زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

به قلم : دکتر علی نقره کار ؛ فوق تخصص آنستزیولوژی و درد

تحریریه زندگی آنلاین : سندرم خستگی مزمن، (CFS) نوعی اختلال پیچیده‌ای است که با خستگی شدید مشخص می‌شود و هیچ علت مشخصی ندارد. سندروم خستگی مزمن با هیچ بیماری پزشکی قابل توضیح نیست. ممکن است خستگی با فعالیت جسمی یا روانی بدتر شود؛ اما با استراحت بهبود نیابد. این بیماری همچنین به‌عنوان بیماری تحمل سیستمیک (SEID) یا آنسفالومیلیتیت میالژیک (ME) شناخته می‌شود.

گاهی اوقات به‌ صورت مختصر به‌ عنوان سندرم خستگی مزمن بیان می‌شود. علت سندرم خستگی مزمن ناشناخته است، اگرچه تئوری‌ های بسیاری مانند عفونت‌ های ویروسی تا استرس روانی در مورد آن وجود دارد. برخی از متخصصان معتقدند که ممکن است ترکیبی از عوامل باعث ایجاد این سندرم شود. هیچ آزمایش واحدی برای تأیید تشخیص آن وجود ندارد و پزشک می‌تواند برای رد و یا تأیید کردن بیماری‌ های دیگر که علائم مشابهی با این بیماری دارند، انواع آزمایش‌ها پزشکی را تجویز کنند.

بیشتربخوانید:

چرا همیشه احساس خستگی می‌کنیم؟

علل و عوامل سندروم خستگی مزمن

افراد مبتلا به سندرم خستگی مزمن حتی نسبت به انجام فعالیت‌ها و ورزش‌های معمول نیز، حساسیت شدیدی نشان می‌دهند. علت این که چرا برخی افراد به این سندرم مبتلا می‌شوند هنوز ناشناخته است. برخی افراد ممکن است در هنگام تولد مستعد ابتلا به این بیماری باشند که در این صورت با وجود ترکیبی از عوامل ممکن است بیماری آنها تحریک شود. برخی از این محرک‌ها عبارتند از:

عفونت‌های ویروسی: از آنجا که بیشتر افراد پس از ابتلا به عفونت‌های ویروسی دچار سندرم خستگی مزمن می‌شوند، محققان معتقدند که ویروس‌ها ممکن است یکی از محرک‌های ابتلا به این سندرم باشند. احتمالاً ویروس‌های اپشتاین بار و ویروس هرپس 6 و ویروس لوسمی موش ممکن است باعث ابتلا به این سندرم شوند. هنوز ارتباط قطعی این ویروس‌ها با ابتلا به سندرم خستگی مزمن اثبات نشده است.

مشکلات سیستم ایمنی: سیستم ایمنی بدن افراد مبتلا به سندرم خستگی مزمن (CFS) دچار اختلال است؛ اما این که آیا این موضوع باعث ابتلا به این سندرم می‌شود یا نه هنوز به طور قطعی مشخص نشده است.

عدم تعادل هورمونی: میزان هورمون‌هایی که در هیپوتالاموس، هیپوفیز یا غدد فوقانی تولید می‌شوند در خون افراد مبتلا به سندرم خستگی مفرط ممکن است غیر عادی باشد؛ اما میزان تأثیر این مشکل در ابتلا به سندرم خستگی مفرط نیز هنوز به طور دقیق مشخص نیست.

سن: افراد در هر سنی ممکن است به سندرم خستگی مزمن دچار شوند؛ اما غالباً افرادی که در دهه‌های 40 و 50 عمر خود هستند بیشتر به این سندرم مبتلا می‌شوند.

جنسیت: زنان بیش از مردان به سندرم خستگی مفرط مبتلا می‌شوند؛ اما این آمار ممکن است به این دلیل باشد که شاید زنان برای درمان علائم این بیماری بیشتر به پزشکان مراجعه می‌ کنند.

استرس: ناتوانی در مدیریت استرس نیز ممکن است احتمال ابتلا به سندرم خستگی مزمن را افزایش دهد.

بیشتربخوانید:

احساس خستگی به‌علت کمبود این ویتامین در بدن

علائم سندرم خستگی مزمن

سندرم خستگی مزمن توسط خستگی‌های شدید و غیر عادی شناخته می‌ شود که حداقل شش ماه متوالی ادامه پیدا می‌ کند و بر اثر فعالیت‌های فیزیکی شدید و استرس بد تر می‌ شود. این خستگی را معمولاً نمیتوان مشابه خستگی‌ های معمولی که بعد از انجام فعالیت‌ های بدنی یا نداشتن استراحت کافی ایجاد می‌شود دانست.

 افراد مبتلا با وجود استراحت هم گاهاً درگیر این موضوع هستند و خستگی حاصل از بیماری بر طرف نمیشود. این شرایط در زندگی روزمره افراد اختلال وارد می‌کند و باعث می‌شود انجام فعالیت‌ های روزانه و کار کردن بسیار دشوار گردد. بیشتر افرادی که مبتلا به CFS هستند خستگی شدیدی را بعد از انجام فعالیت‌های بدنی تجربه می‌کنند که معمولاً با سایر نشانه‌ها همراه است. این دوره‌های خستگی که با عنوان ضعف پس از فعالیت نیز شناخته می‌شود، ممکن است ۲۴ ساعت یا بیشتر طول بکشد. علاوه بر چنین خستگی‌هایی، نشانه‌های زیر نیز ممکن است در فرد وجود داشته باشد:

اختلال در تمرکز و حافظه بیمار

درد عضلانی

سر درد

درد مفاصل که همراه تورم یا قرمزی نیست

گره‌های لنفاوی در گردن یا زیر بغل

گلودرد پی در پی یا در بازه زمانی مشخص

سندرم روده تحریک پذیر

افسردگی یا سایر مشکلات روحی روانی

لرز و تعریق شبانه

سرگیجه یا مشکلات تعادلی

خستگی شدید

حساسیت به بوها، صداها و غذاهای خاص

بی خوابی یا سایر مشکلات خواب

عوارض ابتلا به سندرم خستگی مزمن

بیشتربخوانید:

اگر مدام احساس خستگی می‌کنید، این خوراکی‌ها را مصرف کنید

برخی عوارض ناشی از ابتلا به سندرم خستگی مزمن عبارتند از:

افسردگی

انزوای اجتماعی

محدودیت در سبک زندگی

افزایش غیبت‌ های کاری

تشخیص سندرم خستگی مزمن

پزشک تنها زمانی می‌تواند این بیماری را تشخیص دهد که همه علل و عوامل ایجاد خستگی را بررسی نماید. فاکتورهایی که ممکن است در ابتدا در نظر گرفته شود شامل اختلالات ایمنی، وابستگی به دارو، عفونت، اختلالات غدد درون ریز، تومورها، بیماری‌های روحی و روانی همچون افسردگی و بیماری عصبی است. برخی از فاکتورها باعث پیچیده شدن شرایط تشخیص می‌شود. خستگی و برخی از نشانه‌های دیگر ممکن است با انواع مختلفی از بیماری‌ها همپوشانی داشته باشد و همین امر فرایند تشخیص را بسیار دشوار می‌سازد. این شرایط توسط دوره‌های بهبود و عود شناخته می‌شود.

درمان سندرم خستگی مزمن

سندرم خستگی مزمن (CFS) درمانی ندارد و در درمان آن تأکید بر تسکین علائم است.

تغذیه:

بررسی مواد غذایی که می‌خورید می‌تواند به مدیریت علائم کمک کند. از مصرف غذاها و مواد شیمیایی که به آنها حساسیت دارید پرهیز کنید. چندین وعده غذایی کم در روز میل کنید. به عنوان مثال، سه وعده غذایی و سه میان وعده می‌تواند به شما در حفظ سطح انرژی کمک کند. وعده‌های کمتر نیز می‌تواند به کنترل حالت تهوع که گاهی اوقات همراه با سندرم خستگی مزمن وجود دارد کمک نماید. برای کمک به کنترل سطح انرژی بهتر است از مصرف مواد زیر اجتناب کنید:

شکر

شیرینی‌ها

کافئین

فعالیت‌های روزانه:

اگر بیماری شما عود کند انجام کارهای روزمره هم برای شما دشوار می‌شود. برای انجام کارهایی که انجام آنها برای شما سخت است برنامه‌ریزی کنید. زمانی که احساس بهبودی کرد‌ید می‌ توانید همانند زمان‌ هایی که انرژی داشتید کارهای خود را انجام دهید. اگر به خود فشار آورید ممکن است به خودتان آسیب وارد کنید. انجام مکرر این چرخه باعث می‌شود که بیماری شما دوباره عود کند. شما باید تعادل را در انجام فعالیت‌های روزمره و استراحت کردن حفظ کنید.

تمرین‌های ورزشی:

حتماً ورزش کنید. با این کار شما فعال و قوی خواهید ماند. حرکات جدید را به تدریج به برنامه ورزشی خود اضافه کنید. هر روز فعالیت‌های سبک را در مدت‌های زمانی کوتاه انجام دهید. ابتدا تمرین‌های کششی و تقویتی را بدون وزنه اضافی انجام دهید. به ازای هر یک دقیقه تمرین 3 دقیقه استراحت کنید. تمرینات ورزشی خود را چندین مرتبه در روز و در زمان‌های کوتاهتر انجام دهید.

داروها :

بسیاری از افراد مبتلا به سندرم خستگی مزمن دچار افسردگی نیز هستند. درمان افسردگی، مقابله با علائم سندرم خستگی مزمن را راحت‌تر می‌کند. مصرف مقادیر کمی داروهای ضد افسردگی به بهبود خواب و کاهش درد کمک می‌ کند.

مقابله با بیماری و حمایت:

تجربه ابتلا به سندرم خستگی مزمن برای هر فرد متفاوت است. حمایت‌های عاطفی و مشاوره در مقابله با شرایط عدم قطعیت و محدودیت‌های ناشی از این اختلال کمک می‌کند. ممکن است پیوستن به گروه‌های حمایتی و ملاقات با افراد مبتلا به سندرم خستگی مزمن برای شما مفید باشد.

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر احساس خستگی دائم داشتید، باید به پزشک مراجعه کنید. بسیاری از مشکلات مربوط به سلامتی، منجر به خستگی می شوند. ضروری است که جهت درک مشکل ایجاد شده، یک چکاپ نزد پزشک انجام دهید.