به قلم : د کتر سید مرتضی صفوی ؛ متخصص تغذیه و رژیم‌های درمانی، استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، رئیس هیات مدیره انجمن غذا، صنعت و سلامت
تحریریه زندگی آنلاین : هنگام مسافرت به علت تغییرات برنامه‌های روزانه کسب آمادگی لازم برای پیشگیری از مشکلات احتمالی ضروری است. بیماران با برنامه‌ریزی مناسب و رعایت نکات پیشنهادی می‌توانند مسافرت خود را مانند سایر افراد خانواه سپری سازند.
با توجه به استرس‌های مسافرت، تغییر میزان فعالیت و نیز تغییر عادات زندگی و نوع تغذیه در طی مسافرت به بیماران دیابتی به ویژه بیماران وابسته به انسولین توصیه می‌شود که دستگاه سنجش قند خون همراه داشته باشند و با فواصل کمتری نسبت به روزهای عادی قند خون خود را بررسی نمایند. در غیر این صورت بهتر است در اولین فرصت ممکن در سفر به آزمایشگاه مراجعه و نسبت به اندازه‌گیری قند خون خود اقدام نمایند. به همراه داشتن کارت هویت بیماری که بیانگر دیابتی بودن شخص می‌باشد، برای تمام بیماران ضروری است.
بیشتربخوانید:
موارد زیر را برای مسافرت تهیه کنید و همراه خود داشته باشید:
1 ـ انسولین مورد نیاز و قرص مصرفی برای تمام مدت سفر
2 ـ سرنگ‌های تزریق انسولین
3 ـ در صورتی که گلوکومتر دارید: لانست (تیغ مخصوص) برای نمونه‌گیری و نوارهای آزمایش قند خون
4 ـ نوارهای آزمایش قند و کتون ادرار
5 ـ قند حبه‌ای، نبات، بیسکویت و آب‌میوه برای درمان کاهش قند خون احتمالی
6 ـ میان‌وعده‌های مناسب برای چند روز (مانند میوه و ساندویچ‌های کوچک)
7 ـ پنبه یا گاز، ماده ضد عفونی کننده و نیز چسب زخم برای موارد ضروری
8 ـ آمپول گلوکاگون، مایع رقیق‌کننده آن و سرنگ (در صورتی که یکی از افراد همراه آموزش دیده باشد) تا در صورت کاهش هوشیاری در اثر افت قند خون و عدم توانایی مصرف خوراکی مواد غذایی توسط فرد همراه تزریق شود.
9ـ سایر داروهای مصرفی
همیشه مقداری انسولین و قرص خود را به صورت اضافی در جای جداگانه‌ای همراه داشته باشید تا در صورت گم شدن سایر وسایل دچار مشکل نشوید.
در صورتی که در طی سفر دچار تهوع و استفراغ (بیماری ماشین) می‌شوید، از پزشک خود بخواهید داروی لازم را برایتان تجویز کند.
بیشتربخوانید:
اگر دیابت دارید دور این میوه را خط بکشید
نگهداری و حمل انسولین در مسافرت
انسولین تا یک ماه در دمای طبیعی اتاق می‌تواند نگهداری شود. از این رو در سفر به مناطق معتدل نیازی به نگهداری انسولین در یخچال نیست.
طی مسافرت مراقب باشید که شیشه انسولین در معرض نور مستقیم آفتاب قرار نگیرد. از قرار دادن آن پشت شیشه عقب اتومبیل یا کنار پنجره آفتاب‌گیر خودداری کنید. بهتر است انسولین در تاریکی نگهداری شود.
انسولین در اثر حرارت زیاد یا یخ زدن صدمه می‌بیند. به همین علت نباید انسولین در قسمت جا‌یخی یخچال قرار داده شود. در صورت فاسد شدن انسولین نوع شفاف آن (کریستال) کدر شده و نوع شیری رنگ نیز (ان. پی. اچ) یکنواختی خود را از دست داده و به صورت دانه‌دانه به دیواره شیشه می‌چسبد. اگر انسولین در معرض نور خورشید قرار گرفته باشد، گاه تغییر رنگ قهوه‌ای نشان می‌دهد که در این موارد نباید از انسولین استفاده کنیم. طی مسافرت بهتر است انسولین را در کیف دستی خود حمل کنید، نه در چمدانی که به قسمت بار می‌سپارید. این نکته به خصوص در مسافرت با هواپیما اهمیت دارد، چرا که در ارتفاع بالا ممکن است در قسمت بار انسولین یخ بزند.
تغذیه
ورزش یا افزایش سایر فعالیت‌ها طی سفر ممکن است باعث کاهش قند خون شود. از سوی دیگر استرس، نشستن طولانی و عدم فعالیت در مسافرت ممکن است باعث افزایش قندخون گردد.
در صورت امکان قند خون را با فواصل کمتری چک کنید.
مقادیر زیادی غذاهای حاوی کربوهیدرات را به صورت بسته‌بندی در کیف دستی خود داشته باشید، به گونه‌ای که به راحتی در دسترس باشد. به خاطر داشته باشید که همیشه مسافرت طبق برنامه پیش نمی‌رود. ممکن است ساعت‌ها در ترافیک بمانید یا دچار مشکلات دیگر در جاده شوید و یا قطار، کشتی یا هواپیمای شما تأخیر داشته باشد و یا ممکن است مغازه یا رستوران مناسبی پیدا نکنید، بنابراین هر چه میان‌وعده‌های مناسب با خود بردارید، کمتر دچار عارضه خواهید شد.
در بیشتر کشورها چای، قهوه و شیشه‌های آب نوشیدنی در دسترس هستند. از مصرف نوشیدنی‌های شیرین شده جز در مواقع افت قند خون خودداری کنید. در مسافرت با کشتی یا هواپیما بهتر است از غذای معمول استفاده کنید و درخواست غذای دیابتی ننمایید، زیرا اغلب این غذاهای معمولی مناسب بوده، در حالی
که غذای دیابتی ممکن است کربوهیدرات کمی داشته باشد.
بیشتربخوانید:
مراقبت از پاها
در صورتی که خون‌رسانی به پاها خوب بوده و مشکل خاصی ندارید، کافی است فقط به صورت روزانه پاهایتان را چک کنید. اگر قصد دارید برای مسافرت کفش جدیدی بخرید، مواظب باشید که کاملاً راحت و اندازه باشد و قبل از شروع مسافرت آن را امتحان کنید. از پا برهنه راه رفتن بپرهیزید. در کنار دریا از دمپایی پلاستیکی استفاده کنید و در هنگام شنا جوراب‌های شنا بپوشید. از آفتاب‌سوختگی به ویژه در پا جلوگیری کنید. اگر پاهایتان اختلال خون‌رسانی داشته یا احساس بی‌حسی دارید، علاوه بر رعایت نکات فوق به خاطر داشته باشید که:
اگر پوست‌تان خشک است، از کرم مرطوب‌کننده استفاده کنید. به پاشنه پاها دقت خاصی داشته باشید. اگر پاهایتان عرق می‌کند، با دستمال یا پنبه آن را خشک کنید. بعد از شنا نیز پاها (به خصوص لابه‌لای انگشتان) را خشک نمایید. هر روز پاهایتان را از نظر وجود زخم، تورم یا تغییر رنگ معاینه کنید. در صورت وجود هر مشکلی به پزشک مراجعه کنید. هر تاول کوچک، بریدگی یا خراشیدگی را با ماده ضد عفونی کننده تمیز کرده و پانسمان کنید.
مسافرت به مناطق خیلی گرم
در مسافرت به مناطق خیلی گرم بهتر است انسولین در یخچال نگهداری شود. طی مسافرت به مناطق خیلی گرم از کیسه یخ و یا فلاسک حاوی یخ استفاده کنید. در این مورد از تماس مستقیم انسولین با یخ جلوگیری کنید. می‌توانید شیشه انسولین را از جعبه مقوایی خارج کنید و در یک پارچه مرطوب بپیچید. در صورت عدم دسترسی به این وسایل، انسولین را در پارچه خیسی گذاشته و با خود حمل کنید، اما به خاطر داشته باشید حتی در مناطق خیلی گرم می‌توان انسولین را تا شش ماه نگهداری کرد، اما ممکن است اثر دارو کاهش یابد که در این صورت با اندازه‌گیری قند خون می‌توانیم به تأثیر انسولین مصرفی پی ببریم. در آب و هوای خیلی گرم انسولین از محل تزریق سریع‌تر جذب می‌شود. از این رو باعث افت قند خون می‌گردد، بنابراین قند خون خود را به طور مرتب چک کنید. هیچ‌گاه مدت طولانی در آفتاب نمانید.
دراز کشیدن طولانی در ساحل آفتابی ممکن است قند خون‌تان را بالا ببرد. اگر قند خون‌تان بالا می‌باشد، ممکن است با حضور در یک منطقه گرم سریع آب بدن خود را از دست بدهید. از این رو حتماً مقدار زیادی مایعات غیر شیرین بنوشید. جهت جلوگیری از آفتاب‌سوختگی از یک کرم ضد آفتاب استفاده نمایید. دقت کنید که بعضی از نوارهای آزمایش قند خون ممکن است در هوای خیلی گرم قند خون را به طور کاذب بالاتر نشان دهند.
مسافرت به مناطق خیلی سرد
در آب و هوای خیلی سرد انسولین کندتر جذب می‌شود. انرژی مورد استفاده در هنگام لرزیدن در هوای سرد باعث افت قند خون می‌شود. اگر در آب و هوای سرد قرار گرفتید و اشکال خون‌رسانی یا بی‌حسی در پاها را دارید، حتماً مراقب یخ‌زدگی باشید. نوارهای آزمایش قند خون را در دمای اتاق قرار دهید، چرا که در هوای سرد ممکن است قند خون را به طور کاذب کمتر از معمول نشان دهند.
ادامه دارد...
