به گفته شورای دندانپزشکان اسپانیا دندان قروچه تشخیص دندانی‌ای است که از زمان پاندمی کووید بیش از گذشته افزایش یافته و تقریبا چهار برابر بیشتر شده است. در واقع، بروز آن در میان جمعیت اسپانیا از ۶ درصد به ۲۳ درصد رسیده است.
به گزارش فرارو به نقل از کانورسیشن، همگی می‌دانیم که دندان قروچه اساسا یک رفتار را شامل می‌شود: فشردن یا ساییدن دندان‌ها. با این وجود، مفهوم دندان قروچه در سالیان اخیر تغییر کرده و به دو شکل مجزا طبقه بندی می‌شود: دندان قروچه در خواب و دندان قروچه در بیداری و می‌توان به هر یک از آن دو به عنوان دو پدیده مجزا نگریست اگرچه آن دو گاهی اوقات با یکدیگر ظاهر می‌شوند. در حالی که اولی به طور غیرارادی هنگام خواب به وجود می‌آید دومی زمانی که ما بیدار هستیم خود را نشان می‌دهد. در حالت دوم، فرد ممکن است از رفتار خود آگاه باشد و در نتیجه آن را متوقف کند.
دو پدیده متفاوت
در حال حاضر، دندان قروچه در خواب به عنوان یک فعالیت ماهیچه جونده در طول خواب که به عنوان ریتمیک (فازیک) یا غیر ریتمیک (تونیک) مشخص می‌شود که یک اختلال حرکتی یا اختلال خواب در افراد سالم نیست. دندان قروچه در بیداری به عنوان یک فعالیت ماهیچه جونده در هنگام بیداری توصیف می‌شود که با تماس مکرر یا مداوم دندان و یا با فشار دادن فک پایین مشخص می‌شود و در افراد سالم یک اختلال حرکتی نیست.
به عبارت دیگر، آن چه را که عموما به عنوان فشردن و قروچه کردن دندان‌های مان در هنگام خواب (چه در طول شب و چه در طول روز) در نظر می‌گیریم دندان قروچه در خواب نامیده می‌شود در حالی که تماس مداوم با دندان یا فشار دادن آن در هنگام بیداری دندان قروچه در بیداری است. اگرچه به نظر می‌رسد این دو تعریف به رفتار‌های بسیار مشابهی اشاره دارند، اما منشاء آن ها، روش کار و نحوه برخورد با آن‌ها متفاوت است.
در برخی شرایط بالینی هر دو نوع دندان قروچه را می‌توان یک عامل خطر یا نشانه بیماری زمینه‌ای مانند سردرد (سردرد‌های رایج و میگرن) یا اختلالات گیجگاهی فکی (که بر مفصل فک و عضلات کنترل کننده حرکت آن تاثیر می‌گذارد) در نظر گرفت. همیشه این احتمال وجود دارد که این دو نوع دندان قروچه پیامد منفی داشته باشند: می‌توانند باعث سایش و شکستگی دندان و هم چنین درد عضلانی یا درد مفاصل شوند.
با این وجود، اگر دندان قروچه مفید باشد چطور؟!
در هر صورت تحقیقات کنونی به اصلاح مهم دیگری برای مفهوم دندان قروچه اشاره دارد:
دندان قروچه دیگر یک آسیب شناسی در نظر گرفته نمی‌شود بلکه یک فعالیت حرکتی صرف است. یعنی لازم نیست فی نفسه مضر باشد.
پژوهشگران با انجام مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۰ میلادی به این نتیجه رسیدند که دندان قروچه در بیداری می‌تواند یک سازوکار آزادسازی استرس باش و نکته دیگر آن که به نظر می‌رسد دندان قروچه‌ای که هنگام خواب رخ می‌دهد با رفلاکس معده و آپنه انسدادی خواب (وقفه در تنفس در هنگام استراحت شبانه) مرتبط باشد. نویسندگان مقاله مرتبط با آن پژوهش اشاره کردند که به نظر می‌رسد دندان قروچه می‌تواند نقش محافظتی در برابر اثرات هر دو اخلال یاد شده ایفا کند.
عامل روانی
در مورد منشاء دندان قروچه هنوز پاسخ قطعی‌ای ارائه نشده، اما عوامل خطر مانند الکل، نیکوتین، مصرف تفریحی مواد مخدر، کافئین، برخی داروها، اضطراب و استرس شناسایی شده اند. به نظر می‌رسد استرس عاطفی به خصوص در دندان قروچه در حالت بیداری نقش مهمی دارد و در واقع محرک اصلی محسوب می‌شود.
در همین راستا در مطالعه تازه‌ای که توسط محققان دانشگاه دندانپزشکی دانشگاه کمپلوتنسه مادرید صورت گرفته نمونه‌های شرکت کنندگان پیش، در طول و پس از پاندمی کووید – ۱۹ میلادی مورد مقایسه قرار گرفت طبق نتایج پژوهش مشخص شد که دندان قروچه در خواب و بیداری می‌تواند تحت تاثیر سطوح مختلف اضطراب باشد: در حالی که دندان قروچه در خواب با استرس غیر فعال (مرتبط با نگرانی یا درماندگی) ارتباط دارد به نظر می‌رسد دندان قروچه در بیداری تا حد زیادی با فعالیت‌های فوری و روزانه مرتبط است.
در مطالعه‌ای پیش‌تر انجام شده مشخص شد که افرادی که دندان قروچه می‌کنند در صورت تماشای فیلم‌های منفی استرس زا همراه با صحنه‌های درد تنش عصلانی بیش تری را در مقایسه با افرادی که معمولا دندان قروچه نمی‌کنند تجربه خواهند کرد. این رابطه از مفهوم ارتباط بین استرس فوری، روزانه و دندان قروچه در هنگام بیداری حمایت می‌کند.
درمان موثر دندان قروچه
حتی اگر دندان قروچه در بیداری بتواند سازوکاری برای رهاسازی استرس باشد می‌توان از دندان قروچه با یادگیری تشخیص عادت و متعاقبا کاهش سطح استرس از طریق تکنیک‌هایی برای آرام سازی و مقابله با آن جلوگیری بعمل آورد.
با در نظر گرفتن این موضوع، شاید یکی از موثرترین درمان‌ها بیوفیدبک* باشد. این درمان یادگیری بیماران برای شناسایی و کاهش تنش عضلانی با اتخاذ موقعیت استراحت فک با استفاده از الکترومیوگراف را شامل می‌شود که دستگاهی می‌باشد که فعالیت الکتریکی عضلات را اندازه گیری می‌کند و روشی تشخیصی است که وضعیت سلامتی ماهیچه‌ها و سلول‌های عصبی کنترل کننده آن را مورد ارزیابی قرار می‌دهد.
بسیاری از افراد از این واقعیت غافل هستند که برای آرامش و استراحت فک هیچ تماسی بین دندان‌ها وجود ندارد. صرف آگاهی از این موضوع و تلاش برای اصلاح آن بروز دندان قروچه را کاهش می‌دهد.
شاید ساده‌ترین راه برای تشخیص این که آیا دندان‌های خود را به هم فشار می‌دهیم یا نه این است که یادداشت‌هایی کوچک را در مکان‌های قابل مشاهده مانند روی صفحه نمایش کامپیوتر یا آینه قرار دهیم تا به عنوان یک یادآور عمل کنند. از آنجایی که استرس به طور مزمن در زندگی ما وجود دارد باید به طور منظم از تکنیک‌های آرام سازی برای کنترل حرکات عضلات فک استفاده کنیم تکنیک‌هایی که ساده و آسان هستند و به راحتی در برنامه روزانه ما قرار می‌گیرند.
* بیو فیدبک: روشی است که به شما یاد می‌دهد چگونه برخی از عملکرد‌های بدن مانند ضربان قلب خود را کنترل کنید. در طول بیوفیدبک شما به گیرنده‌های الکتریکی متصل هستید که کمک می‌کنند تا اطلاعات مربوط به بدن خود را دریافت کنید و روش‌های جدیدی را برای کنترل بدن، بهبود وضعیت سلامتی و یا عملکرد فیزیکی تمرین کنید.
