مسعود رضوانی؛ دانشجوی کارشناسی ارشد گیاهان دارویی
برخی از اثرات درمانی جینسینگ عبارتند از: افزایش قدرت جسمانی، بهبود فعالیت حافظه، افزایش شادابی و نشاط، افزایش قدرت تحمل و پایداری، از بین بردن استرس، بالا بردن قدرت دفاعی بدن در برابر بیماریها، تقویت سیستم ایمنی بدن، تنظیم سوخت و ساز و متابولیسم بدن، مقابله با پیری و فرسودگی (عوارض ناشی از افزایش سن).از مواد مؤثره به دستآمده از ریشه این گیاه برای تهیه داروهای جوانی استفاده میشود. در سال 1974 ریشه و سایر اندامهای این گیاه برای یافتن اسرار شگفتانگیز شفابخش آن تحت بررسی قرار گرفت و تاکنون چندین ماده - عامل فیزیولوژیک در آن شناسایی شده است که عمدهترین آنها عبارتند از: پانکسین که مقاومت عضلات را در برابر بینظمیها و ناراحتیها افزایش میدهد و پانکس اسید که متابولیسم و سیستم عروقی را اصلاح میکند و پاناکولین یا پانکس ویلون که روی سیستم غدد مترشحه داخلی یا آندوکرین اثر میگذارد و پاناسن که مرکز اعصاب را تحریک میکند و در آخر جینسینگ بر روی بیماری قند نیز اثر مثبت دارد.
جینسینگ و افزایش میزان انرژی بدن
ورزشکاران با مصرف این گیاه، به اکسیژن کمتری نیاز دارند، لاکتات کمتری در ماهیچههایشان تولید میشود و تعداد ضربان قلبشان کاهش مییابد. همچنین متخصصان آمریکایی ادعا كردهاند كه گیاه جینسینگ برای رفع خستگی ناشی از سرطان در مبتلایان به این بیماری مفید است. یك تیم پزشكی در مركز سرطان مایوكلینیك در آمریكا با انجام آزمایشهای جدید دریافتند كه مصرف دوز بالای این گیاه دارویی به مدت دو ماه میتواند خستگی ناشی از سرطان را در این بیماران به میزان قابل ملاحظهای كاهش دهد؛ در حالی كه دارونماها فاقد این تأثیر هستند. در آزمایشهای آنها نشان داده شد که گیاه جینسینگ علاوه بر اینكه میتواند سطح انرژی بدن را به طور طبیعی برای مدت زمانی نسبتاً طولانی بالا ببرد، در عین حال نیز تأثیر قابل ملاحظهای در كاهش میزان خستگی در بیماران سرطانی دارد.
جینسینگ در بیماریهای ریوی
در مطالعاتی دیگر روی خواص شگفتانگیز گیاه جینسینگ، پزشکان استرالیایی به بررسی تأثیر دارویی گیاه جینسینگ (که دارای جایگاه ویژهای در طب سنتی چین بوده و هست)، روی درمان بیماریهای ریوی مزمن پرداختند. این پزشکان در یک بررسی سهساله تأثیر گیاه جینسینگ را روی کیفیت زندگی بیماران مبتلا به انسداد مزمن ریوی آزمایش کردند. این آزمایشها روی گروهی از سیگاریهای سابق 8۰ -4۰ساله انجام گرفت. به گزارش شبکه تورنتونیوز، این افراد به تنگی نفس و سرفه مزمن مبتلا بودند. پزشکان استرالیایی معتقد بودند که در حال حاضر طب غربی چارهای برای درمان بیماریهای مزمن ریوی ندارد. در مطالعات اولیه این پزشکان به نتایج امیدوارکنندهای از تأثیر مثبت جینسینگ در بهبود علائم این بیماری دست یافتهاند و در مرحله بعد این روش درمانی را روی گروههای بزرگتری از داوطلبان آزمایش خواهند کرد.
خواص جینسینگ
افزایش توان ذهنی، افزایش قدرت جسمانی، بهبود فعالیت حافظه، افزایش شادابی و نشاط، افزایش قدرت تحمل و پایداری، از بین بردن استرس، مقابله با پیری و عوارض آن، تقویت سیستم ایمنی بدن، تنظیم سوخت و ساز (متابولیسم) بدن، جلوگیری از سردرد، بهبود بی خوابی و بدخوابی، كاهش عوارض یائسگی، برطرف ساختن یا بهبود مشكلات جنسی، رفع خستگی، ضعف و بیحالی، افزایش قدرت سیستم قلبی و عروقی، تنظیم فشار خون (كاهشدهنده فشار خون در صورت بالا بودن آن و افزایشدهنده فشار خون در صورت پایین بودن آن)، تنظیم سطح قند خون بدن، مقابله با افسردگی، تقویتکننده قوای عمومی بدن و به ویژه تقویتکننده توانایی جنسی مردان وکاهش میزان و شدت سرماخوردگی در فصل زمستان.
طریقه مصرف جینسینگ
ریشه خشکشده جینسینگ را میتوان به تنهایی و یا با سایر افزودنیها در سوپ استفاده نمود، اما روش معمول مصرف آن در چین استفاده ریشه خشک و پودرشده جینسینگ به صورت دمکرده و چای است. با قرار دادن قطعهای کوچک از ریشه جینسنگ (به اندازه یک سکه) در مایکروویو میتوانید ریشه را به حالت نرم درآورده و همراه با عسل میل نمایید. بهتر است به جای قرص یا پودر خشکشده جنسینگ از ریشه آن استفاده نمایید، زیرا قرصهای جینسینگ خالص نبوده یا حاوی ریشههای جوان این گیاه هستند که خواص چندانی ندارند. علاوه بر این، با خرید ریشه جنسینگ میتوانید تا حدودی از کیفیت آن اطمینان حاصل نمایید.
اشکال دارویی جینسینگ
پودر ریشه گیاه، قطره، قرص، کپسول و تونیک
عوارض جانبی جینسینگ
گاهاً پس از مصرف دوز بالای این گیاه دارویی شاهد علائمی مانند: سردرد، بی قراری، مشکلات خواب، بینظمی در ضربان قلب، تحریک پذیری، تنگی نفس، اسهال، استفراغ و خوندماغ خواهیم بود.
مراقب باشید
افرادی که به بیماریهای زیر مبتلا هستند، خصوصاً در زمانهایی که از داروهای دیگر استفاده میکنند، باید از مصرف مقدار زیاد یا طولانیمدت جینسینگ بپرهیزند. این بیماریها به قرار زیر است: مبتلایان به فشار خون بالا بیماران قلبی مبتلایان به اندومتریوز افراد مبتلا به شیزوفرنی افراد مبتلا به دیابت (باید مراقب افت قند خون باشند) افراد مبتلا به بیخوابی زنان باردار و شیرده (جینسینگ شبیه هورمون استروژن عمل میکند) افرادی که آسپیرین، وارفارین و داروهای کاهشدهنده فشار خون مصرف میکنند، نباید جینسینگ مصرف کنند. همچنین باید از مصرف سایر مواد محرک مانند چای، قهوه و نوشابههای کولادار همراه با جینسینگ خودداری نمود.