به قلم : دکتر سلمان فلاح ، بورد تخصصی طب فیزیکی و توانبخشی
تحریریه زندگی آنلاین : صاف بودن کف پا یا افتادگی قوس به این معنا می‌باشد که کف پای شما هیچگونه قوسی ندارد یا قوس آن بسیار کوتاه است و فشار تقریباً به صورت کامل بر روی زمین پخش می‌شود. قوس یا اینستپ، بخش میانی کف پا می‌باشد که معمولاً هنگامی که می‌ایستید نسبت به سطح زمین بالاتر قرار می‌گیرد، در حالی که سایر بخش‌های کف پا بر روی سطح زمین قرار می‌گیرند. در کودکان، قوس کف پا همیشه قابل مشاهده نیست چرا که بافت چربی و بافت نرم در کف پاهای آنان وجود دارد. قوس کف پا معمولاً با رشد کودک شکل گرفته و ظاهر می‌شود. با این حال، در برخی افراد این قوس هیچگاه تشکیل نمی‌شود. گاهی اوقات این اتفاق به دلیل رخ می‌دهد که این افراد صافی کف پا را از والدین خود به ارث برده‌اند. صافی کف پا اغلب مشکلاتی نظیر درد در هنگام راه رفتن، دویدن و ورزش کردن را برای مبتلایان به این عارضه به وجود می‌آورد. خوشبختانه امروزه درمان‌هایی نظیر فیزیوتراپی، شاک ویو درمانی، ماساژ و حرکات اصلاحی جای دیگر روش‌های خطرناکی همچون جراحی را گرفته اند.
خود را از نظر صاف بودن کف پا بررسی کنید
شما می‌توانید به آسانی خودتان را از لحاظ مبتلا بودن به کف پا صاف یا افتادگی قوس بررسی کنید. مراحل سه گانه زیر را انجام دهید:
کف پای خود را خیس کنید.
بر روی یک سطح صاف که اثر انگشتان پای شما را آشکار کند، مانند یک مسیر سنگفرش شده، بایستید.
قدم بردارید و سپس به رد پای خود بر روی زمین نگاه کنید. اگر اثر بخش تحتانی پای خود را به صورت کامل مشاهده کردید، بنابراین ممکن است شما دچار صافی کف پا باشید.
بسیاری از کودکان مبتلا به صافی کف پا هستند و این وضعیت تحت عنوان کف پای صاف انعطاف پذیر شناخته می‌شود. هنگامی که کودک می‌ایستد، کف پای کودک صاف به نظر می‌رسد اما هنگامی که انگشتانش را بالا می‌آورد، یک قوس کوتاه پدیدار می‌شود. در بیشتر موارد اینچنینی، با بزرگ‌تر شدن کودک، قوس پا شکل می‌گیرد.
بیشتربخوانید:
علائم گودی کمر و کف پای صاف+راه درمان
علل
صافی کف پا در بزرگسالان می‌تواند به دلایل متعددی ایجاد شود. در اینجا به شایع‌ترین آنها اشاره می‌شود:
یک ناهنجاری که از ابتدای تولد وجود داشته است.
کشیدگی یا پارگی تاندون
آسیب یا التهاب تاندون تیبیال خلفی (PTT) که از بخش پایینی پا، در راستای قوزک پا تا بخش میانی قوس کف پا امتداد می‌یابد.
شکستگی یا جابجایی استخوان‌ها
برخی بیماری‌ها مانند روماتوئید آرتریت
مشکلات عصبی
دیگر عواملی که می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند عبارتند از:
چاقی
دیابت
پیری
بارداری
علائم
بسیاری از مردم دچار صافی کف پا هستند و کف پای صاف برای آنها مشکلی ایجاد نکرده است و نیازمند درمان هم نمی‌باشند اما برخی دیگر ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
کف پا به آسانی خسته می‌شود.
وجود درد در کف پا به خصوص در نواحی قوس کف پا و پاشنه
متورم شدن بخش درونی پایین کف پا
حرکت دادن کف پا مانند ایستادن بر روی انگشتان پا، دشوار است.
درد پا و کمر
اگر متوجه هر یک از این علائم شدید، زمان آن فرا رسیده است که به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص
پزشک کف پای شما را برای بررسی دو مورد معاینه می‌کند:
اینکه کف پای شما صاف است یا خیر
علت مشکل
این معاینه شامل موارد زیر است:
بررسی سابقه پزشکی و سلامتی شما برای بررسی بیماری‌ها یا آسیب‌هایی که ممکن است با صاف بودن کف پای شما مرتبط باشند.
کف کفش‌های شما از لحاظ وجود الگوهای غیر معمول پوشیدن و راه رفتن بررسی می‌شود.
بررسی کف و ساق پا در هنگامی ایستادن و انجام برخی حرکات ساده مانند بلند شدن برای انگشتان پا
بررسی کشش و قدرت ماهیچه‌ها و تاندون‌ها از جمله تاندون‌های کف پا و ساق پا، مانند تاندون آشیل یا تاندون تیبیال خلفی
تصویر برداری اشعه ایکس یا MRI از کف پای شما
درمان صافی کف پا
پا و افتادگی قوس به شدت و علت مشکل بستگی دارد. اگر کف پای صاف باعث هیچگونه درد یا مشکلات دیگر نشود، احتمالاً نیازمند درمان صافی کف پا نخواهد بود. در موارد دیگر، پزشک شما ممکن است یک یا چند مورد از درمان‌های زیر را پیشنهاد کند:
استراحت و استفاده از یخ برای تسکین درد و کاهش تورم
ورزش‌های کششی
داروهای مسکن مانند داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی
درمان‌های فیزیکی
کفش‌های حمایتی
یکی از آسان‌ترین راه‌ها برای برطرف کردن مشکلات ناشی از صافی کف پا استفاده از کفش‌هایی است که به خوبی با پای شما سازگار باشند و کف آنها محکم باشد. با متخصص قوزک و کف پا در این زمینه مشورت کنید یا کفش‌های خود را به گونه‌ای تغییر دهید که متناسب پای شما باشد.
کفی طبی
یکی دیگر از راه‌های آسان و موثر برای درمان صافی کف پا استفاده از کفی‌های طبی است. این کفی‌ها را می‌توان از فروشگاه‌های مختلف تهیه کرد یا می‌توانید از کفی‌های طبی سفارشی که متخصص قوزک و کف پا برای شما ساخته است استفاده کنید.
درمان دستی
درمان دستی مواردی از قبیل ماساژ بافت نرم، ماساژ عمیق مالشی، کشش دستی و حرکت دادن مفاصل را در برمی‌گیرد که توسط یک درمانگر فیزیکی برای بازیابی قدرت حرکت و گسترش محدوده حرکت پاها و تاندون‌ها انجام می‌شوند.
شاک ویو تراپی
شاک ویو تراپی یک روش سریع، ملایم، غیر تهاجمی و غیر جراحی است که برای کاهش درد عضلانی اسکلتی ناشی از خار پاشنه، التهاب تاندون و دیگر ناهنجاری‌های کف پا و قوزک مانند صافی کف پا استفاده می‌شود. این تکنولوژی از سنگ شکنی پزشکی گرفته شده است، تکنیکی که امروزه از آن برای متلاشی کردن سنگ‌های کلیه بدون استفاده از جراحی‌های تهاجمی، استفاده می‌شود. در شاک ویو درمانی با امواج رادیویی پر انرژی، امواج صوتی با شدت بالا از یک پروب به پوست انتقال می‌یابد و با بافت‌های بدن ارتباط پیدا می‌کند. این اتفاق به آبشاری از اثرات مثبت منجر می‌شود، شاک ویو با تقویت ایجاد رگ‌های جدید، تخریب بافت اِسکار، ترشح فاکتورهای رشد موضعی و به کار گیری سلول‌های بنیادی، که همگی باعث تسریع روند درمان می‌شوند، موجب تحریک و فعال شدن مکانیسم بهبودی می‌شود. به علاوه شاک ویو باعث تحریک بیش از حد اعصاب انتقال دهنده درد می‌شود که به کاهش حساسیت و درد منتهی می‌شود.
تزریق کورتیکواستروئید
تزریق کورتیکواستروئید باعث تعدیل غیر اختصاصی پاسخ‌های التهابی تولید شده به وسیله بافت‌ها و مفاصل ملتهب یا دچار آرتریت، می‌شود و می‌تواند درد ناشی از صافی کف پا را به صورت کوتاه مدت تسکین دهد. چنین تزریقاتی به عنوان یک راه حل دائمی و اساسی به شمار نمی‌روند، چرا که شرایط اصلی و زمینه‌ای را که موجب التهاب شده است تغییر نمی‌دهد اما درمان علائم، بیمار را قادر می‌سازد که چرخه بی تحرکی خود را درهم شکند، به گونه‌ای که بتواند گستره حرکتی خود را بازیابد و قدرت کافی را برای عملکرد بهتر اندام‌ها در دراز مدت به دست آورد.
تمرینات ورزشی
تصحیح کننده کف پا پیلاتس یا توپ
از یک تصحیح کننده کف پای پیلاتس استفاده کنید یا مشابه همان تمرینات را با یک توپ کوچک انجام دهید. از یک تصحیح کننده کف پا استفاده کنید یا پای خود را بر روی یک توپ کوچک یا توپ تنیس قرار دهید، به گونه‌ای که توپ در زیر بخش قاعده‌ای انگشتان پای شما باشد. سپس به انگشتان و بخش قاعده‌ای آنها فشار وارد کنید و پایه زیرین را به سمت پایین حرکت دهید. سپس انگشتان خود را بلند کنید و مجدداً تکرار کنید. پایه یا توپ را با بخش جلویی پا 15-30 بار بگیرید و رها کنید و اجازه دهید سایر بخش‌های بدن آرام باقی بماند. این حرکت، کف پا، قوزک و بخش پایینی ساق پا را درگیر می‌کند. لگن خود را تابت نگه دارید تا از حرکت بدن به عقب و جلو جلوگیری شود.
پا برهنه راه بروید
پا برهنه راه رفتن به تشکیل قوس پا کمک می‌کند، این کار را بیش از حد و در هر مکانی انجام ندهید، تنها آن را در سطوح نرم و طبیعی انجام دهید نه بر روی سنگفرش.
تمرینات قوس کف پا از قبیل اینچ وُرم
کف پای خود را به سمت جلو قوس دهید به گونه‌ای که قوس کف پاب به سمت بالا کشیده شود، سپس پا را بر زمین بگذارید، انگشتان خود را به سمت بالا قرار دهید و به سمت جلو قوس دهید. این حرکت را تا جایی که می‌توانید انجام دهید البته پیش از آنکه دچار گرفتگی در قوس پای خود شوید.
انعطاف کف پا
کف پای خود را بر روی یک باند ورزشی گذاشته و باند را بکشید. کف پای خود را خم کنید و ماهیچه‌های بالا و پایین و کف پای خود را بکشید و تقویق کنید.
ایستادن با پاشنه‌های کشیده
این تمرین برای درمان کف پای صاف با ورزش می‌تواند به صورت ایستاده بر روی یک یا هر دو پا انجام شود تا قوس پا تقویت شود. از طریق کف پای خود بر روی قاعده انگشتان (سینه پا) و انگشتان خود بایستید و سپس به آرامی از طریق پاشنه به پایین بیایید.
