دكتر محمدحسين صالحی سورمقی
زعفران گیاهی است با نام علمی Crocus Sativus از خانواده زنبق (Iridaceae).
خواص درمانی
بر حسب آزمایشهایی كه در اروپا انجام شده است، زعفران خاصیت كاهش چربی و كلسترول خون و افزایش نفوذ اكسیژن در پلاسما را در موش آزمایشگاهی از خود نشان داده است. در طب عوام نقاط مختلف جهان، زعفران به عنوان آرامبخش، ضداسپاسم، اشتهاآور و مقوی معده استفاده میشود. در كشور آلمان زعفران به عنوان آرامبخش، درمان درد معده و شكم و آسم مصرف میشود.
نگهداری
زعفران باید دور از نور و رطوبت باشد، بهتر است نگهداری زعفران در ظرف شیشهای یا فلزی دربسته باشد و در حرارت معتدل نگهداری شود، با توجه به اینكه اسانس (مواد معطر) زعفران قابل تبخیر شدن است، در صورت نگهداری نامناسب، به مرور زمان اسانس آن تبخیر شده و از اثرات دارویی و طعم و مزه زعفران كاسته میشود و مرغوبیت آن از دست میرود. چون مواد معطر گیاهی یعنی اسانس در حالت پودرشده، بسیار سریعتر از پودر نشده آن تبخیر میشود، بهتر است زعفران را تا موقع مصرف پودر نكنیم و یا در صورت پودر كردن آن را در ظرف بسته نگهداری نماییم.
تقلبات
مهمترین تقلبی كه به عنوان زعفران صورت میگیرد گل رنگ میباشد كه شباهتی به زعفران دارد و میتواند ایجاد رنگ زرد كند. زعفران به ویژه به صورت پودر، با تقلبات بیشتری میتواند همراه باشد.
سمیت
با آزمایشاتی كه به عمل آمده، مصرف حداكثر 5/1 گرم در روز برای یك فرد بالغ بلامانع است، ولی باید سعی كرد كه برای جلوگیری از عوارض و مشكلات بعدی، كمتر از این مقدار مصرف شود و از زیادهروی در مصرف آن خودداری شود.
تحقیقات جدید
یكی از مواد موجود در زعفران كه مقادیر زیاد آن باعث سمیت میشود، مادهای به نام Safranal است كه جزو مواد اصلی زعفران است. با تحقیقات جدیدی كه اینجانب و همكاران در دانشكده داروسازی تهران روی زعفران انجام دادهایم، میتوان گفت كه سمیت زعفران ایرانی در مقادیر زیاد، كمتر از انواع غیرایرانی است كه این موضوع هنوز برای مجامع علمی و استفادهكنندگان در جهان گزارش نشده و تازگی دارد.