زهرا اکبرزاده، زیرنظر: دکتر سید مرتضی صفوی
تخم شربتی (basil seed ) گیاهی خودرو یکساله و شبیه به ریحان با برگ‌ها و تخم‌‌های ریزتر می‌باشد. ساقه‌های آن مربع شکل و گلش مایل به قرمز و صورتی است که در اوایل بهار در کوهستان‌ها و بیابان‌ها می‌روید.
تخم این گیاه سیاه شفاف است. پوسته رویی دانه‌ها را لایه‌ای موسیلاژ پوشانیده است که وقتی در آب ریخته شود حالتی لعاب‌دار در آب ایجاد میکند که بسیار لغزنده است و متورم شده رنگش متمایل به رنگ خاکستری میشود و می‌تواند برای رفع عطش مورد استفاده قرار گیرد. تخم شربتی خواص زیادی دارد. نام‌های دیگر این گیاه: بادروج، تره خراسانی، اوقیمن، حوک، بورنگ، صریرا و بادروج ابیض می‌باشد.
برگ گیاه غنی از ویتامین A، ویتامین K، منگنز،منیزیم، آهن، کلسیم، پتاسیم، روی، فولات و ویتامین B6 می‌باشد به‌طوری‌که یک اونس برگ خشک شده این گیاه می‌تواند جهت تامین ویتامینَ A و ویتامین K روزانه مورد نیاز بدن کافی باشد.
تخم شربتی در استرس اکسیداتیو
یکی از مسائلی که روی ذائقه تاثیر دارد عادات غذایی گروه همنشینان و در دسترس بودن ماده غذایی است. به طور مثال در دسترس بودن و ارزان بودن فست فودها، چیپس و پفک باعث شده که عادات غذایی افراد تغییر و ذائقه آن ها به سمت غذاهای شور و پرچرب برود. پس تلاش کنیم تا در سفره و یا وعده‌های غذایی خودو فرزندانمان غذاهای کم کالری، کم نمک با سبزیجات فراوان قرار دهیم. ذائقه و حس چشایی اکتسابی است و به تماس‌های محیطی ما با طعم، بو، مزه و شکل‌های مختلف مواد غذایی در طول زندگی بستگی دارد.
گاهی شرایط محیطی به گونه‌ای تغییر میکند که این خوراکی‌هایی که فرد در گذشته دوست نداشته بیشتر در اختیار فرد قرار می‌گیرد و در نتیجه به طعم و بوی آنها انس می‌گیرد. مثلاً یک جوان در دوره دانشجویی دور از خانه و حتی شهر خود در شرایطی قرار می‌گیرد که مجبور میشود طعم و بوهای جدید را امتحان کند در نتیجه عادت‌های غذایی‌اش تغییر میکند. یا به‌طور مثال آشپزی که به واسطه نوع کارش مجبور است غذاهای مختلف را تست کند بعد از مدتی عادات غذایی متفاوتی پیدا میکند.
یعنی گاهی شرایط تغییر میکند و فرد با بوها، طعم‌ها و رنگ‌های مختلف آشنا میشود و ممکن است به این نتیجه برسد که برخی موادغذایی که تاکنون به دلیل داشتن انتخاب‌های دیگر مصرف نمی‌کرده است، بد نیستند و با تکرار مصرف، با آنها انس بگیرد. برعکس این موضوع هم امکان دارد و این مورد بیشتر به مشکلات فیزیولوژیک مربوط میشود. مثلاً گاهی نوزاد یا شیرخواری تا 2 سالگی شیر می‌خورده و حتی از یک سالگی نوشیدن شیر گاو را آغاز کرده، ولی بعد از این دوران میزان مصرف شیر در برنامه غذایی‌اش کاهش می‌یابد یا قطع میشود و دوباره در بزرگسالی به دلیل فشارهای اطرافیان و ترس از بروز مشکلات استخوانی و کمبود کلسیم و پوکی استخوان دوباره به مصرف شیر رو می‌آورد، دچار بیماری‌های گوارشی مثل اسهال، استفراغ، نفخ، دل‌درد، دل پیچه و... میشود.
دلیل این موضوع، کاهش تولید آنزیم‌های گوارشی هیدرولیز کننده قند شیر در بدن به دنبال وقفه طولانی در مصرف شیر است. از نظر ژنتیکی، تولید آنزیم‌های گوارشی با مواد غذایی‌ای که مصرف می‌کنیم، ارتباط دارند و مصرف نکردن یک ماده غذایی باعث تولید نشدن آن آنزیم‌ها و ایجاد مشکلات گوارشی میشود.
مورد دیگر در ویارهای دوران بارداری است که ممكن است به دلیل کمبودهای مواد مغذی ایجاد شود که گاهی در بعضی افراد این تمایلات ماندگار هستند.
برخی از ما به دلایل روانشناختی که معمولا ریشه در نوع تربیت خانواده و یا الگوی رفتاری خاص دارد نسبت به برخی غذاها واکنش نشان می‌‌دهیم. دوست نداشتن یک ماده غذایی، موضوعی روانشناختی است و به مشکلات فیزیولوژیک مربوط نمی‌شود و اگر مصرف ماده غذایی در شرایط گوناگون اتفاق بیفتد، بدن به تدریج این ماده غذایی را می‌پذیرد و فردی که یک ماده غذایی را هیچ وقت مصرف نکرده و بعد هم در دوره‌های خاص زندگی مثل مهدکودک، مدرسه، دانشگاه، سربازی و... به خود این فرصت را ندهد، حالت مقاومت در برابر آن طعم را تا ابد خواهد داشت.
تخم شربتی و سرفه
مخلوط تخم‌شربتی و عسل سبب کاهش آسم، سرفه ، آنفلوآنزا میشود و به شکل دارویی به علت اثر آنتی‌اسپاسمیک می‌تواند در درمان سیاه سرفه و سرفه‌‌های خشک موثر باشد.
تخم شربتی و سوء هاضمه
از آنجایی که تخم شربتی منبع خوب فیبر محلول است و تشکیل ژل می‌دهد ، خالی شدن معده را کمی به تعویق می‌اندازد و هضم و جذب را آهسته‌تر می‌نماید و باعث افزایش حجم مدفوع میشود، جهت سوء هاضمه، دیابت، چاقی و بیماری‌های چربی‌خون موثر است. ضمن تحقیقاتی که توسط leelahagul انجام شد، این اثرات ذکر شده بدون دریافت رژیم کاهش وزن موثر نمی‌باشد.
لذا دریافت تخم شربتی همراه با رژیم کاهش وزن که توسط کارشناس یا متخصص تغذیه طراحی شده است می‌تواند در کاهش وزن، پروفایل‌های لیپیدی (چربی خون) و قندخون موثر باشد.
