به قلم : دکتر سیدمحمدرضا هاشمیان ؛ فوق تخصص مراقبت‌های ویژه
تحریریه زندگی آنلاین : این روزها نگرانی‌هایی در ارتباط با بعضی بیماری‌ها و سکته‌های مغزی و قلبی به ویژه در افراد میانسال وجود دارد که با توجه به اینکه علت خاصی برای آن نمی‌یابند؛ گاهی آن را به واکسن‌های کرونا منتسب می‌دانند. اما آیا این موضوع از لحاظ علمی بررسی و تأیید شده است؟
ترومبوسیتوپنی ترومبوتیک؛ گونه‌ای کمیاب از اختلال انعقاد خون همراه با لخته‌های خون ناشی از واکسن است که ممکن است با سکته مغزی پس از واکسیناسیون COVID-۱۹ همراه باشد. مدیریت و درمان سکته مغزی معمولاً چالش برانگیز است، اما در سکته مغزی مرتبط با VITT بیشتر چالش برانگیز است. بیش از ۹۰ درصد میوکاردیت (التهاب عضلات قلبی) ها نیز پس از واکسیناسیون کووید ۱۹ پس از دریافت واکسن‌های mRNA (Moderna & Pfizer-BioNTech) رخ داده است، اما این رویداد در مورد واکسن‌های مبتنی بر ناقل یا واکسن‌های غیرفعال کمتر بوده است.
بیشتربخوانید:
سکته های قلبی ومغزی این روزها به واکسن های کرونا ربط دارد؟
حدود نیمی از مرگ‌ها به دلیل سکته قلبی است
عوارض واکسن‌های کرونا
کسانی که سکته‌های قلبی و مغزی اخیر را به واکسن‌های کرونا منتسب می‌دانند؛ بهتر است ابتدا نگاهی به گزارش‌های سالانه وزارت بهداشت در سال‌های قبل از کرونا بیندازند تا متوجه شوند قبل از کرونا هم ۴۳ تا ۴۷ درصد از مرگ‌های کشور به خاطر مشکلات قلبی و سکته‌های مغزی بوده و امروز هم تقریباً همین است؛ یعنی علت مرگ از هر دو مورد فوت در کشور یکی به خاطر مشکلات قلبی یا سکته است. طبیعی است تزریق واکسن عوارضی هم داشته باشد؛ عوارضی مانند بدن درد، سر درد و بی‌حالی. اما فوتی‌ها و مشکلات جدی در حال حاضر را نمی‌توان عوارض ناشی از واکسن به حساب آورد.
مطالعات انجام گرفته نشان داده عوارضی مثل سردرد، بی‌حالی، درد عمومی، تب و غیره از عوارض معمول واکسن‌هاست و زودگذر هم هست؛ اما در ارتباط با عوارض نادر نیز اطلاعات کافی در دست است. ولی نمی‌توانیم دو سال بعد از تزریق واکسن؛ همه مشکلات و بیماری‌ها را به واکسن مرتبط بدانیم.
آنافلاکسی
یکی از عوارض جدی واکسن‌ها که میزان آن ۵ در یک میلیون تزریق بود شوک آنافلاکسی (شوک آلرژی) است که بیشتر در واکسن جانسون مشاهده شده بود. البته بعضی واکسن‌های مورد استفاده در کشور ما مانند آسترازنکا و اسپوتنیک هم می‌توانست این مشکل را ایجاد کند ولی هم تعداد آن‌ها ناچیز بود و هم برگشت پذیر (یعنی معمولاً حال بیمار بعد از مدت کوتاهی خوب می‌شود). همچنین عوارض واکسن بعد از تزریق رخ می‌دهد؛ نه بعد از دو سال.
بیشتربخوانید:
شایع ترین عوارض واکسن کرونا
لخته و ترومبوسیتوپنی
مشکل دیگری را که به واکسن جانسون و آسترازنکا مرتبط بود، بحث لخته و ترومبوسیتوپنی است، این موضوع کمتر از سه مورد در یک میلیون نفر بوده و آن هم در کمتر از ۲۸ روز بعد از تزریق؛ نه بعد از دو سال.
گیلن باره ؛ نوعی بیماری التهابی نادر
گیلن باره؛ بیماری التهابی نادری است که دستگاه عصبی محیطی را درگیر می‌کند و نیز یکی از عوارض نادر واکسن‌های مدرنا و جانسون و فایزر است. البته این بیماری نیز می‌توانست تا ۴۲ روز بعد از تزریق اتفاق بیفتد که آمار ابتلا به آن هم بسیار ناچیز بوده. ضمن آنکه این واکسن‌ها در کشور ماهم وجود نداشتند.
التهاب عضلات قلبی
التهاب عضلات قلبی هم می‌توانست از عوارض نادر واکسن‌ها باشد که در از عوارض فایزر و مدرنا بود و بیشتر احتمال رخ دادنش هم در سنین پایین وجود داشت که معمولاً هم قابل درمان بود. به نظر می‌رسد این روزها دنیا بیشتر نیازمند واکسن‌های استنشاقی برای مقابله با کرونا باشد.
بیشتربخوانید:
مهمترین توصیه برای توقف سویه های جدید کرونا
تزریق واکسن ؛ مانع مهم مرگ و میر ناشی از کرونا
اینکه بعضی‌ها می‌گویند دلیل فوتی‌ها به خاطر واکسن و عوارض آن است درست نیست. تمام مطالعات تا امروز در کشور ما، کشورهای دیگر و حتی کشورهایی که واکسنی تولید نکردند و واکسن کشورهای دیگر را استفاده کرده‌اند هم نشان می‌دهد تزریق واکسن توانسته جلوی مرگ و میر ناشی از کرونا را بگیرد.
