به قلم : دکتر فاطمه عندلیب ؛ متخصص پوست،مو و زیبایی
تحریریه زندگی آنلاین : لیپوم، توده چربی است که زیرپوست (مابین پوست و لایه عضلانی زیرین) و به دلیل رشد بیش‌ازحد سلول‌های چربی ظاهر می‌شود. لیپوم یا غده چربی می‌تواند در هر قسمتی از بدن ظاهر شود، اما عمدتاً در شانه‌ها، قفسه سینه، گردن، ران و زیر بغل تشکیل می‌شود و در برخی موارد نادر، ممکن است در ارگان‌های داخلی، استخوان‌ها و عضلات نیز مشاهده گردد. لیپوم ها نرم هستند و هنگام لمس با انگشت‌ها به‌راحتی، حرکت می‌کنند. نکته مهمی که باید بدانید، این است که لیپوم ها سرطانی نیستند و معمولاً نیازی به درمان ندارند، مگر اینکه رشد کنند یا منجر به بروز علائمی مانند درد شوند. لیپوم عمدتاً در سنین میان‌سالی تشخیص داده می‌شود و ممکن است برخی افراد، بیش از یک لیپوم داشته باشند.
بیشتربخوانید:
سلولیت زیر ذره‌بین تغذیه
علل ایجاد لیپوم
علت لیپوما کاملاً مشخص نیست. آن‌ها در بیشتر مواقع ارثی هستند؛ بنابراین، ژنتیک می‌تواند یکی از عوامل مهم این بیماری باشد. معمولاً پزشکان نمی‌توانند علت دقیق این بیماری را تشخیص دهند. بعضی از افراد به‌طور ارثی ژن معیوبی دارند که می‌تواند باعث بروز این مشکل شود که یکی از موارد نادر بوده و به‌عنوان لیپوماتوز چندگانه خانوادگی شناخته می‌شود.
لیپوم همچنین می‌تواند افرادی بابیماری‌های خاص را درگیر کند؛ مانند:
سندروم گاردنر
بیماری مدلانگ
سندروم کودن
ادیپوسیس دولوروسا
علائم لیپوم
علائم لیپوم شامل توده‌ای است که:
در زیرپوست واقع‌شده است.
در زمان لمس کردن، نرم به نظر می‌رسند.
به‌راحتی با فشار انگشت حرکت می‌کند.
کوچک هستند (اکثر لیپوماها کمتر از ۲ اینچ (۵ سانتیمتر) قطر دارند؛ اما می‌توانند رشد کنند).
گاهی دردناک هستند (اگر رشد کرده و بر روی اعصاب فشار وارد کنند و یا اگر حاوی عروق خونی باشند، درد ایجاد می‌کنند).
عوامل خطرساز لیپوم
چندین عامل خطر ابتلا به بیماری لیپوما را افزایش می‌دهد.
بازه‌ی سنی 40 تا 60 سال: اگرچه این بیماری می‌تواند افراد با هر سنی را درگیر کند؛ ولی افرادی با بازه‌ی سنی 40 تا 60 سال، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.
بیشتر بخوانید:
بهترین روش از بین بردن سلولیت های پوستی
ژنتیک: بیشتر لیپوماها ارثی هستند. افرادی که در اعضای خانواده و یا خویشاوندان آن‌ها، لیپوما دیده‌شده است، بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند. همچنین تأکید می‌شود که بیشترین آمار مبتلایان برای افراد 40 تا 60 سال است. سایر عوامل خطرساز که احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند شامل موارد زیر است:
چاقی
عدم تنظیم گلوکز
بیماری‌های کبدی
دیابت
کلسترول بالا.
تشخیص لیپوم
لیپوم عمدتاً از طریق معاینه فیزیکی تشخیص داده می‌شود و پزشک با لمس توده به این نتیجه می‌رسد که آیا لیپوم با درد همراه است یا خیر. در برخی موارد، ممکن است نیاز به انجام بیوپسی باشد تا تشخیص قطعی سرطانی نبودن لیپوم داده شود. جهت انجام این روش، نمونه کوچکی از غده چربی برداشته می‌شود و جهت بررسی‌های بیشتر زیر میکروسکوپ، به آزمایشگاه ارسال خواهد شد.
گاهی لیپوم با کیست اشتباه گرفته می‌شود، به همین دلیل نیاز است تصاویر شفافی از توده در اختیار پزشک قرار بگیرد تا تشخیص دقیق‌تری داده شود. تست‌های تصویربرداری مانند سی‌تی‌اسکن و MRI علاوه بر اینکه به تشخیص تمایز میان کیست و لیپوم کمک می‌کنند، محل تشکیل لیپوم و هم چنان میزان عمیق بودن و اینکه آیا به اعصاب یا دیگر بافت ها فشار وارد می‌کند یا خیر را نیز نشان می‌دهند.
درمان غده چربی یا لیپوم
غده‌های چربی می‌توانند در داخل عضلات یا اندام‌های داخلی نیز ایجاد شوند؛ اما این وضعیت اغلب اتفاق نمی‌افتد و بسیار نادر است. اگر لیپوم یا غده چربی آزاردهنده یا دردناک و در حال رشد باشد و یا عضلات شمارا تحت تأثیر قرار دهد و سفت شده باشد باید آن‌ها را جراحی یا لیزر کنید. همچنین ممکن است ملتهب، قرمزرنگ یا عفونی شوند و ترشحات بدبویی از آن‌ها خارج شود که در این صورت نیز نیاز به تخلیه و درناژ دارند.
بیشتربخوانید:
مراقبت های بعد از جراحی پروستات
جراحی: مؤثرترین درمان برداشتن لیپوم از طریق جراحی است. این‌یک روش سرپایی مختصر است که معمولاً با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. متخصص جراحی با یک برش آن را از طریق جراحی بیرون می‌آورد. ازآنجاکه لیپوم ها مستقیماً در زیرپوست قرار دارند، برش عمیق نیست و جای زخم کوچکی ایجاد می‌کند. شاید نیاز باشد چند هفته بعد برای خارج کردن بخیه مجدداً به جراح خود مراجعه کنید. بهتر است عمل جراحی غده چربی یا لیپوم با لیزر انجام شود تا اسکار و جای زخم عمیقی به‌جای نگذارد.
آستروئیدها: این نوع دارو می‌تواند به کوچک شدن لیپوم یا غده چربی کمک کند که معمولاً درون غده چربی تزریق می‌شوند اما به‌طور کامل آن را از بین نمی‌برند.
لیپوساکشن: متخصص جراحی برای بیرون کشیدن بافت چربی از سوزن و سرنگ استفاده می‌کند.
انواع لیپوم
لیپوم ها (غده‌های چربی) انواع مختلفی دارند که پزشکان نوع آن‌ها را با بررسی بافت آن زیر میکروسکوپ تشخیص می‌دهند.
لیپوم معمولی: رایج‌ترین نوع آن می‌باشد.
لیپوم آتیپیک (Atypical lipoma) : این تومورها دارای محتوای عمیق‌تر و سلول‌های بیشتری هستند.
هیبرنوما (Hibernoma): این نوع حاوی چربی قهوه‌ای به‌جای چربی‌های سفید است که در نوع معمولی دیده می‌شود.
میلولیپوم (Myelolipoma): بافت چربی در میلولیپوم برخلاف لیپوم های معمولی، گلبول‌های سفید خون تولید می‌کنند.
لیپوم سلول دوکی (Spindle cell lipoma): همان‌طور که از اسمش مشخص است، سلول‌های چربی در این نوع دوکی‌شکل هستند.
لیپوم پلئومورفیک (Pleomorphic lipoma): این نوع دارای سلول‌های چربی در اشکال و اندازه‌های مختلف می‌باشد.
فیبرولیپوم (Fibrolipoma): حاوی بافت های چربی و فیبری است.
آنژیولیپوم (Angiolipoma): حاوی تعداد زیادی رگ خونی و چربی است
بیشتربخوانید:
ترفندهایی برای لاغری سریع وبالا بردن سوخت و ساز بدن
زمان مراجعه به پزشک
در صورت مشاهده‌ی تغییرات در لیپوما، یا افزایش تعداد آن، شما باید به پزشک مراجعه کنید. این تغییرات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
افزایش سایز توده، یا رشد سریع و ناگهانی آن
ملتهب شدن
تغییرات قابل‌مشاهده روی پوست سطحی آن.
دردناک بودن توده
تبدیل‌شدن به یک توده‌ی سفت و غیرقابل حرکت
عوارض لیپوم
لیپوم توده‌های خوش‌خیم سلول‌های چربی هستند. بااین‌حال، متخصصان در مورد اینکه لیپوماها احتمال سرطانی شدن دارند یا نه اختلاف‌نظر دارند. توده سرطانی سلول‌های چربی به‌عنوان لیپوسارکوما شناخته می‌شود.
