکی از بیضررترین ترکیبهای موجود برای رفع حس سنگینی بعد خوردن غذا میباشد. ضمن این که عرق زنیان مسهل است و دفع غذاها را از دستگاه گوارش راحتتر مینماید.
باز کننده گرفتگیهای عضلانی
کسانی که در عضلات خود به ویژه عضلات کمرشان احساس گرفتگی میکنند با استفاده از عرق زنیان میتوانند این گرفتگی را تسکین دهند و یا حتی به شکل کامل از بین ببرند.
گرم کننده کبد و درمان کبد چرب با زنیان
زنیان برای درمان بیماریهای کبدی (غیر الکلی) نیز قابل استفاده است. به این منظور میتوان عرق زنیان را با عرق زیره و مقداری سنگ نمک مخلوط نمایید تا سریعتر بهبود یابید.
تسکین گزیدگی
مصرف عرق زنیان به کسانی که نسبت به گزیدگی حشرات واکنشهای آلرژیک شدید نشان میدهند بسیار توصیه میگردد. خاصیت ضد التهابی این عرق میتواند در درمان برخی بیماریهای التهابی همچون التهاب مفاصل یا آرتریت نیز مفید باشد.
بهبود کارکرد تیروئید
کمکاری مهمترین اختلال غده تیروئید است و عرق زنیان در بهبود آن بسیار کارآمد میباشد. آنتی اکسیدان، فیبر و پروتئینهای فراوان زنیان به عملکرد بهتر این غدهی مهم در بدن کمک میکنند.
همچنین تخم کتان از خواص فوق العادهای برخوردار است که پیشنهاد میکنیم با مراجعه به لینک قبل، با فواید این بذر پرخاصیت آشنا شوید.
خواص عرق زنیان بر شیر مادر
شواهد ضد و نقیضی در مورد تاثیر عرق زنیان بر شیر مادر وجود دارد. برخی مطالعات نشان دادهاند که مصرف عرق زنیان میتواند به زنان شیرده کمک کند تا میزان شیر خود را افزایش دهند. احتمالاً این ویژگی به دلیل محرک بودن زنیان برای غدههای پستانی مادر رخ میدهد. در حالی که برخی دیگر معتقدند که زنیان به خاطر واکنشهای آلرژیک در بدن برخی از مادران، اثر منفی بر شیردهی آنها خواهد داشت.
زنیان و دخانیات
عرق زنیان مضرات و سموم موجود در بدن افراد معتاد را کم میکند. البته این بدان معنا نیست که افراد اجازهی مصرف مواد دارند و یا این که زنیان کلیهی سموم را از بدن دفع میکند، بلکه گیاه مذکور غالباً برای ترک بهتر و مؤثرتر مواد مخدر مخصوصا تریاک مورد استفاده قرار میگیرد.
مضرات عرق زنیان
مضرات عرق زنیان غالباً بعد از زیادهروی در مصرف آن بروز میکنند. به طور مثال مصرف مقادیر مناسبی از این عرق باعث کاهش رفلاکس و سوزش معده میگردد اما اگر در مصرف آن زیادهروی شود تأثیر منفی و سوئی بر این موضوع خواهد داشت. همچنین با توجه به تأثیر زنیان بر انعقاد خون، بیماران هموفیلی یا کسانی که در احشای داخلی خود زخم دارند، ترجیحاً از مصرف این گیاه به هر شکلی اجتناب نمایند.
کسانی که گرم مزاج هستند و یا این که به زنیان حساسیت دارند نباید مقادیر زیادی از این ماده را مصرف نمایند. دمای بدن این افراد در پاسخ به مصرف زیاد زنیان به شدت بالا میرود تا جایی که ممکن است فرد دچار تبهای دردناکی شود.
مصلح زنیان
افراد گرم مزاج بهتر است که عرق زنیان را با سکنجبین مصرف نمایند. البته این ترکیب برای کسانی که دچار کم اشتهایی هستند نیز مثمر ثمر خواهد بود. همچنین بانوانی که در رحم یا تخمدان خود کیست دارند با مصرف توأمان این دو ماده به سرعت بهبود مییابند.
خواص عرق زنیان برای پوست صورت
عرق زنیان یکی از عرقهای طبیعی است که خواص زیادی برای پوست صورت دارد. این عرقها معمولاً از گیاهان و عصارههای طبیعی به دست میآیند و ممکن است برای پوست صورت مفید باشند:
تسکین دهنده و ضد التهاب: بسیاری از عرق زنیان دارای خواص ضد التهابی هستند که میتوانند به کاهش التهابهای پوستی کمک کنند، از جمله آکنه و قرمزیهای پوست.
تنظیم کننده چربی پوست: برخی از عرق زنیان میتوانند به تنظیم ترشح چربی در پوست کمک کنند که ممکن است باعث کاهش چربی اضافی و کنترل مشکلات مرتبط با پوست چرب شود.
آرامش بخش و تسکین دهنده: بسیاری از گیاهان دارای خواص آرامش بخش و تسکین دهنده هستند که میتوانند پوست را آرام کرده و از تحریکات خارجی مانند التهابات یا حساسیتها محافظت کنند.
ترمیم کنندگی و تقویت کننده پوست: برخی از عرق زنیان میتوانند فرآیند ترمیم و بهبود بافت پوست را تسریع کنند و به تقویت ساختار پوست کمک کنند.
ضد آکنه و ضد باکتریایی: خواص ضد باکتریایی برخی عرق زنیان میتواند به پیشگیری از شکلگیری آکنهها و کمک به بهبود آنها کمک کند.
اگرچه عرق زنیان میتوانند خواص بسیاری برای پوست داشته باشند، اما همواره بهتر است پیش از استفاده، آن را روی یک قسمت کوچکی از پوست آزمایش کنید تا اطمینان حاصل شود که برای پوست شما مناسب است و هیچ علائم حساسیت یا آلرژیای ایجاد نمیکند.