ریحانه زینلیان؛ کارشناسی ارشد علوم تغذیه
امروزه اضافه وزن و چاقی بعنوان یکی از معضلات بهداشتی در سرتاسر دنیا بشمار میرود. کاهش وزن برای کسانی که اراده ی زیادی برای رعایت رژیم های کمک کالری ندارند, به منزله ی نفوذ در دیواری آهنین است, لذا این افراد همواره بدنبال راههای سریع, مطمئن و در عین حال بدون زحمت برای کاهش وزنی هستند که در طی سالیان طولانی در پیکر آنها ریشه دوانده است.
در حال حاضر راهکارهای متعددی برای کنترل وزن بکار گرفته میشود ومکمل های بسیار متنوعی برای کاهش وزن تحت عنوان "کمک لاغری" یا slimming aids توسط شرکتهای دارویی به فروش میرسند.
یکی از این مکملها که امروزه شاید نام آن را زیاد شنیده باشید, عصاره قهوه سبز یا GCE) Green Coffee Extract) میباشد. GCE در قهوه سبز یا قهوه خام موجود است. اگرچه در قهوههای معمول نیز وجود دارد ولی بیشتر عصاره آن طی فرایند برشته کردن یا roasting از بین میرود. در واقع, دانههای قهوه بطور طبیعی سبز رنگ هستند اما بطور معمول قبل از بفروش رسیدن برشته میشوند وبه رنگ قهوه ای در میآیند.
دانه های قهوه حاوی آنتی اکسیدانها و ترکیبات فعال از نظر داروشناسی هستند. مهمترین ترکیبات آنها، کلرژنیک اسید و کافئین است. کلرژنیک اسید ترکیب فعالتری در قهوه سبز است که ادعا میشود اثرات کاهنده وزن دارد. کلرژنیک اسید تا حدی در میوهها و سبزیجات نیز یافت میشود. کلرژنیک اسید همچنین سبب بهبود سطح کلسترول و تریگلیسرید خون میشود. دریافت روزانه GCE در افراد مختلف از 5/0 تا 1 میلیگرم متفاوت است.
روش سنتی عصاره گیری GCE استفاده از الکل بعنوان حلال است که GCE عصاره گرفته شده بعنوان یک مکمل کاهش وزن با برندهای مختلف در بازار موجود است. شواهد بدست آمده از مطالعات حیوانی نشاندهنده اثرات کاهنده ی وزن GCE است. مطالعات انسانی نیز بیانگر آن است که مصرف قهوه کافئیندار میتواند برخی اثرات کاهنده وزن را در طولانی مدت داشته باشد، اثری که احتمالا بدلیل اثرات گرمازائی آن است، همچنین کافئین خود میتواند متابولیسم را 3 تا 11 درصد افزایش دهد.
GCE همچنین میتواند ترشح هورمونها و تحمل گلوکز در انسان را تنظیم کند. این اثرات با تسهیل جذب گلوکز ازقسمت های پائینی نسبت به قسمت های ابتدایی دستگاه گوارش انجام می پذیرد. در حال حاضر مطالعه ای که نشان دهنده دوز ایده آل جهت مصرف عصاره قهوه سبز باشد وجود ندارد ولی برخی مطالعات دوز 120 تا 300 میلیگرم کلرژنیک اسید را در روز مفید دانستهاند.
شواهدی که از کارآزماییهای بالینی متعدد بدست آمده نشان میدهد که دریافت GCE میتواند به کاهش وزن کمک کند. گرچه میزان این تاثیر اندک است و شواهد کلینیکی برای آن به اثبات نرسیده و به مطالعات مداخله ای بیشتری در زمینه اثرات کاهش وزن قهوه سبز نیاز است.
در کنار اثرات مفیدی که قهوه سبز دارد، توجه به این نکته نیز مهم است که در صورت مصرف به مقدار زیاد می تواند عوارض جانبی نیز در پی داشته باشد، که از آن جمله استرس، تپش قلب و مشکلاتی از این دست است. اگر شما به کافئین حساسیت دارید، در مورد مصرف عصاره قهوه سبز باید احتیاط کنید. کلرژنیک اسید نیز ممکن است اثرات لاگزتیو داشته باشد و سبب اسهال شود.
کلام آخر اینکه, در عالم واقعیت, هیچ نسخه سحرآمیزی به جز کاهش دریافت کالری و افزایش مصرف آن از طریق افزایش فعالیت و تحرک وجود ندارد. تمام گزینههای دیگر در کنار این دو عامل اصلی, به عنوان یک تاثیر جانبی و کمکی ایفای نقش میکنند که تاثیر واقعی آنها زمانی آشکار میشود که شما اصول کاهش وزن و پیگیری رژیمی را دنبال کرده باشید.