تحريريه آشپزباشی
در این مقاله به معرفی برخی از گیاهان كه در طبخ غذا و همچنین تسكین و درمان سنتی بیماریها نقش بسزائی دارند.
شوید [Dill]
برگ ساقههای نرم این گیاه، دارای طعم ملایم ادویه بادیان [aniseed] میباشد. دانههای شوید، به عنوان ادویه مورد استفاده قرار میگیرد و طعمی مشابه با خود شوید و البته كمی رسیدهتر از آن دارد. این گیاه، برای كمك به هضم غذا، تسكین سوءهاضمه و نفخ و همچنین، كمك به خواب به كار میرود. شوید، یكی از اجزای داروی گریپ میباشد كه در تسكین كولیك كودكان به كار برده میشود.
رازیانه [Fennel]
گیاهانی كه به عنوان دارو یا ادویه شناخته میشوند، از این نظر كه انتهای ساقه آنها حجیم و متورم نمیشود، با دیگر سبزیها تفاوت دارند و بر این اساس، پیاز رازیانه نوعی سبزی محسوب میشود. این گیاه، دارای ساقه برگهائی نرم است و دانههای آن به عنوان ادویه مورد استفاده قرار میگیرد.
هم ساقه، هم برگ و دانه این گیاه، دارای طعم بادیان میباشند و در تهیه چای گیاهی مورد استفاده قرار میگیرند. رازیانه، چه به شكل گیاه، چه به عنوان ادویه و چه به صورت سبزی، به هضم غذا و آرامش اندامهای بدن كمك میكند. این گیاه، باعث تسكین تهوع، نفخ و سوء هاضمه میشود و ادرارآور (دیورتیك) نیز میباشد.
اسطوخودوس [Lavender]
اسطوخودوس به علت عطر و طعم منحصر به فرد خود، در تهیه انواع شیرینیها و دسرهای میوهای مورد استفاده قرار میگیرد. اسطوخودوس، كاربردهای فراوانی دارد كه از آن میان میتوان به خاصیت ضدعفونیكننده و ضدباكتریائی آن اشاره كرد. این گیاه، همچنین برای تسكین سرماخوردگی و آبریزش بینی به كار برده میشود. ویژگی آرامبخش و ایجاد تعادل این گیاه، سبب میشود تا به تمدد اعصاب و خوابیدن كمك نماید.
نعناع [Mint]
انواع فراوانی از این گیاه نام آشنا، در طبیعت وجود دارد. نعناع، دارای عطر و طعمی نشاطآور است و طعمدهندهای مشهور در انواع شیرینی و نوشیدنی میباشد. نعناع، سبب كمك به هضم غذا، آرامسازی معده، تسكین نفخ و درمان یبوست میشود. شهرت این گیاه، در آرامبخشی و در عین حال محرك بودن آن است.
مرزنگوش و پونه كوهی [Marjoram and Oregano]
این دو، گیاهانی گرمكننده هستند. البته مرزنگوش ملایمتر است و پونه كوهی - كه بعضاً تحت عنوان مرزنگوش خودرو نامیده میشود - طعم و اثراتی قویتر دارد. مرزنگوش و پونه كوهی، به دلیل خاصیت ضدمیكروبیشان معروف هستند و به درمان گلو درد كمك میكنند. این دو، همچنین گیاهانی آرامبخش و خوابآور هستند كه باعث تسكین اضطراب و نگرانی میشوند.
جعفری [Parsley]
جعفری، گیاهی است كه دارای خاصیت پاكسازیكننده بدن و شهرت آن، در زدودن بوهای قوی میباشد. این گیاه، ادرارآور (دیورتیك) ملایمی است و به نظر میرسد سبب تنظیم عادت ماهیانه بانوان میشود. جعفری، به هضم غذا كمك میكند و نفخ معده را تسكین میدهد.
رزماری یا اكلیل كوهی [Rosemary]
رزماری معطر، در آشپزی كاربرد زیادی دارد و برای تهیه چای گیاهی بسیار مناسب میباشد. خاصیت ضدعفونیكنندگی این گیاه، بسیار معروف است. رزماری، عطر و طعمی گرم دارد و روغن آن، سبب تحریك دستگاه عصبی و مغز میشود. این گیاه، باعث تسكین سردرد و كمك به رفع احتقان ناشی از سرماخوردگی میشود. همچنین، به نظر میرسد كه رزماری گیاهی نیروزاست و حتا سبب كاهش میزان كلسترول خون میشود.
درمنه [Sage]
درمنه تند و گرم، در آشپزی كاربرد زیادی دارد. شهرت این گیاه، مربوط به خاصیت آرامبخشی آن است. این گیاه، از دیرباز به عنوان ماده نیروزا و بهبود دهنده زخمها، مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین، درمنه هم به عنوان آرامبخش و هم به عنوان محرك دستگاه عصبی در نظر گرفته میشود. گفته میشود كه این گیاه، سبب بهبود گردش خون میشود و همچنین در تحریك عادت ماهیانه بانوان، مورد استفاده قرار میگیرد.
ترخون [Tarragon]
ترخون، گیاهی لطیف، با طعم قوی بادیان است (ترخون فرانسوی، برای مصارف آشپزی كشت میشود و ترخون روسی، طعم ضعیفتری دارد). ترخون، به هضم غذا كمك میكند و سبب تسكین نفخ و تهوع میشود.
همچنین، برای تسكین دندان درد مفید است. جوشانده این گیاه، برای ایجاد طعم در نوشیدنیهای میوهای كاربرد دارد. ترخون، همچنین طعم دهندهای بسیار مناسب برای آب سبزیهای مورد استفاده در تهیه انواع سوپ ساده و كوكتلها میباشد.
آویشن [Thyme]
آویشن - كه گیاهی بسیار معطر و دارای طعمی گرم است - در آشپزی كاربرد فراوانی دارد. این گیاه، به دلیل خاصیت ضدعفونیكنندگی و نیز كمك به درمان گلو درد و عفونتهای دهان، شهرت دارد. گفته میشود كه آویشن، سبب تحریك اشتها و بهبود هضم غذا میشود.
این گیاه، از یك سو باعث تحریك اعصاب میشود، و از سوی دیگر، به رفع اضطراب و در نتیجه، بهبود خواب و تمدد اعصاب، كمك میكند.